Platon 427-347 p.n.e.

("barczysty", "o szerokich barkach")

to przydomek nadany młodzieńcowi o imieniu

Arystokles przez jego nauczyciela gimnastyki.

Zgodnie z przekazem zawartym w jego pismach,

w wieku 20 lat spotkał Sokratesa i został jego

najwierniejszym uczniem. Wyrok śmierci wydany

na Sokratesa za wypowiadanie niepopularnych

poglądów zniechęcił Platona do demokratycznego

systemu rządów. Według pewnych opinii pierwszymi

dziełami filozoficznymi Platona były dialogi Sokratesa

ze sceptykiem Filonem. Do dziś jest przedmiotem sporu,

czy Platon wkładał w usta Sokratesa własne poglądy,

czy też dialogi są faktyczną wykładnią poglądów

Sokratesa. W 387 p.n.e. założył sławną Akademię

Ateńską. Miała ona wydać wykształconą klasę

"filozofów-władców", zgodnie z poglądami

politycznymi Platona.

DZIEŁA

Uważa się, że cała filozofia Platona zawarta

jest w dialogach. Według okresu powstawania

dzieli się je tradycyjnie na trzy grupy:Dialogi

wczesne – zwane także sokratycznymi, gdyż

główną postacią w nich występującą jest Sokrates,

albo aporetycznymi (gr.aporia oznacza trudność

logiczną, niemożność rozwiązania problemu),

gdyż Sokrates w trakcie dyskusji zbija przekonania

swoich oponentów, nie proponując w zamian

konstruktywnych wniosków. Należą tutaj: Laches,

Charmides, Lyzis, Eutyfron, Protagoras, Gorgiasz,

Ion, , Kriton, Hippiasz Mniejszy, Hippiasz Większy,

Obrona Sokratesa, Menon, Eutydem i

Meneksenos.Dialogi średnie – konstruktywne,

w których przedstawiona jest teoria idei.

Grupa ta obejmuje dialogi Menon, Fedon, Fajdros,

Uczta, Państwo. W dialogach tych również

występuje postać Sokratesa, ale nie odgrywa już roli

pierwszoplanowej, a ogranicza się do przekazywania

platońskiej nauki o ideach.Dialogi późne, albo

krytyczne, w których Platon zdaje się wycofywać z

teorii idei dostrzegając tkwiące w nich aporie.

Do grupy tej zaliczamy dialogi: Parmenides, Sofista,

Polityk, Fileb, Timajos, Kritiasz i Prawa. Prawa są

jedynym dialogiem, w którym nie występuje postać

ukochanego mistrza Platona.

FILOZOFIA: Wg Platona ponad zwykłym

światem istnieje świat idei, którego cechą jest

pełnia i doskonałość. Jest to byt niematerialny,

znajdują się w nim wieczne i niezmienne idee.

Rzeczy cielesne stają się i przemijają, są one

odzwierciedleniem świata idei. Mają egzystencję

wtórną i zależną. Dlatego stanowisko Platona

określane jest mianem idealizmu obiektywnego.

Zaś jeśli chodzi o sprawy państwa wg Platona

powinni nim rządzić. Dobro jest w tym systemie

pamięcią o świecie idei, w którym panują

"idealne" stosunki, a zło jest brakiem tej pamięci.

Zło wynika więc z niewiedzy; pogląd ten

wywodzi się od Sokratesa i zwany jest

intelektualizmem etycznym. Dążenie do

dobra zostanie po śmierci wynagrodzone

poprzez powrót duszy do świata idei,

podczas gdy dusze nierozumne zostaną

ukarane ponowną utratą życia i wcieleniem.

Ta koncepcja etyczna została uzupełniona

przez nawiązującą do podziału duszy na

trzy części teorię cnoty. Każdej części duszy

odpowiada właściwe jej dobro. Zadaniem

części rozumnej jest osiągnięcie mądrości,

zadaniem niższych części jest

podporządkowanie się rozumowi:

popędliwość osiąga to poprzez męstwo

(stałość), a pożądliwość poprzez

umiarkowanie (panowanie nad sobą).

Harmonię między częściami duszy

gwarantuje cnota sprawiedliwości.

Koncepcja ta została przyjęta przez

chrześcijaństwo pod nazwą czterech

cnót kardynalnych.Idealne państwo

polega na podziale zadań i tak jak

trzem częściom duszy odpowiadają

trzy cnoty, tak samo powinny odpowiadać

im trzy stany społeczeństwa: stan uczonych

(władców-filozofów) dbających o rozumne

kierowanie państwem i umożliwiających

prowadzenie przez pozostałych obywateli

rozumnego i cnotliwego życia; stan

strażników (wojskowych) dbających o

wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo

państwa oraz stan żywicieli, zapewniających

zaopatrzenie wspólnoty w potrzebne dobra

materialne. Platon kładł ogromny nacisk na

hierarchię społeczeństwa. Utożsamiał losy

państwa z losem klasy rządzącej. Aby państwo

było trwałe, potrzebna jest mu silna pozycja

arystokracji. Osiągnąć ją należy przez swoisty

kolektywizm. Jego istota polega na tym, że

artystokraci muszą być względem siebie równi,

aby nie zazdrościli sobie wzajemnie i nie

dzielili się w ramach grupy. Każdy podział

jest zmianą a tej oczywiście wg Platona należy

unikać. Podział społeczeństwa u Platona ma

znamiona rasizmu. Głosił on tzw. mit o krwii i

ziemii wg którego ludzie z poszczególnych grup

społeczenych posiadają w sobie pewien metal.

I tak filozofowie - złoto, strażnicy - brąz, a

żywiciele - żelazo. Platon uważa, że klasa

najwyższa musi pozostać "czysta". Nie

dopuszcza mieszania się róznych metali,

ponieważ każda mieszanka jest zmianą i

prowadzi do degeneracji.Państwem powinni

rządzić najmądrzejsi, a więc filozofowie,

ponieważ jedynie oni posiadają prawdziwą

wiedzę. Tylko oni potrafią odtworzyć w

umyśle wizję idealnego państwa, do którego

realizacji będą dążyć. Warto tu zaznaczyć

istotną różnicę między tym co przez miano

filozofa rozumiał Sokrates i Platon. Dla

Sokratesa filozof to osoba poszukująca

wiedzy, dla Platona to dumny posiadacz

wiedzy.Nadrzędną wartością dla Platona

jest sprawiedliwość. Aczkolwiek pojęcie

to jest rozumiane całkiem inaczej niż to

przez nas obecnie. Dla Platona najważniejsze

było państwo i jego dobro. Wszystko co

prowadzi do dobra państwa jest dobre.

Nawet kłamstwo rządzących jest pozytywne j

eśli służy wyższemy celowi czyli dobru państwa.

Sprawiedliwe dla Platona jest to aby

każdy robił to co do niego należy.

Każdy ma pewne zdolności i powinien je

realizować.Podstawę państwowości stanowi

wychowanie. Najzdolniejsi powinni

kontynuować edukację przechodząc kolejne

szczeble "wtajemniczenia" odpowiadające

kolejnym etapom przypominania sobie

świata idei. Stan filozofów powinien być

produktem kształcenia oraz starannego

doboru. Nauka ta obejmować winna 10.

letnie studia w zakresie matematyki,

astronomii i teorii harmonii (muzyki),

5. letnie studia dialektyki oraz 15.

letni okres praktycznej działalności

politycznej. Dwa wyższe stany powinny

całkowicie poświęcić się dobru wspólnoty,

wyrzec egoizmu i własności prywatnej

(także kobiet i dzieci).

Platon nie chciał wtajemniczać zbyt młodych

ludzi,ponieważ uważał, że mają zbyt wiele

zapału i są skłonni reformom. A każda

reforma jest zmianą,a więc czymś złym.

Arystoteles (ur. 384 p.n.e., zm. 322 p.n.e.) –

jeden z dwóch, obok Platona największych

filozofów greckich. Stworzył opozycyjny

do platonizmu i równie spójny system

filozoficzny, który bardzo silnie działał

na filozofię i naukę europejską, a jego

chrześcijańska odmiana zwana tomizmem

była od XIII w. i jest po dziś dzień oficjalną

filozofią Kościoła Katolickiego. Arystoteles

położył ogromne zasługi w astronomii,

fizyce, biologii i logice, jednak

większość jego teorii astronomicznych

i fizycznych okazała się błędna, a

przyjęcie ich za dogmat przez

filozofię scholastyczną długo

opóźniało rozwój tych nauk w Europie.

W wieku 17 lat Arystoteles został

wysłany do Aten aby odebrać staranne

wykształcenie w Akademii Platońskiej.

W Akademii Arystoteles spędził w sumie

20 lat, w czasie których najpierw był

studentem, potem asystentem Platona i w

końcu samodzielnym wykładowcą. Po śmierci

Platona był naturalnym pretendentem do

objęcia pozycji rektora Akademii – jednak

inni członkowie Akademii zdecydowali się

wybrać na to stanowisko siostrzeńca Platona,

ze względu na dużą rozbieżność wypracowanego

przez Arystotelesa systemu filozoficznego

z systemem Platona.Arystoteles następnie

pracował jako nadworny lekarz i doradca

Hermeasa – władcy kolonii Assos w Mezji

– a po upadku Assos przeniósł się do Macedonii

gdzie został osobistym nauczycielem

Aleksandra III Macedońskiego. W służbie

tej pozostawał przez 7 lat do przejęcia władzy

przez Aleksandra, po czym wrócił do Aten.

Aleksander do końca życia regularnie wymieniał

listy z Arystotelesem, często słuchając jego rad.Zerwanie

z Platonem i koncepcja niezapisanego

umysłu Osobiste doświadczenia z nauczaniem

i leczeniem małych dzieci przekonały

Arystotelesa, że wbrew temu co twierdził

Platon, ludzie nie posiadają ukrytej pamięci

idealnego świata, lecz cała ich wiedza

pochodzi z doczesnego doświadczenia.

Dla Arystotelesa teoria odkrywania owej

ukrytej pamięci przez dyskursy dialektyczne

była nieprawdziwa, a na poparcie swego

stanowiska przywoływał fakt, że wprawny

sofista potrafi przekonać niedoświadczonego

ucznia niemal do wszystkiego.Arystoteles

stwierdził, że dużo rozsądniejsze jest przyjęcie,

że ludzie rodzą się z niezapisanym umysłem,

który zapełnia się myślami na skutek

codziennych doświadczeń życiowych.

Myśli jednak żyją później własnym życiem

i część ludzkich rozumowań ulega

rozmaitym wypaczeniom i dziwactwom.

Przyjmując to założenie Arystoteles doszedł

do wniosku, że aby uporządkować ludzkie

myśli i wykazać które z nich są adekwatne

do rzeczywistości, a które nie, należy stworzyć

naukę o samym myśleniu jako takim. Naukę t

ę nazwał logiką.

FILOZOFIA C.D
Przeczył istnieniu jakiejkolwiek wiedzy

wrodzonej - źródeł poznania upatrywał w

postrzeżeniach, na podstawie których drogą

abstrakcji umysł buduje pojęcia, tzn.

wydobywa to, co w rzeczach ogólne.

Opracował teorię pojęć i sądów,

zwłaszcza zasady sylogizmu

(sylogistyka Arystotelesa), tworząc

podstawy logiki. Filozofię podzielił

...