(Chemia strumieniowa).pdf

Cig dalszy ze strony 16

Zemsta pana McGregora

Farmerzy na Nowej Zelandii postanowili

raz na zawsze pozby si« wyjadajcych

zbiory krlikw. Wielu z nich wyk¸ada jako

przyn«t« marchewki i ziarna owsa spryskane

zawiesin z wtrb tych zwierzt

zaraýonych caliciwirusem. Wirus ten

by¸ przyczyn æmierci ogromnej liczby

krlikw na Wyspie Po¸udniowej;

w Australii jest uýywany

jako czynnik kontroli

biologicznej. Jednak

w Nowej Zelandii rzd

wyda¸ zakaz jego

stosowania. Kaýdy,

komu udowodni si«

import caliciwirusa

do tego kraju, moýe

zosta ukarany pi«cioma latami

wi«zienia i grzywn w wysokoæci

100 tys. dolarw nowozelandzkich.

PLEJADY okaza¸y si« o 30% s¸absze niý dotd sdzono.

Dane z satelity Hipparcos podwaýy¸y niektre modele gwiazdowe.

Ocena ocen

Na ile akuratne s oceny wyk¸adowcw

dokonywane przez studentw? Wielu

przedstawicieli w¸adz uniwersyteckich

przywizuje do nich spor wag«,

uwzgl«dniajc je przy podejmowaniu

decyzji p¸acowych, a takýe przy podpisywaniu

z wyk¸adowc bezterminowego kontraktu.

Z ostatnich badaÄ wynika jednak,

ýe studenci wystawiaj wyýsze stopnie

niekoniecznie najlepszym nauczycielom

akademickim, lecz o najbardziej

entuzjastycznym podejæciu. Stephen J. Ceci

z Cornell University mia¸ pewnego roku

dwa kursy wyk¸adw z psychologii

rozwojowej. Jesieni prowadzi¸ zaj«cia

w taki sam sposb, jak to czyni¸ przez

ostatnie 20 lat. W semestrze wiosennym

treæ jego wyk¸adw pozosta¸a identyczna,

wyk¸adowca zmieni¸ jednak barw«

g¸osu i ýywiej gestykulowa¸. Jak si« okaza¸o,

studenci drugiego semestru uznali,

ýe w porwnaniu ze swymi kolegami

Ceci dysponuje wi«ksz wiedz, jest

bardziej tolerancyjny, a takýe sprawiedliwszy,

lepiej zorganizowany i przyst«pniejszy.

Twierdzili takýe, ýe wi«cej si« nauczyli,

mimo ýe na egzaminach takich samych

jak te, ktre zdawali studenci pierwszego

semestru, wcale nie wypadli lepiej.

nymi astrofizykami wyznaczy¸a wiek

gromady M92 na 12.8Ð15.2 mld lat, tak

przedstawia problemy z tym zwizane:

ãTrudno jest dopasowa istniejce mo-

dele do obiektw o tak niskiej zawarto-

æci metali.Ó Jedynym punktem odnie-

sienia jest S¸oÄce, czyli gwiazda w

ærednim wieku o duýej zawartoæci me-

tali, bardzo rýnica si« od podkar¸w,

ktrych uýyto w porwnaniach. Proce-

sy takie jak szybka rotacja czy teý po-

grýanie si« metali w g¸b gwiazd mo-

g mie wp¸yw na zmian« konkluzji.

Jednym ze sceptykw jest Michael

Perryman z ESA, kierujcy projektem

Hipparcos . ãNie by¸bym sk¸onny uwa-

ýa tych rezultatw za ostateczne Ð

twierdzi. Ð Za duýo w tym wszystkim

jest manipulacji danymi, aby w nie wie-

rzy.Ó Jego zdaniem ýaden z modeli nie

wyjaænia obserwowanych w¸asnoæci

gwiazd i tym samym nie budzi zaufa-

nia. Co gorsza, dane z Hipparcosa poka-

za¸y, ýe niektre modele gwiazdowe Ð

nawet te, ktre by¸y zgodne z obserwa-

cjami S¸oÄca Ð s b¸«dne.

Odleg¸oæ do gwiazd podobnych do

S¸oÄca w Plejadach zosta¸a zweryfiko-

wana z 424 na 378 lat æwietlnych, co

wskazuje, ýe s one aý o 30% s¸absze niý

S¸oÄce. ãNie rozumiemy, skd ta roz-

bieýnoæ Ð przyznaje Floor van Leeu-

wen z Royal Greenwich Observatory

w Cambridge. Ð W konsekwencji nie zo-

sta¸a ona uwzgl«dniona przy ocenie wie-

ku gromad.Ó

Ekstrapolacja modeli do gromad ku-

listych to jakby stawianie zamkw na lo-

dzie, tak wi«c oceny wieku tych gromad

otrzymane z porwnania rýnych typw

gwiazd Ð Cefeid, gwiazd RR Lyrae, czer-

wonych olbrzymw, w dodatku z pod-

kar¸ami Ð s sprzeczne ze sob. ãLudzie

cz«sto odrzucaj wyniki, ktre nie zga-

dzaj si« z ich pogldami Ð zauwaýa van

Leeuwen. Ð Mnie zaæ wydaje si«, ýe taki

rozrzut æwiadczy o duýym b¸«dzie.Ó Po-

dejrzewa, ýe nawet rz«du 40%.

A taki rozrzut w ocenie przemawia

za tym, ýe paradoks wieku nie zosta¸

jeszcze ostatecznie przezwyci«ýony. Aby

go rozwiza Ð co zapewne w koÄcu

uda si« astronomom Ð trzeba najpierw

pozna niezwykle skomplikowane zja-

wiska zachodzce we wn«trzu rýnych

gwiazd. ãJest jeszcze mnstwo do zro-

bieniaÓ Ð twierdzi Perryman.

Madhusree Mukurjee

Chemia strumieniowa

Aby zasz¸a reakcja chemiczna, potrzebne

jest ciep¸o, æwiat¸o, promieniowanie,

ultradwi«ki albo Ð jak wraz ze swymi

studentami wykaza¸ Kenneth S. Suslick

z University of Illinois Ð strumieÄ cieczy.

Naukowcy przeprowadzali reakcje

wymagajce dostarczenia duýych iloæci

energii i doprowadzali do rozerwania bardzo

silnych wizaÄ chemicznych, zderzajc

dwa strumienie z sumaryczn pr«dkoæci

725 km/h. Stwierdzili, ýe w strugach wody

powstawa¸ nadtlenek wodoru oraz inne

zwizki reagujce z chlorowcopochodnymi

w«glowodorw. Dlatego teý Suslick

wysun¸ sugesti«, ýe chemia

strumieniowa moýe znale zastosowanie

w oczyszczaniu wody zawierajcej

niewielkie iloæci skaýeÄ chemicznych.

Kristin Leutwyler

å WIAT N AUKI Luty 1998 17

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: