AstroNautilus.an18.pdf

Kosmos to dla nas najbardziej zaawansowana nauka ,

która cz¦sto redeﬁniuje pogl¡dy ﬁlozofów, najbardziej

zaawansowana technika , która stała si¦ cz¦±ci¡ nasze-

go »ycia codziennego i czyni je lepszym, najbardziej

wizjonerski biznes , który ka»dego roku przynosi setki

miliardów dolarów zysku, najwi¦ksze wyzwanie ludz-

ko±ci, która by przetrwa¢, musi nauczy¢ si¦ »y¢ po-

za Ziemi¡. Misj¡ magazynu AstroNautilus jest re-

lacjonowanie osi¡gni¦¢ współczesnego ±wiata w ka»dej

z tych dziedzin, przy jednoczesnym budzeniu astronau-

tycznych pasji w±ród pokole«, które jutro za stan tego

±wiata b¦d¡ odpowiada¢.

Dwumiesi¦cznik popularnonaukowy po±wi¦cony tematyce

astronautycznej. ISSN1733-3350 . Nr18(1/2012) .

Redaktornaczelny : dr Andrzej Kotarba

Zast¦pcaredaktora : Waldemar Zwierzchlejski

Korekta : Renata Nowak-Kotarba

Kontakt : redakcja@astronautilus.pl

Zach¦camy do współpracy i nadsyłania tekstów, zastrze-

gaj¡c sobie prawo do skracania i redagowania nadesłanych

materiałów. Przedruk materiałów tylko za zgod¡ Redakcji.

Spistre±ci

PW-Sat: Made in Poland!

L 2

Polska ma długie tradycje bada« kosmicznych – polskie instrumenty w ramach

najbardziej presti»owych misji badaj¡ otoczenie Ziemi i odległych planet. Ale

nigdy dot¡d nie traﬁł na orbit¦ satelita w cało±ci zbudowany w polskich labo-

ratoriach. Mo»e si¦ nim sta¢ PW-Sat, stworzony przez studentów Politechniki

Warszawskiej. Cho¢ przedsi¦wzi¦cie ma głównie wymiar dydaktyczny, realizuje

równie» ciekawy eksperyment: przyspieszon¡ deorbitacj¦.

CubeSat, czyli mały mo»e wi¦cej

L 15

Obj¦to±¢ decymetra sze±ciennego oraz masa nie wi¦ksza ni» jeden kilogram. Ta-

kie ograniczenia konstrukcyjne narzuca satelitom standard CubeSat. Oryginalnie

opracowany z my±l¡ o misjach studenckich (bazuje na nim polski PW-Sat), Cu-

beSat zyskuje coraz wi¦ksze rzesze zwolenników w sektorze komercyjnym, woj-

skowym i naukowym. Sprawd¹my, czym s¡ i co potraﬁ¡ satelity niewiele wi¦ksze

od kostki Rubika.

Kosmiczny ±mietnik

L 26

mieci pojawiaj¡ si¦ wsz¦dzie tam, gdzie dociera człowiek. Jest ich tym wi¦cej,

im bardziej rozwini¦ta cywilizacja. Nic wi¦c dziwnego, »e ±mieci pojawiły si¦

i w kosmosie, na ziemskiej orbicie. Przybywa ich w coraz szybszym tempie, co

rodzi zagro»enie dla funkcjonowania satelitów oraz »ycia astronautów. Czym s¡

i sk¡d si¦ bior¡ kosmiczne ±mieci, jak je obserwujemy i jak mo»emy sobie z nimi

poradzi¢?

Trzej muszkieterowie Arianespace

L 32

Fobos-Grunt ( 08.11.2011- „ 15.01.2012)

L 34

Powrót do przyszło±ci: astronauci i planetoida L 36

Nowi na orbicie L 39

Kosmos 2475 Kosmos 2476 Kosmos 2477 Fobos-Grunt Yinghuo-1 Tian Xun-1

Kosmos 2475 Yaogan-12 AsiaSat-7 Sojuz TMA-22 Chuang Xin 1-03 Shiyan-4

Curiosity Yaogan-13 Compass-IGSO-5 Sojuz TMA-03M Amos-5 Łucz-5A IGS

R-3 ELISA-W11 ELISA-W23 ELISA-E24 ELISA-E12 SSOT Pleiades HR-1

NigComSat-1R ZiYuan-1 2C Globalstar-2

AstroNautilus

Loty kosmiczne > PW-Sat

Ryc.ESA

PW-Sat: Made in Poland!

tekst: AndrzejKotarba

Polska ma długie tradycje bada« kosmicznych – polskie instrumenty w ramach najbardziej presti»owych misji

badaj¡ otoczenie Ziemi i odległych planet. Ale nigdy dot¡d nie traﬁł na orbit¦ satelita w cało±ci zbudowany

w polskich laboratoriach. Mo»e si¦ nim sta¢ PW-Sat, stworzony przez studentów Politechniki Warszawskiej.

Cho¢ przedsi¦wzi¦cie ma głównie wymiar dydaktyczny, realizuje równie» ciekawy eksperyment: przyspieszon¡

deorbitacj¦.

nr18 Y 1/2012

Lotykosmiczne > PW-Sat

C entrumkosmiczne w Gujanie Francuskiej ota-

proste i tanie konstrukcje, których opracowanie, budo-

wa i eksploatacja na orbicie było niecodziennym do-

pełnieniem standardowych programów dydaktycznych

uczelni. Skoro inni mog¡, to dlaczego nie my? Wniosek

narzucał si¦ sam i przybrał posta¢ ambitnego wyzwa-

nia: budowy własnego, polskiego satelity studenckiego.

Byłby to pierwszy satelita zaprojektowany i od pocz¡t-

ku do ko«ca zbudowany w naszym kraju. Jakkolwiek

Polska brała wcze±niej udział w kilkudziesi¦ciu misjach

kosmicznych, nikt do tamtego momentu jasno nie zde-

klarował ch¦ci budowy całego satelity.

Był pa¹dziernik 2004 roku. Idea budowy satelity kr¡-

»yła pocz¡tkowo jedynie w w¡skim gronie studentów

ostatnich lat Politechniki, zaanga»owanych w projekty

ESA. Szybko stało si¦ jasne, »e pomysłem musz¡ zosta¢

zara»one nowe osoby, przede wszystkim młode. „Star-

sze pokolenie” SKA zdawało sobie spraw¦, i» zbli»aj¡cy

si¦ koniec studiów nie pozwoli im w pełni zaanga»owa¢

si¦ w ambitne przedsi¦wzi¦cie. Wybór padł na Rafała

Przybył¦ i Edyt¦ Dziemi«sk¡, rozpoczynaj¡cych wtedy

drugi rok studiów.

„Spytałem, co by powiedzieli, »eby tak zbudowa¢

pierwszego polskiego satelit¦. Zwa»aj¡c »e studentom

drugiego roku wła±nie zaproponowano zapisanie si¦ na

kartach historii polskiej astronautyki, ofert¦ przyj¦li

z umiarkowanym optymizmem, ale po chwili dyskusji

nad tym co i jak, w oczach pojawił si¦ błysk fascyna-

cji. Dzi± mo»emy ±miało powiedzie¢, »e ta pocz¡tkowa

iskra padła na podatny grunt i wybrali±my odpowied-

nich ludzi do zarz¡dzania tym projektem” – wspomina

Michał Kopera, jeden z pomysłodawców satelity. Jak

na projekt studencki przystało, symboliczne przekaza-

nie pałeczki miało miejsce w jednym z pokoi akademika

Mikrus. W zasadzie był to nieformalny pocz¡tek pro-

jektu PW-Sat, pocz¡tek długiej i niełatwej drogi.

cza egzotyka Ameryki Południowej. Do pla»

Atlantyku jest st¡d zaledwie pi¦¢ kilometrów,

do równika – jedynie sze±¢set. To wła±nie tu znajdu-

je si¦ europejskie okno na Wszech±wiat, miejsce, gdzie

swoje misje zaczyna wi¦kszo±¢ europejskich sond pla-

netarnych i satelitów.

Spo±ród kilku platform startowych jedna zwraca

szczególn¡ uwag¦. Przed laty go±ciła pierwsze rakie-

ty serii Ariane, wykorzystane do wystrzelenia mi¦dzy

innymi słynnego próbnika kometarnego Giotto, czy sa-

telitów teledetekcyjnych Meteosat-2 i SPOT-1. Obec-

nie, po miesi¡cach intensywnych prac konstrukcyjnych,

platform¦ przystosowano dla zupełnie nowej rakiety –

Vega. Za chwil¦ rozpocznie si¦ jej debiutancki lot.

Smukła, trzydziestometrowa Vega dumnie góruje nad

okolic¡. Około 137 ton czeka, by z gracj¡ oderwa¢ si¦

od Ziemi. Jak»e niewielkim dodatkiem dla całej tej ma-

sy wydaje si¦ by¢ 419 kilogramów ładunku zamocowa-

nego na szczycie rakiety. To dziewi¦¢ satelitów, które

Vega dostarczy na orbit¦. Jest w±ród nich PW-Sat –

pierwszy polski satelita studencki, ale i pierwszy polski

satelita w ogóle!

Rozpoczyna si¦ ko«cowe odliczanie: 10, 9, ... Sekun-

dy pełne napi¦cia zdaj¡ si¦ ci¡gn¡¢ w niesko«czono±¢.

..., 8, 7, ... Dreszcz niepewno±ci: czy wszystko pój-

dzie zgodnie z planem? ..., 6, 5, ... Dla zespołu PW-

Sata ta chwila to wyczekiwane zwie«czenie okresu wie-

lu lat ci¦»kiej pracy, nieustaj¡cych prób sprostania swo-

im marzeniom. Czekaj¡c na wł¡czenie silników Vegi

przyjrzyjmy si¦, jak satelita powstawał i jakie zadania

b¦dzie wykonywał na orbicie.

Budujemysatelit¦!

Trudno wskaza¢ jednoznacznie, kiedy po raz pierw-

szy pojawia si¦ pomysł budowy PW-Sata. Bez w¡tpie-

nia jego autorami byli członkowie Studenckiego Koła

Astronautycznego (SKA), które w 1996 roku pojawi-

ło si¦ w strukturach Wydziału Mechanicznego Energe-

tyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. W pierw-

szych latach nowego milenium studenci SKA aktyw-

nie anga»owali si¦ w szereg mi¦dzynarodowych projek-

tów kosmicznych, organizowanych przez Biuro Eduka-

cyjne Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Współ-

uczestniczyli mi¦dzy innymi w misjach satelitów YES2,

SSETI, SSETI Express. Wyjazdy zagraniczne zwi¡za-

ne z tymi projektami stały si¦ okazj¡ podpatrzenia, co

i jak robi¡ inne uczelnie europejskie. A dzi¦ki wsparciu

ESA mogły robi¢ du»o wi¦cej, ni» Polacy.

Jednym z ciekawszych kierunków prac obserwowa-

nych „na zachodzie” były satelity studenckie (tak, stu-

denci wysyłali swoje dzieła w kosmos!) – stosunkowo

Wposzukiwaniumisji

Pierwszym krokiem było rozpoznanie tematu i dopre-

cyzowanie koncepcji satelity. Niemal od razu było ja-

sne, »e w sensie konstrukcyjnym satelita b¦dzie oparty

o standard CubeSat – bardzo popularny i powszechnie

stosowany w studenckich misjach kosmicznych. Cen-

n¡ zalet¡ CubeSatów była mo»liwo±¢ wsparcia ze stro-

ny Politechniki Kalifornijskiej (CalPoly), koordynuj¡-

cej prace studentów z wielu krajów i pomagaj¡cej zor-

ganizowa¢ wspólne wystrzelenie wi¦kszej liczby sateli-

tów tej klasy.

Drug¡ kwesti¡ do ustalenia był eksperyment, który

misja zrealizuje. Satelitów nie wysyła si¦ bowiem na

orbit¦ dla samego faktu wysłania – b¦d¡c w kosmo-

sie realizuj¡ okre±lony program zada«. Pomysłów dla

AstroNautilus

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: