Psalm 21.doc

Psalm 21 (tłum. Biblia Poznańska)

PIEŚŃ DZIĘKCZYNNA ZA ŁASKI OKAZANE KRÓLOWI

1[Uwaga] dla kierownika chóru: Psalm Dawida.2Jahwe! Król raduje się Twą potęgą, o jakże bardzo się weseli z Twojej pomocy!3Wypełniłeś pragnienia jego serca i nie wzgardziłeś prośbą jego ust.4Zaprawdę, uprzedziłeś go najwyższym błogosławieństwem, włożyłeś mu na głowę szczerozłotą koronę.5Prosił Cię o życie — i dałeś mu je: dni długotrwałe na wieczne czasy.6Wielka jest chwała jego dzięki Twojej pomocy, otoczyłeś go blaskiem i majestatem.7Zaprawdę, sprawiłeś, że stał się błogosławieństwem nigdy nieustającym, napełniasz go radością przed Twoim obliczem.8Król bowiem w Jahwe nadzieję położył i z łaski Najwyższego nigdy się nie zachwieje.9Dosięgniesz swym ramieniem wszystkich Twoich wrogów, prawica Twa dosięgnie tych, co żywią nienawiść ku Tobie.10Sprawisz, że staną się jako piec ognisty, gdy zwrócisz [ku nim] zagniewane oblicze. Jahwe zniszczy ich w swym gniewie i strawi ich ogień.11Wytracisz ich potomstwo z powierzchni ziemi i ród ich — spośród synów człowieczych.12Chociaż gotują zło przeciwko Tobie i knują zdradliwe zamysły, niczego nie osiągną;13Ty ich do ucieczki przymusisz i łuk swój prosto w ich twarze wymierzysz.14Powstań, Jahwe, w [całej] swej potędze! Będziemy opiewać i wysławiać moc Twoją.

Teologia Psalmu 21

Psalm 21 wypowiada o królu z rodu Dawida szereg ważnych stwierdzeń. Żyje on blisko Jahwe i pod Jego opieką. Jego modlitwy Jahwe wy­słuchuje. Użycza mu swoich błogosławieństw, daje życie bez końca i blask oraz dostojeństwo. Wszystkie te łaski ma król od Jahwe, dzięki Je­go dobroci, gdyż położył w Nim swoją nadzieję. Król pokona wszystkich wrogów, gdyż lud za niego składa z ufnością modlitwę na ręce Boże. Swo­ją ufność w Jahwe pokłada lud nie tyle pod wpływem jakiejś wschodniej ideologii królewskiej, ile pod wpły­wem 2 Sm 7. Król tedy z Psalm 21 jest obrazem Chrystusa, syna Dawida. On to przebywanie z Ojcem uważał za swoją radość (por. Łk 10, 21; J 15, 11). Jego czyny zbawienne zgotowa­ły Mu powstanie z martwych, czyli władzę nad śmiercią (Rz 6, 9). On był „chwałą i czcią ukoronowany za cierpienia śmierci, iż z łaski Bożej za wszystkich zaznał śmierci" (Hbr 2, 9). Chrystus jest tym, w którym bło­gosławione są wszystkie narody zie­mi (Rdz 12, 3; 22, 18), On bowiem wg Ga 3, 14 stał się obiecanym błogosła­wieństwem wszystkich narodów. Kto się zaś Chrystusowi sprzeciwi, ten nie uniknie potępiającego sądu (Ap l, 12-20).·

ks. prof. Stanisław Łach

Podobieństwo tego Psalmu do poprzedniego jest widoczne; nie jest jednak rzeczą pewną, czy jest z nim ściśle związany. Treść jego pozwala określić go jako pieśń dziękczynną, choć nie ma w nim właściwie ani jednego słowa wyrażającego dziękczynienie. Nic jednak nie wskazuje wyraźnie na to, że jest on modlitwą dziękczynną po zwycięstwie nad nieprzyjaciółmi, jak to niektórzy przyjmują. Dość ogólnikowa treść każe raczej przypuszczać, że Psalm przeznaczony był do użytku w czasie obrzędu liturgicznego, którego celem było wyrażenie Bogu wdzięczności za szczególną opiekę, jaką zawsze otaczał króla, oraz łaski, jakimi go darzył. O nich to mówi pierwsza część Psalmu (w. 2-8). Niełatwo rozstrzygnąć, czy słowa części drugiej (w. 9-13) skierowane są do Boga, czy do króla. Bardziej prawdopodobne wydaje się, że odnoszą się one do Jahwe; to On pokona swych wrogów, którzy są także wrogami króla. Za przypuszczeniem tym przemawia w. 10 jak i dodana na końcu prośba (w. 14).

komentarz Biblia Poznańska

Psalm ten opiewa na modlitwie skierowanej do Ojca najpierw wcielenie Syna Bożego (2-3); potem Jego chwałę otrzymaną od Ojca jako uwieńczenie dzieła stwórczego (4-8); wreszcie zwraca się ku samemu Chrystusowi i życzy, by się spełniło w dzień Sądu to wszystko, co było zapowiedziane (9-14).

św. Beda

Jan Paweł II

Psalm 21, 2-8. 14 — dziękczynienie za zwycięstwo Króla-Mesjasza

Audiencja generalna, 17 marca 2004

1. W liturgii Nieszporów znalazła się część Psalmu 21 [20], której teraz wysłuchaliśmy, pominięta została natomiast jego druga część, zawierająca złorzeczenia (por. ww. 9-13). Część zachowana mówi o łaskach udzielanych królowi przez Boga w przeszłości i w teraźniejszości, natomiast część opuszczona zapowiada przyszłe zwycięstwo króla nad nieprzyjaciółmi.

Tekst, będący przedmiotem naszych rozważań (por. ww. 2-8. 14), należy do gatunku Psalmów królewskich. Głównym tematem jest więc Boże działanie na korzyść żydowskiego władcy, przedstawionego prawdopodobnie w dniu jego uroczystej intronizacji. Na początku (por. w. 2) i na końcu (por. w. 14) słyszymy niejako echo aklamacji całego zgromadzenia, natomiast w środkowej części hymnu Psalmista z wdzięcznością sławi Boga za łaski, jakimi obdarzył króla: «pomyślne błogosławieństwa» (w. 4), «długie dni» (w. 5), «chwałę» (w. 6) oraz «radość» (w. 7).

Łatwo się domyślić, że pieśń ta — podobnie jak inne Psalmy królewskie zawarte w Psałterzu — doczekała się nowej interpretacji, kiedy w Izraelu skończył się okres monarchii. Już w judaizmie stała się ona hymnem na cześć Króla-Mesjasza, co otwierało drogę do interpretacji chrystologicznej, jaką nadała jej liturgia.

2. Przyjrzyjmy się jednak tekstowi w jego pierwotnej wymowie. Jak nakazuje uroczysty charakter wydarzenia, panuje radosna atmosfera, rozbrzmiewa śpiew: «Panie, król się weseli z Twojej potęgi i z Twej pomocy tak bardzo się cieszy. (...) będziemy śpiewać i sławić moc Twoją» (ww. 2. 14). Następnie zostają przedstawione dary, jakimi Bóg obdarzył króla: Bóg wysłuchał jego modlitw (por. w. 3), wkłada mu na głowę złotą koronę (por. w. 4). Splendor króla związany jest z Bożym światłem, spowijającym go niczym płaszcz ochronny: «ozdobiłeś go dostojeństwem i blaskiem» (w. 6). W starożytności mieszkańcy Bliskiego Wschodu uważali, że króla otacza świetlista aureola, potwierdzająca jego udział w samej istocie bóstwa. Oczywiście, według Biblii władca jest «Synem» Boga (por. Ps 2, 7), choć tylko przybranym i w sensie metaforycznym. Powinien więc w imieniu Pana czuwać nad sprawiedliwością. Właśnie ze względu na tę misję Bóg otacza go swym dobroczynnym światłem i błogosławieństwem.

3. W tym krótkim hymnie błogosławieństwo zajmuje poczesne miejsce: «Bo pomyślne błogosławieństwo wcześniej nań zesłałeś, (...) błogosławieństwem uczyniłeś go na wieki» (Ps 20 [21], 4. 7). Błogosławieństwo jest znakiem obecności Boga działającego w królu, który dzięki temu odzwierciedla światło Boże pośród ludzkości.

Zgodnie z tradycją biblijną błogosławieństwo obejmuje również dar życia, jaki otrzymuje namaszczony: «Prosił Ciebie o życie, Ty go obdarzyłeś długimi dniami na wieki i na zawsze» (w. 5). Również prorok Natan zapewnił Dawida o tym błogosławieństwie, stanowiącym źródło stałości, trwałości i bezpieczeństwa, a Dawid tak się modlił: «racz teraz pobłogosławić dom Twojego sługi, aby trwał przed Tobą na wieki, bo Ty, Panie, Boże, to powiedziałeś, a dzięki Twojemu błogosławieństwu dom Twojego sługi będzie błogosławiony na wieki» (2 Sm 7, 29).

4. Gdy recytujemy ten Psalm, w obrazie króla żydowskiego dostrzegamy oblicze Chrystusa, króla mesjańskiego. Jest On «odblaskiem chwały» Ojca (por. Hbr 1, 3). Jest Synem w pełnym sensie, a zatem doskonałą obecnością Boga pośród ludzkości. Jest światłem i życiem, jak głosi św. Jan w prologu swej Ewangelii: «W Nim było życie, a życie było światłością ludzi» (1, 4).

Z tych samych względów św. Ireneusz, biskup Lyonu, w swoim komentarzu do tego Psalmu wiąże temat życia (por. Ps 21 [20], 5) ze zmartwychwstaniem Chrystusa: «Z jakiego powodu Psalmista mówi: 'Prosił Ciebie o życie', skoro Chrystus umierał? Psalmista głosi zatem Jego powstanie z martwych i że On, zmartwychwstały, jest nieśmiertelny. Przyjął bowiem życie, aby zmartwychwstać, oraz długi czas w wieczności, by nie ulec zniszczeniu» (Esposizione della predicazione apostolica, 72, Mediolan 1979, s. 519).

Dzięki tej pewności również i chrześcijanin umacnia w sobie nadzieję na dar życia wiecznego.

Streszczenie katechezy w języku polskim, odczytane podczas audiencji generalnej:

Bracia i siostry! Psalm 21 [20], przedmiot dzisiejszej medytacji, należy do grupy tzw. Psalmów królewskich. Psalmista wielbi Boga za przywileje, którymi Bóg obdarza króla: obfite błogosławieństwo, długie życie, chwałę i radość. Po upadku monarchii, w czasach judaistycznych, Psalm stał się hymnem na cześć Mesjasza. W kulturach starożytnego Bliskiego Wschodu królom przypisywano często atrybuty boskości. W Biblii król jest nazywany Bożym «Synem», ale tylko w sensie adopcji i przenośni (por. Ps 2, 7). Te szczególne atrybuty królewskie liturgia Kościoła odniosła z czasem do Chrystusa, Mesjasza-Króla. On jest Synem Bożym, Królem w pełnym tego słowa znaczeniu, Bogiem obecnym wśród ludzi. Jest światłem i życiem. Św. Jan ewangelista powie: «W Nim było życie, a życie było światłością ludzi» (J 1, 4). Św. Ireneusz, biskup Lyonu, dopatrzy się w treści Psalmu zapowiedzi tajemnicy zmartwychwstania Bożego Syna. Ta tajemnica jest też podstawą chrześcijańskiej nadziei życia wiecznego.

(Słowo Ojca Świętego do Polaków zamieściliśmy w «Kronice», n. 5/2004, s. 63.)

opr. mg/mg