widmo dyfrakcyjne.pdf

(771 KB) Pobierz
Cel badania widma dyfrakcyjnego:
1. Analiza kierunków dyfrakcji
2. Pomiar nat ęŜ e ń promieni ugi ę tych
WI Ą ZKA UGI Ę TA PROMIENI X
Kierunek
rozchodzenia si ę
Nat ęŜ enie wi ą zki
ugi ę tej
Symetria
i rozmiary komórki
elementarnej
Rodzaj i uło Ŝ enie
atomów w komórce
elementarnej
777510872.045.png 777510872.046.png 777510872.047.png 777510872.048.png 777510872.001.png 777510872.002.png 777510872.003.png 777510872.004.png 777510872.005.png 777510872.006.png 777510872.007.png 777510872.008.png 777510872.009.png 777510872.010.png 777510872.011.png 777510872.012.png 777510872.013.png 777510872.014.png 777510872.015.png 777510872.016.png 777510872.017.png 777510872.018.png 777510872.019.png 777510872.020.png 777510872.021.png 777510872.022.png 777510872.023.png 777510872.024.png 777510872.025.png 777510872.026.png 777510872.027.png 777510872.028.png 777510872.029.png 777510872.030.png 777510872.031.png 777510872.032.png 777510872.033.png 777510872.034.png 777510872.035.png 777510872.036.png 777510872.037.png
Struktura kryształu
1.
Układ krystalograficzny.
2.
Parametry komórki elementarnej
3.
Klasa symetrii
4.
Grupa symetrii przestrzennej
5.
Pozycje atomów w komórce elementarnej
Opieraj ą c si ę na symetrii widma dyfrakcyjnego przypisuje si ę mu jedn ą z 11 klas Lauego .
Klasy te wyprowadza si ę z 32 klas krystalograficznych przez dodanie do tych klas ś rodka
symetrii, zawsze wyst ę puj ą cego w widmach dyfrakcyjnych (zgodnie z prawem Friedla ).
Klasa Lauego okre ś la układ krystalograficzny w sposób jednoznaczny
Po ustaleniu symetrii Lauego konieczne jest zestawienie wygasze ń systematycznych , które
mog ą okre ś la ć grup ę przestrzenn ą w sposób jednoznaczny. W rezultacie badania reguł
wygasze ń niektórych grup przestrzennych nie mo Ŝ na od siebie odró Ŝ ni ć bo dla tych grup
wyst ę puj ą jednakowe wygaszenia systematyczne. Z tych wzgl ę dów kryształ mo Ŝ na zaliczy ć
jedynie do jednej ze 122 grup dyfrakcyjnych
Gdy wygaszenia nie okre ś laj ą grupy przestrzennej w sposób jednoznaczny to pomocna jest
analiza statystycznego rozkładu nat ęŜ e ń lub pomiar pewnych makroskopowych wła ś ciwo ś ci
fizycznych, w szczególno ś ci efektu piezoelektrycznego, który mo Ŝ e wyst ę powa ć tylko w
kryształach niecentrosymetrycznych.
777510872.038.png
Systematyczne wygaszanie refleksów dyfrakcyjnych
Przy rejestracji obrazu dyfrakcyjnego kryształu wyst ę puje systematyczny brak refleksów o
pewnym typie wska ź ników; zjawisko to zwane wygaszeniami systematycznymi jest
uzale Ŝ nione od:
typu sieci translacyjnej Bravais'go,
wyst ę powania osi ś rubowych i płaszczyzn po ś lizgu .
Wygaszenia dziel ą si ę na ogólne (integralne), seryjne i pasowe
Wygaszenia ogólne powodowane są przez centrowanie komórki elementarnej i
dotyczą refleksów pochodzących od wszystkich płaszczyzn sieciowych ( hkl ).
777510872.039.png
Wygaszenia seryjne
Wygaszenia seryjne dotycz ą refleksów powstaj ą cych w wyniku odbicia promieni
rentgenowskich przez płaszczyzny sieciowe prostopadłe do osi ś rubowej.
Wygaszenia tego rodzaju pojawiaj ą si ę poniewa Ŝ w wyniku działania n -krotnej osi
ś rubowej nast ę puje swego rodzaju „rozszczepienie” płaszczyzny sieciowej prostopadłej do
niej na kilka równowa Ŝ nych sobie płaszczyzn sieciowych (w porównaniu z działaniem
prostej n -krotnej osi symetrii).
a) Komórka elementarna w której występuje os 3, b) „wstawione” („dodatkowe”) płaszczyzny
sieciowe w komórce elementarnej z osią 3 1 , c) schemat odbicia promieni rentgenowskich od
płaszczyzn sieciowych w komórce z rys. b. d) „dodatkowe” płaszczyzny sieciowe w komórce w
której występuje oś 6 5
777510872.040.png 777510872.041.png 777510872.042.png 777510872.043.png
Reguły wygasze ń seryjnych zale Ŝą od tego, ile razy składowa translacyjna danej osi
ś rubowej jest mniejsza od całego odcinka translacji.
777510872.044.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin