Zadanie Wypisz nazwy, które powinny znaleźć się w miejscach oznaczonych: A,B,C,D,

Zmienność środowiskowa

Zadanie  (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono trzy formy buka rosnącego w różnych miejscach: na otwartym terenie, na skraju lasu i w gęstym lesie.

Podaj nazwę rodzaju zmienności, którego przykład przedstawiono powyżej, i określ, czy jest ona dziedziczna. podaj czynnik wywołujący zmienność.

Zadanie 2 Na schemacie przedstawiono mniszka hodowanego w różnych warunkach środowiskowych A - na niżu, B - w górach
Rysunek A i B zmniejszono o około 2/5, B<->1 - wielkość naturalna.
Podaj nazwę rodzaju zmienności, którego przykład przedstawiono  i określ, czy jest ona dziedziczna. podaj czynniki wywołujące zmienność.

Rysunki ilustrują przebieg i wyniki doświadczenia.

Różne postacie morfologiczne mniszka. Mniszek lekarski: ACEF  hodowany na niżu, B D G – hodowany w górach

Zadanie 3
Rysunek przedstawia dwie rośliny: rosnącą z dostępem światła (A), rosnącą w ciemności (B). Roślina rosnąca w ciemności uległa wypłonieniu, czyli etiolacji. Była żółtawa, a jej liście słabo rozwinięte.

Po wystawieniu rośliny B na działanie światła, zazieleniła się i wykształciła normalne liście (podobne do tych u rośliny A).

Sformułuj problem badawczy do powyższych obserwacji. (1 pkt)
 

Zadanie 4  Na rysunkach A i B przedstawiano sosny rosnące w dwóch różnych warunkach środowiska.
A - gleby piaszczyste   B - gleby wilgotne
Podaj dwie cechy różniące sosny A i B. (2 pkt)

Zadanie 5  Króliki himalajskie mają białe futerko z wyjątkiem nóg, ogona, uszu i części pyszczka, które są czarne ponieważ są bardziej narażone na działanie niskich temperatur. Poniższy rysunek ilustruje przebieg pewnego doświadczenia.

A - królik himalajski przed doświadczeniem,
B - królik z usuniętymi włosami na grzbiecie,
C - królik z okładem lodu,
Po pewnym czasie zdjęto okład z lodu w celu zaobserwowania barwy wyrastających włosów.
a) Podaj hipotezę do przeprowadzonego doświadczenia. (1 pkt.)

b) jaki kolor sierści pojawi się pod okładem z lodu
c) Określ jaki rodzaj zmienności ilustruje powyższe doświadczenie. (1 pkt.)

Zadanie 6 Różne pokroje sosny są przykładem zmienności modyfikacyjnej( środowiskowej) Przedstaw plan postępowania doświadczalnego sprawdzającego słuszność hipotezy, że zmienność modyfikacyjna nie dziedziczy się. W planie uwzględnij –  materiał badawczy, wykonanie doświadczenia, przedmiot planowanych obserwacji.

A -   samotne drzewo na polanie

B – sosny w nasadzonym lesie

C – sosny na wydmie

Zadanie 7. (2 pkt)  Nasiona niezapominajki pochodzące od jednej rośliny wysiano na glebach o różnym pH. Rośliny, które wyrosły na glebach kwaśnych miały kwiaty różowe, a hodowane na glebach zasadowych  wytworzyły kwiaty niebieskie. Z nasion niebiesko kwitnących niezapominajek które wysiano na glebach kwaśnych wyrosły rośliny o kwiatach różowych.

Określ, czy występowanie niezapominajek o różnych barwach kwiatów w opisanych wyżej warunkach to zmienność dziedziczna czy zmienność niedziedziczna. Uzasadnij swoją odpowiedź jednym argumentem.

Zadanie 8 Jakiego rodzaju zmienność przedstawiają  poniższe przykłady ? ............................................................................................

1.       robak morski – Bonelia viridis – jego larwa może rozwinąć się albo w samca – gdy opadając w wodzie osiądzie na ryjku samicy; albo w samicę, gdy spadnie na dno,

2.      

płeć niektórych gadów, np. krokodyli  zależy od temperatury w której rozwijają się jaja;.

3.       zmiana ubarwienia (mimetyzm) letniego na zimowe u wiewiórki.

Zadanie 9 Poniższe rysunki ilustrują wpływ środowiska na przejawianie się dziedziczonej cechy.

Biały królik z tłuszczem o białej barwie

Królik w paski z tłuszczem o żółtej barwie

Jasna roślina- pokarm bez ksantofili

Ciemna roślina – pokarm zawierający ksantofile

Ustal, jaki rodzaj allelu decyduje o żółtej barwie tłuszczu królików oraz określ dwa warunki umożliwiające fenotypowe ujawnienie się tej cechy.

Jakiej zmienności jest ten przykład.

Zadanie 10 (2pkt.)

Wykres przedstawia wyniki pomiarów dotyczących funkcjonowania przysadki mózgowej żaby (linia ciągła), tarczycy (linia przerywana) oraz ilości jodu (słupki) podczas metamorfozy, której stadia przedstawiają rysunki.

Przedstaw jeden wniosek wynikający z analizy powyższych danych. Wyjaśnij na czym polega zjawisko, które można zaobserwować u aksolotli, a przyczyną którego jest niski poziom hormonów tarczycy (neotenia to…).

Zadanie 11  na rysunkach przedstawiono rodzaj zmienności ........................................... .

Wyjaśnij jaka jest biologiczna rola tego procesu. Podaj dwa inne przykłady występujące w przyrodzie.

Podaj nazwę rodzaju zmienności, którego przykład, przedstawiono na powyższych rysunkach oraz określ wraz z uzasadnieniem, czy taki rodzaj zmienności jest dziedziczny.

Zadanie 12. (2 pkt)

Wiele istotnych informacji z zakresu genetyki człowieka dostarczają obserwacje bliźniąt jednojajowych. Są one szczególnie przydatne przy analizie genetycznej cech poligenicznych (warunkowanych przez kilka par genów) oraz przy określaniu udziału genotypu i środowiska w kształtowaniu poszczególnych fenotypów. Bliźnięta mogą rozwinąć się z pojedynczej zapłodnionej komórki jajowej, która we wczesnych etapach rozwoju dała początek dwóm osobnikom (bliźnięta jednojajowe) lub z dwóch niezależnie zapłodnionych jaj, które w tym samym czasie zagnieździły się w macicy (bliźnięta dwujajowe). Uzasadnij, przytaczając dwa argumenty, dlaczego bliźnięta jednojajowe mogą być obiektem obserwacji naukowej prowadzonej w celu określenia znaczenia genotypu i środowiska w kształtowaniu się fenotypu organizmu.

Zadanie  Na podstawie analizy przebiegu wyniku eksperymentu określ czy różne postacie morfologiczne mniszka to efekt zmienności genetycznej, czy niegenetycznej. Odpowiedź uzasadnij posługując się dwoma argumentami.

ZADANIE  (2 p.) Uczeni badali ponad 50 par bliźniąt jednojajowych rozdzielonych tuż po urodzeniu i wychowywanych w różnych środowiskach. Badania potwierdziły, że wszelkie różnice pomiędzy bliźniętami powodują czynniki środowiska,

a podobieństwa wynikają z obecności takich samych genów.

Określ, czy bliźnięta jednojajowe mogą się różnić barwą oczu i wzrostem oraz uzasadnij swoją opinię.

Zadanie (0 – 1 pkt) Samica pancernika zwykle wydaje na świat czworo identycznych młodych, które są w dodatku jednej płci. Podaj prawdopodobną przyczynę prawidłowości występującej w rozmnażaniu się pancerników.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 13 . Schemat przedstawia przebieg pewnego doświadczenia . Zanalizuj go i wykonaj polecenia 1,2,3

1.      

Zaproponuj hipoteze badawczą do przedstawionego doświadczenia .

2.       sformułuj wniosek wynikający z przebiegu doświadczenia

3.       Określ, jaki rodzaj zmienności ilustruje powyższe doświadczenie.

Zadnie 15 . Zinterpretuj wyniki tego doświadczenia i wyjaśnij zjawisko leżące u podłoża tych obserwowanych  zmian.

Królik himalajski ma białe futerko, jedynie uszy, ogon, pyszczek i nogi ubarwione są na czarno. Aby przekonać się , czy działanie genu warunkującego działanie barwnika zależy od temperatury, przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg i wyniki zilustrowano schematem zamieszczonym poniżej.

Zadanie 14. Przeanalizuj poniższy tekst, rysunek, a następnie wykonaj polecenia 1,2,3,4,5.

„ Rozwielitka długokolca wykazuje zmienność sezonową, zależna od zmian temperatury i związanych z tym zmian gęstości wody. W miarę zwiększania się temperatury pojawiają się nowe pokolenia o większych wyrostkach i pancerzu. Maksimum tych zmian przypada na lipiec (poniższy rysunek), później ten proces jakby odwraca się. Taki typ zmienności określamy cyklomorfozą. We wrześniu u samic pojawiają się komory lęgowe pod pancerzem po stronie grzbietowej, w których rozwijają się komórki jajowe”

1.       jednym zdaniem zdefiniuj cyklomorfozę

2.       podaj przyczynę osiągania największego rozmiaru ciała przez rozwielitkę w miesiącu lipcu.

3.      

określ, które stadium przedstawione na rysunku, spośród A-E, można spotkać w lipcu, a które we wrześniu.

4.       Uporządkuj według kolejności pojawiania się poszczególne stadia (A- E)

5.       Wyjaśnij, czy można jesienią w łatwy sposób określić, które rozwielitki są samcami.

Zadanie Zaplanuj doświadczenie, które będzie ilustrowało zmienność fenotypową wywołaną czynnikiem środowiska. Do tego celu wybierz roślinę naczyniową . Przebieg spodziewanych wyników i wnioski wynikające z doświadczenia przedstaw w dowolnej formie.

Zadanie Przeczytaj uważnie tekst. Podkreśl cechy niedziedziczne, jakimi Marcin opisał Monikę, Marcin poznał Monikę i tak ją opisał koledze:

„wysoka, naturalna blondynka o niebieskich oczach z długimi rzęsami, piegowata, wysportowana sylwetka, na lewym ramieniu widoczna blizna po oparzeniu. Była ubrana w żółtą mini sukienkę, która podkreślała jej piękna opaleniznę”

Zad. U pszczół spotykamy się z wielopostaciowością (polimorfizm). Z komórek jajowych zapłodnionych mogą rozwinąć się robotnice lub królowa, z komórek jajowych niezapłodnionych rozwijają się trutnie. Napisz czy komórki rozrodcze u trutni powstają w wyniku mitozy, mejozy, czy w wyniku obu tych podziałów. Odpowiedź uzasadnij.

Zad. Wskaż zdania prawdziwe.  Polimorfizm robotnic i królowej u pszczół:

1.       jest wynikiem innego odżywiania.

2.       jest związany z tym, że robotnice są organizmami haploidalnymi, a królowa organizmem diploidalnym.

3.       jest związana z tym, że królowa jest organizmem haploidalnym, a robotnice są diploidalne.

4.       jest związany z tym, że zarówno robotnice, jak i królowa są organizmami diploidalnymi.

5.       podobnie jak morfologiczne zróżnicowanie liści strzałki wodnej w zależności od środowiska, w którym występują (liście   

          nawodne, nadwodne i podwodne), jest wynikiem oddziaływania warunków zewnętrznych na efekty genów i nosi nazwę

         zmienności fluktuacyjnej (środowiskowej).

6.       jest wynikiem mutacji somatycznej, w wyniku której królowa pszczół różni się wyglądem od robotnic.

Zmienność rekombinacyjna

Powtórzyć  mitozę i mejozę!!!!!!

Zadanie W procesie mejozy jeden z każdej pary chromosomów rodzicielskich (homologicznych) trafia do komórek płciowych. W czasie zapłodnienia powstają nowe kombinacje chromosomów, co powoduje powstanie nowych kombinacji cech u potomstwa. Dodatkowym źródłem zmienności jest zjawisko crossing-over, zachodzące pomiędzy chromosomami homologicznymi podczas mejozy. O jakim rodzaju zmienności mowa w powyższym tekście?
........................................................................................................................................... /1 pkt/

Jakie ma ona znaczenie w ewolucji? ...........................................................................................................................................

Zadanie 26. (1 pkt) Schemat przedstawia mechanizm crossing-over. Na podstawie powyższego schematu opisz przebieg procesu crossing-over.

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Zadanie 17,  Zmienność rekombinacyjna jest jednym z czynników ewolucji. Jednym z jej głównych źródeł jest proces crossing- over, który ilustruje poniższy schemat: ………brak rysunku

dorysuj, jak będą wyglądały chromosomy homologiczne (rys. a), a następnie chromosomy w gametach (rys. b) po zajściu poniższego procesu.

b) Napisz na czym polega crossing-over.

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Podaj jeszcze jedno źródło zmienności  rekombinacyjnej. ...................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)  Schematyczny rysunek przedstawia możliwe sposoby segregacji chromosomów homologicznych podczas mejozy. Struktura na środku rysunku symbolizuje komórkę macierzystą, a okręgi to komórki potomne.

Narysuj w pustym okręgu odpowiedni zestaw chromosomów i określ prawdopodobieństwo uzyskania takiej komórki w wyniku podziału przedstawionej na rysunku komórki macierzystej.

Zadnie   19  Ile rodzajów gamet może powstać z następujących genotypów?

1. Aa cc Dd Ee ..................................                                  2. AA BB CC DD .........................................

3. Aa Bb Cc Dd XY .............................................              4. Aa bb cc Dd XX................................................

5. Aa bb cc dd ee ..............................................                 6. AA bb Cc dd Ff Gg HH: ..........................

Zadanie Ile rodzajów gamet wytwarza Tomek, który jest heterozygotą pod względem 4 genów dziedziczących się autosomalnie i niezależnie? Napisz jego genotyp

Zadanie Jeśli komórka macierzysta ma kariotyp 2n=28, to liczba biwalentów powstających w profazie pierwszego podziału mejotycznego wynosi :

Zadanie 20   Schemat a przedstawia chromosomy, które wezmą udział w mejotycznym crossing-over. Wrysuj w diagram (schemat b) chromatydy, jakie powstaną po crossing- over i zakończonej mejozie.

/1 pkt/ Zadanie Ogrodnik uprawiał pomidory. W pierwszym roku uprawy stosował nasiona zakupione w sklepie. Na torebkach obok nazwy widniał symbol F1. W następnym roku, chcąc poczynić oszczędności, pozyskał materiał siewny z własnej uprawy. Otrzymał wtedy znacznie gorsze wyniki. Wyjaśnij, czemu ogrodnik zawdzięczał:

a)       doskonałe plony w pierwszym roku

b)       słabe plony w roku następnym

Zadanie 36. (2 pkt)2009 rozsz. W ostatnich dziesięcioleciach dramatycznie spada na świecie genetyczna różnorodność odmian roślin i ras zwierząt hodowlanych.

Podkreśl dwa działania człowieka, które mogłyby zapobiec zmniejszaniu się różnorodności genetycznej organizmów.

...