13/26
Udar niedokrwienny mózgu
UDAR NIEDOKRWIENNY MÓZGU
ZAWAŁ MÓZGU, INSULTUS CEREBRI ISCHAEMICUS
ICTUS CEREBRI ISCHAEMICUS, APOPLEXIA CEREBRI
INFARCTUS CEREBRI
1. R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii“
2. R. Mazur „Neurologia – myślenie kliniczne“
3. R. Mazur i wsp. „Stan zagrożenia życia w chorobach ukł. nerwowego“
4. A. Prusiński „Neurologia praktyczna“
5. W. Jakimowicz „Neurologia kliniczna“
6. R. Mazur i wsp. „Wprowadzenie do ćwiczeń klinicznych z neurologii“
7. B. Książkiewicz „Udar mózgu“ – Klinika Neurologii AMB
8. Narodowy Program Profilaktyki i Leczenia Udaru Mózgu „Postępowanie w ostrym udarze niedokrwiennym mózgu”
9. P. Gołębiewski „Badania w udarze mózgu”
· udar mózgu – nagłe wystąpienie ogniskowego deficytu neurologicznego, lub globalnych
zaburzeń czynności mózgu utrzymujących się > 24 godz., lub kończących
się śmiercią, o etiologii naczyniowej
· epidemiologia udarów (ogólnie) :
- udary są na 3 miejscu (po chorobach serca i nowotworach) wśród przyczyn zgonów
- w 7 dekadzie życia na 2 miejscu
- najczęstsza przyczyna hospitalizacji na oddziałach neurologicznych
- co 10 człowiek po 50 r.ż. umiera na udar mózgu
- udary :
® niedokrwienne (80 – 85%)
® krwotoczne (15 – 20%)
- częściej mężczyźni
ETIOLOGIA:
ZWĘŻENIE, LUB ZAMKNIĘCIE ŚWIATŁA NACZYNIA DOPR. KREW DO MÓZGU :
· zakrzepy :
- powstają najczęściej na podłożu zmian w ścianie naczyń w miejscach ich rozgałęzień,
zagięć, zwężeń
PRZYCZYNY ZMIAN ŚCIANY NACZYŃ :
- miażdżyca
- nadciśnienie tętnicze
- choroby zapalne :
® bakteryjne, wirusowe, grzybicze, riketsjozy
® kiła, gruźlica, sarkoidoza
® kolagenozy (LE, guzkowe zapalenie tt., zapalenie t. skroniowej, ch. Takayasu)
® choroba reumatyczna
- dysplasia fibromuscularis
- zespół Moya – moya
® spontaniczne zamknięcie koła Willisa
- pourazowe uszkodzenie bł. wewnętrznej naczyń
- tętniaki i malformacje tętniczo – żylne
- procesowi zakrzepowemu sprzyjają zmiany w składzie krwi powodujące wzrost jej lepkości
- najczęstszą przyczyną zakrzepu są zmiany miażdżycowe :
® umiejscawiają się przeważnie w miejscu odejścia i rozgałęzienia zarówno
tt. wewnątrz – jak i pozamózgowych
® szczególnie często w odejściu t. szyjnej wewnętrznej od wspólnej i w początkowym odcinku t. mózgu środkowej
® proces miażdżycowy rozwija się przeważnie w dużych naczyniach mózgu
- łącznie z miażdżycą często współistnieje nadciśnienie tętnicze, które wywołuje
zgrubienie, hialinizację i zwężenie małych naczyń mózgowych
- współistnienie cukrzycy nasila zmiany miażdżycowe
· zatory naczyń mózgowych :
- pochodzenia sercowego (ok. 10% zawałów mózgu) :
® zapalenie wsierdzia
® wady zastawkowe zwł. stenoza zastawki dwudzielnej
® zawał serca (począwszy od 4 – 5 dnia)
® migotanie przedsionków i inne zaburzenia rytmu
® śluzak serca
- pochodzenia pozasercowego :
® skrzepliny przyścienne z dużych tętnic
® skrzepliny z układu żylnego (zator skrzyżowany)
- inne formy zatorów :
® oderwanie blaszki miażdżycowej
® zator tłuszczowy (złamanie kości długich, rozległe uszkodzenia tk. tłuszczowej, wstrząs np. w przebiegu rozległych oparzeń)
® zator gazowy (powietrzny, azotowy)
® zator nowotworowy
- zatory w półkuli lewej są nieco częstsze niż w prawej (być może dlatego, że t. szyjna
wspólna lewa jest jakby przedłużeniem aorty)
- najczęściej obserwuje się zator t. mózgu środkowej, lub w odcinku śródczaszkowym
t. szyjnej wewnętrznej
- w kręgu tylnym najczęściej zator t. podstawnej w miejscu rozgałęzienia na tt. tylne mózgu
· anomalie rozwojowe :
- anomalie rozwojowe dużych doprowadzających krew do mózgu naczyń mogą być
źródłem ostrego niedokrwienia mózgu, szczególnie gdy towarzyszą im zmiany
miażdżycowe
· ucisk na tętnicę od zewnątrz :
- osteofity kręgosłupa szyjnego (spondyloza szyjna) :
® ucisk na t. kręgową
- guzy
- urazowe zwichnięcia kręgów
ZABURZENIA HEMODYNAMICZNE KRĄŻENIA OGÓLNEGO :
- wywołują niedokrwienie w dystalnych odcinkach (strefy pograniczne)
· nagły ¯ RR :
- gdy zawiodą mechanizmy autoregulacyjne
- np. ¯RR w przebiegu chorób serca (¯ rzutu minutowego) :
® arytmie
® zawał
® ostra niedomoga wieńcowa
- krwotoki
- leki hipotensyjne i moczopędne
- ¯RR w przebiegu narkozy
· RR :
- powoduje zwężenie światła arteriol ® oporu naczyń mózgowych ® ¯ przepływu
mózgowego
ZABURZENIA HEMOREOLOGICZNE :
- zagęszczenie krwi powoduje spowolnienie jej przepływu
· krzepliwości i lepkości krwi :
- odwodnienie
- czerwienica
- hematoblastozy
- paraproteinozy
- makroglobulinemie
ZABURZENIA W PODZIALE KRWI6 :
· mechanizm podkradania:
- np. podkradanie krwi z krążenia mózgowego przy zamknięciu t. podobojczykowej
przed odejściem t. kręgowej
- w przypadku zamknięcia t. szyjnej wewnętrznej – podkradanie krwi z przeciwnej
półkuli mózgowej
ETIOLOGIA7
zmiany w naczyniach choroby serca nadciśnienie tętnicze
zwężenie światła ¯ rzutu minutowego zm. w naczyniach i sercu
zakrzepica materiał zatorowy zab. hemodynamiczne
miażdżyca
choroby zapalne
nadciśnienie
kolagenozy itp.
PATOGENEZA:
UKRWIENIE MÓZGOWIA :
- mózgowie jest unaczynione przez tętnice szyjne wewnętrzne (większa część półkul) i układ kręgowo – podstawny (tylna część mózgowia)
- krążenie przednie stanowi ok. 60% ukrwienia mózgu
- umowną granicę między krążeniem przednim, a tylnym wyznacza linia przebiegająca skośnie od góry nieco do przodu od sulcus parietooccipitalis, a u dołu przez ciała suteczkowate
· krążenie przednie :
a. carotis interna
odchodzi od a carotis communis
do czaszki przez kanał w pars petrosa
ossis temporalis
ku górze na trzonie kości klinowej
w bruździe t. szyjnej
doch. do processus clinoideus ant.
a. ophtalmica
zagina się ku tyłowi
przebija oponę twardą
zaopatruje :
a. communicans post. a. chorioidea ant spl. nacz. kom. bocznej
nucl. lentiformis
tylna odnoga t. wewn.
podział ogon j. ogoniastego
część międzymózgowia
i śródmózgowia
t. mózgu przednia t. mózgu środkowa
nad n.II w kier. przyśr. obok skrzyżowania wzrokowego
a. communicans ant.
do szczeliny podłużnej w stronę boczną
mózgu (wzdłuż ala minor)
do bruzdy bocznej
...
MMikulicz