SO2
Ø bezbarwny gaz o ostrym, gryzącym i duszącym zapachu, silnie drażniący drogi oddechowe; jest trujący dla człowieka, zwierząt, niektórych bakterii (własności bakteriobójcze) i pleśni, a także szkodliwy dla roślin.
Ø rozpuszczalny w wodzie (daje kwas siarkawy), w obecności katalizatora utlenia się tlenem z powietrza do SO3. otrzymywany przez spalanie S lub H2S w tlenie,
Ø stosowany do produkcji siarczynów, kwasu siarkowego(VI), soli, do bielenia (w przemyśle tekstylnym i papierniczym), dezynfekcji (znany już w starożytności) i jako czynnik chłodniczy, konserwant
Ø znajduje powszechne zastosowanie w produkcji win jako antyutleniacz
Ø jest produktem ubocznym spalania paliw kopalnych, przez co przyczynia się do zanieczyszczenia atmosfery (smog, kwaśne deszcze).
SO3
Ø w temperaturze pokojowej jest lotną cieczą o gęstości 1,97g/cm3 i temperaturze wrzenia 47,7°C. Po oziębieniu do 19°C krzepnie na ciało stałe przypominające wyglądem lód (cząsteczki (SO3)3)
Ø jest silnie higroskopijny i reaguje egzotermicznie z wodą tworząc kwas siarkowy(VI)
Ø roztwarza się w stężonym kwasie siarkowym tworząc oleum
Ø jest toksyczny i ma właściwości rakotwórcze
Ø powstaje podczas spalania między innymi węgla kamiennego i dostając się do atmosfery reaguje z wodą, czego następstwem są kwaśne deszcze. Za powstanie kwaśnego deszczu jest jednak odpowiedzialny przede wszystkim (SO2)
N2O
Ø tzw. gaz rozweselający
Ø jest często stosowany do znieczulania anestezjologicznego - ma silne działanie przeciwbólowe, znacznie zaś mniejsze nasenne
Ø w temperaturze pokojowej jest to bezbarwny, niepalny gaz o słabej woni i słodkawym smaku.
Ø jest dopuszczony do użytku jako dodatek do żywności, wykorzystywany w przemyśle spożywczym do tworzenia bitej śmietany w sprayu, wypełnia się nim również opakowania zawierające łatwo psujące się produkty, takie jak chipsy ziemniaczane.
Ø jest też stosowany jako utleniacz w paliwie do silników rakietowych
NO
Ø w temperaturze pokojowej - bezbarwny gaz o temperaturze topnienia, osiada jeden niesparowany elektron (jest rodnikiem), stąd jest niestabilny i bardzo reaktywny. W powietrzu reaguje z tlenem, tworząc trujący NO2.
Ø jest nietrwały, bardzo aktywny biologicznie związek chemiczny, spełniający wiele ważnych funkcji fizjologicznych u ssaków.
N2O3
Ø Tritlenek diazotu jest produktem spontanicznej reakcji między tlenkiem azotu(II) i tlenkiem azotu(IV) - jeden atom azotu jest na formalnym stopniu utlenienia +4 a drugi +2. NO + NO2 → N2O3
Ø jest bezwodnikiem kwasu azotowego(III).
Ø w postaci czystej nie znajduje żadnych praktycznych zastosowań, ze względu na to, że jest nietrwały.
NO2
Ø w temperaturze pokojowej jest brunatnym, silnie toksycznym gazem
Ø w formie gazowej ulega on spontanicznej dimeryzacji do N2O4
Ø otrzymuje się w wyniku utlenienia tlenku azotu (II) tlenem
Ø posiada silne własności utleniające.
Ø NO2 jest rodnikiem, czyli oprócz wiązań z tlenem, posiada jeden wolny elektron dlatego jest bardzo reaktywnym tlenkiem kwasowym
N2O5
Ø w temperaturze pokojowej występuje w formie białych , jest związkiem nietrwałym rozkładającym się spontanicznie w temperaturze pokojowej do tlenku azotu(IV) i tlenu.
Ø związek ten jest bezwodnikiem kwasu azotowego, ze względu na jego nietrwałość nie znajduje on w formie czystej praktycznych zastosowań.
P2O5
Ø ze względu na tworzenie dimerów jego właściwy wzór chemiczny to P4O10.
Ø otrzymywany ze spalania fosforu w powietrzu.
Ø w temperaturze pokojowej ma postać białego, drobnokrystalicznego proszku, pod wpływem wilgoci łatwo ulega zbrylaniu.
Ø silnie higroskopijny i jest stosowany w technice laboratoryjnej jako środek suszący. Reaguje gwałtownie z wodą dając kwas ortofosforowy (H3PO4).
CO
Ø nazwa zwyczajowa czad, ma silne własności toksyczne.
Ø tlenek węgla jest izoelektronowy z cząsteczką azotu N2, co oznacza, że obie cząsteczki mają tę samą liczbę elektronów i podobny charakter wiązania.
Ø w temperaturze pokojowej jest to bezbarwny, bezwonny i niedrażniący gaz, trudno rozpuszczalny w wodzie. Tlenek węgla ma nieco mniejszą gęstość od powietrza, jako produkt spalania paliw (czad) powstaje jednak w mieszaninie z ciężkim dwutlenkiem węgla, co sprawia, że spaliny mają sumaryczną gęstość większą od powietrza i gromadzą się w dolnych partiach pomieszczeń.
Ø gaz palny, na powietrzu pali się niebieskim płomieniem tworząc dwutlenek węgla. W naturze występuje w gazach kopalnianych. Ma zastosowanie w wielu procesach przemysłowych.
Ø ma właściwości redukujące, co wykorzystywane jest w hutnictwie:
Ø tworzy on połączenie zwane karboksyhemoglobiną, które jest trwalsze niż służąca do transportu tlenu z płuc do tkanek oksyhemoglobina (połączenie tlenu z hemoglobiną). Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci.
Ø można go otrzymać przez spalanie węgla w niewystarczającej ilości tlenu (jest to źródło czadu w urządzeniach grzewczych oraz podczas pożarów), podczas redukcji pary wodnej węglem w temperaturze kilkuset stopni
CO2
Ø bezbarwny, bezwonny, niepalny gaz, dobrze rozpuszczalny w wodzie i cięższy od powietrza (ok. 1,5 razy), pod normalnym ciśnieniem przechodzi ze stanu stałego do gazowego (sublimuje) z pominięciem fazy ciekłej w temperaturze, w naturze występuje w stanie wolnym w atmosferze i związanym (np. jako składnik wapna),
Ø jest produktem spalania i oddychania, stos. jako suchy lód - chłodziwo,
Ø zawarty w powietrzu wywołuje twardnienie zaprawy wapiennej;
Ø stos do gazowania napojów orzeźwiających
Ø jego obecność można stwierdzić za pomocą wody wapiennej (mętnienie)
SiO2
Ø krzemionka, kwarc, piasek
Ø subst. stała, bardzo twarda, bardzo odporny chemicznie i nie reaguje z niczym oprócz wrzącego, stężonego roztworu wodnego KOH i NaOH, gazowego fluorowodoru (HF) i kwasu fluorowodorowego.
cirelly