Ratownictwo Med. W1 05.10.04r.
„ Udar mózgu”
→ nagłe wystąpienie ogniskowych lub uogólnionych zaburzeń czynności mózgu wskutek zaburzeń krążenia mózgowego.
Tkanka mózgowa jest bardzo wrażliwa na niedokrwienie.
Przepływ krwi przez tkankę mózgową jest stały i wynosi ok. 55 ml/ 100g/ min.
800 ml krwi w ciągu minuty przepływa przez oun (15% pojemności minutowej ♥ ).
W utrzymaniu prawidłowego przepływu mózgowego ważną rolę odgrywa ciś. perfuzyjne.
Ciś. perfuzyjne= ciś. tętnicze- ciś. wewnątrzczaszkowe
Regulacja przepływu mózgowego poprzez:
· ciś. tętnicze,
· ciś. żylne (jego wzrost zwiększa opór naczyniowy i upośledza przepływ mózgowy),
· lepkość krwi ( zwiększona upośledza przepływ mózgowy),
· autoregulacja (zespół mechanizmów utrzymujących przepływ mózgowy na stałym poziomie niezależnie od wahań ciś. tętniczego).
AUTOREGULACJA
· efekt Baylissa (funkcjonuje prawidłowo przy ciś. 70-180 mmHg),
· pO2 – obniżone powoduje rozszerzenie naczyń mózgowych, a wzrost zwężenie naczyń mózgowych),
· pCO2 – przy wzroście – rozszerzenie naczyń mózgowych i polepszenie ukrwienia),
· pH – rozszerzenie naczyń wskutek spadku pH,
· temperatura ciała – wzrost ukrwienia przy wyższej temp.
UPOŚLEDZENIE KRĄŻENIA MÓZGOWEGO MOŻE WYSTĄPIĆ NA SKUTEK
§ zniesienia efektu Baylissa (miażdżyca, HTA),
§ zmiany w naczyniach mózgowych zmniejszające ich światło,
§ upośledzenia drożności dużych naczyń doprowadzających krew do oun,
§ upośledzenia krążenia obocznego,
§ wzrostu lepkości krwi,
§ wzrostu krzepliwości krwi,
§ wzrostu ICP,
§ ogólnego stanu krążenia.
Niedostatek krążenia mózgowego - dopływ krwi do danego obszaru mózgu jest mniejszy niż zapotrzebowanie tkance mózgowej.
Wewnątrzmózgowe podkradanie - zniesienie autoregulacji w obszarze niedokrwienia
( rozszerzenie naczyń na obwodzie ogniska niedokrwiennego powoduje ucieczkę krwi z tego ogniska i pogłębienie niedokrwienia).
Zjawisko niewznawiania przepływu - trwałe uszkodzenie naczyń włosowatych i ich zablokowanie na skutek obrzęku okołonaczyniowego nawet po krótkim niedokrwieniu.
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CZAS UTRZYMYWANIA SIĘ ZMIAN
· stan przemijających zaburzeń neurologicznych (do 24 godz.) – TIA,
· stan przedłużonego deficytu neurologicznego:
a) objawy cofają się w ciągu 3 tyg. – RIND,
b) udar dokonany (pozostają trwałe zmiany ubytkowe) – CS
RODZAJE UDARU MÓZGU
¨ niedokrwienny 80-85%
- zakrzepowy (w miejscu uszkodzenia naczynia),
- zatorowy (przeniesienie materiału z prądem krwi)
¨ krwotoczny 15-20%
- krwotok śródmózgowi,
- krwotok podpajęczynówkowy.
UDAR ZAKRZEPOWY
Mechanizm:
· miażdżyca naczyń mózgowych
· HTA
· zmiany zapalne naczyń mózgowych
· niezapalne uszkodzenie naczyń mózgowych
(dysplazja, tętniaki, po rtg terapii).
Objawy:
§ początek mało gwałtowny, objawy narastają często po spoczynku nocnym,
§ poprzedzony objawami prodromalnymi:
- bóle i zawroty głowy,
- przemijające objawy ogniskowe
(parastezje, osłabienie kończyn, zaburzenia mowy)
§ utrata przytomności w 25-30%,
§ obecność uogólnionego procesu miażdżycowego,
§ płyn m- rdz bez domieszki krwi.
UDAR ZATOROWY
· zaburzenia rytmu ♥,
· zmiany zwyrodnieniowe mięśnia ♥.
§ objawy ogniskowe pojawiają się nagle,
§ utrata przytomności w 50%,
§ objawy ogniskowe w zakresie unaczynienia jednej z tętnic mózgowych,
§ istnienie źródła zatorów,
UDAR HEMODYNAMICZNY
- nagły spadek ciś. tętniczego
OBJAWY OGNISKOWE
· niedowład lub porażenie połowicze,
· porażenia nerwów czaszkowych,
· niedowidzenie ćwiartkowe lub połowicze,
· zaburzenie wyższych czynności nerwowych,
· zaburzenia pamięci (amnezja),
· zaburzenia mowy (afazja ruchowa, czuciowa, mieszana, amnestyczna),
· apraksja (niemożność wykonywania celowych czynności ruchowych przy braku niedowładu lub…
· zaburzenia agnostyczne.
UDAR KRWOTOCZNY
a) krwotok śródmózgowy
→ krwawienie bezpośrednio do miąższu mózgowego.
Przyczyny:
· HTA (50%),
· angiopatie naczyń mózgowych (tzn. zaburzenia budowy ściany naczyń),
· anomalie tętniczo- żylne,
· tętniaki,
· guzy nowotworowe,
· leczenie p/ zakrzepowe (źle prowadzone)
Patomechanizm:
1. przewlekłe HTA powoduje zwyrodnienie ściany naczyń mózgowych i powstanie mikrotętniaków,
2. ognisko krwotoczne uciska na otaczającą tkankę nerwową,
3. wzrost ICP,
4. wgłobienie → śmierć
§ początek gwałtowny i nagły,
§ silny ból głowy,
§ nudności, wymioty,
§ drgawki,
§ utrata przytomności,
§ objawy ogniskowe,
§ szybkie narastanie deficytu neurologicznego,
§ współistnienie HTA,
§ płyn m- rdz z domieszką krwi.
b) krwotok podpajęczynówkowy:
→ wynaczynienie krwi do przestrzeni podpajęczynówkowej.
· pęknięcie tętniaka naczynia,
· uraz czaszkowo- mózgowy,
· malformacja tętniczo- żylna,
· skaza krwotoczna.
1. krwawienie do przestrzeni podpajęczynówkowej powoduje:
2. zespół objawów oponowych jako wyraz podrażnienia opon m- rdz,
3. obrzęk mózgu i wzrost ICP,
4. skurcz naczyniowy odpowiedzialny za niedokrwienie wyrażające się objawami ogniskowymi.
§ nagły, silny ból głowy,
§ objawy oponowe,
§ zaburzenia przytomności,
§ wybroczyny i tarcza zastoinowa na dnie oka,
BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W OSTRYM OKRESIE UDARU
1. TK – ognisko krwotoczne widoczne jako obszar hiperdensyjny już w 1 dobie,
- ognisko niedokrwienne widoczne jako obszar hipotensyjny dopiero po 48 godz.
2. Nakłucie lędźwiowe – w przypadku podejrzenia krwawienia podpajęczynówkowego przy braku zmian w tkankach.
POSTĘPOWANIE DORAŹNE W UDARZE MÓZGU
1. ABC
2. pozycja leżąca, głowa uniesiona o 20-30o
3. tlen
4. wkłucie do naczynia obwodowego
5. pobrać krew w celu oznaczenia glikemii:
>80 mg% - podać cukier/ glukozę po
<80 mg% - podać 60 ml 40% Glu iv lub 1ml glukagonu im
6. Furosemid 20-40 mg i...
www.google.pl