2008-10-0327 Rachunkowość Finansowa Wykład III
Operacje gospodarcze
Literatura:
1. Gos W.: Interpretacja elementów rachunku zysków i strat według znowelizowanej ustawy o rachunkowości. Rachunkowość z komentarzem 2001 nr 7, s. … .
2. Kulis I.: Pomiar wyniku finansowego (Zagadnienia Wybrane). SKwP: Warszawa 2001.
3. Lisiecka –Zając B., Walińska E., Hryniuk J. (red.): Komentarz do znowelizowanej ustawy o rachunkowości. FRRwP: Warszawa 2002, s. 41 – 45, 207 – 235.
4. Misińska D.: Rachunkowość bankowa. Ekspert: Wrocław 1996, s. 27 – 28.
5. Misińska D. (red.) Zmiany w polskim prawie bilansowym. Wydawnictwo AE we Wrocławiu: Wrocław 2003, s. 201 – 208.
6. Sojak S., Stankiewicz J.: Podstawy rachunkowości. Tonik Dom Organizatora: Toruń 2004, s. 39 – 43.
7. Śnieżek E. (red.):Wprowadzenie do rachunkowości. Oficyna Ekonomiczna: Kraków 2004, s. 35 – 40.
Dyspozycje:
1. Pojęcia: zdarzenia gospodarcze, zdarzenia księgowe, operacje gospodarcze.
2. Klasyfikacja operacji gospodarczych według różnych kryteriów:
- zależności między zdarzeniami gospodarczymi, zdarzeniami księgowymi i operacjami gospodarczymi
- związek operacji gospodarczych z bilansem
- kierunek oddziaływania operacji gospodarczych (kierunkowe)
- rodzaj składnika bilansu, którego operacje gospodarcze dotyczą (rodzajowe)
- wpływ podmiotu gospodarczego na powstanie operacji gospodarczych
- częstotliwość występowania operacji gospodarczych
- struktura wewnętrzna operacji gospodarczych.
3. Typy operacji gospodarczych (4 typy).
4. Zasady księgowości podwójnej.
5. Rodzaje operacji wynikowych.
6. Pojęcia:
- koszty i straty
- przychody i zyski
- straty nadzwyczajne
- zyski nadzwyczajne
- obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.
7. Determinanty zaliczania kosztów i strat oraz przychodów i zysków do operacji wynikowych.
8. Klasyfikacja operacji wynikowych.
9. Pojęcia bliskoznaczne i rozłączne do kosztów i przychodów (nakłady, wydatki, wpływy).
Zdarzenia gospodarcze – zjawiska zachodzące w toku działalności gospodarczej prowadzonej przez podmiot rachunkowości, będące skutkiem decyzji podejmowanych przez ten podmiot, bądź też skutkiem okoliczności zewnętrznych mających wpływ na jego działalność (np. zawarcie przez podmiot gospodarczy umowy o pracę z pracownikiem, wpływ na rachunek bankowy podmiotu gospodarczego środków z tytułu zaciągniętego przez niego kredytu, pożar w magazynie podmiotu gospodarczego, spisanie wartości zniszczonych w wyniku pożaru składników majątkowych w ciężar strat nadzwyczajnych).
Zdarzenia księgowe – zjawiska mające wpływ na rodzaj i jakość informacji o podmiocie rachunkowości, wykazywanych w jego sprawozdaniach finansowych, niebędące bezpośrednim skutkiem prowadzonej działalności gospodarczej, lecz będące skutkiem potrzeb informacyjnych zgłaszanych przez kadrę zarządzającą (przekształcanie danych z jednego układu ewidencyjnego na inny, np. rozliczanie kosztów, księgowe ustalanie wyniku finansowego) lub skutkiem wcześniej popełnionych błędów księgowych (np. poprawienie błędnie zaksięgowanej operacji gospodarczej).
Operacje gospodarcze – zjawiska podlegające ewidencji, obejmujące wszelkie zdarzenia księgowe oraz zdarzenia gospodarcze spełniające jednocześnie następujące warunki:
- wywołują zmiany w aktywach i/lub pasywach
- można je wyrazić wartościowo (w jednostkach pieniężnych)
- dotyczą konkretnej jednostki będącej podmiotem rachunkowości
- można wskazać datę ich wystąpienia
- są udokumentowane.
Klasyfikacja operacji gospodarczych
Kryterium klasyfikacji
Rodzaje
Charakterystyka
Zależności między zdarzeniami gospodarczymi, zdarzeniami księgowymi i operacjami gospodarczymi
będące zdarzeniami gospodarczymi
np. wypłata pracownikowi wynagrodzenia
będące zdarzeniami księgowymi
np. poprawienie błędnie zaksięgowanej operacji gospodarczej
Związek operacji gospodarczych z bilansem
bilansowe
- powodują bezpośrednie (widoczne) zmiany w co najmniej dwóch składnikach bilansu
- w okresie, w którym zaistniały nie mają wpływu na wynik finansowy
- np. przekazanie gotówki na rachunek bankowy
wynikowe
- ich związek z bilansem ma charakter pośredni poprzez wynik finansowy netto
- w okresie, w którym zaistniały wywierają bezpośredni wpływ na wynik finansowy
- np. zużycie materiałów
Kierunek oddziaływania operacji gospodarczych (kierunkowe)
wewnętrzne
- powodują zmiany w majątku jednej jednostki
- obejmują swoim zakresem operacje wynikowe (np. zużycie materiałów) oraz operacje rozliczeniowe (np. rozliczenie wyniku finansowego)
zewnętrzne (transakcje elementarne)
- powodują zmiany w majątku więcej niż jednej jednostki
- obejmują swoim zakresem rozrachunki – należności, zobowiązania – np. spłata należności przez odbiorcę, zaciągnięcie kredytu
Rodzaj składnika bilansu, którego operacje gospodarcze dotyczą (rodzajowe)
materialne
ich przedmiotem są aktywa rzeczowe i inne
rozrachunkowe
ich przedmiotem są aktywa finansowe
transferowe (rozliczeniowe)
ich przedmiotem są kapitały (fundusze) własne
Wpływ podmiotu gospodarczego na powstanie operacji gospodarczych
zależne
powstają jako skutek świadomego i celowego działania jednostki związanego z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, np. zakup materiałów, sprzedaż towarów, zużycie materiałów, wypłata wynagrodzeń
niezależne
powstają niezależnie od woli jednostki, w wyniku:
- ogólnie obowiązujących norm prawnych, np. zobowiązania publiczno-prawne, urzędowe przeszacowania środków trwałych
- działania siły wyższej (np. powódź, pożar, gradobicie), określonych praw przyrody (np. parowanie, korozja, rozkurz), złej woli ludzkiej (np. kradzież, niedbalstwo. marnotrawstwo)
Częstotliwość występowania operacji gospodarczych
jednorazowe
mają charakter sporadyczny lub jednorazowy w pewnym okresie czasu, np. zapłata podatku, otrzymanie dotacji
procesowe
- są odbiciem procesów ciągłych, ujmowanych w ewidencji z reguły w określonych przedziałach czasowych, np. zużywanie się i utrata wartości środków trwałych lub
- stanowią sumę powtarzających się z dużą częstotliwością w pewnym okresie jednorodnych operacji jednorazowych, np. zużycie materiałów biurowych w danym miesiącu
Struktura wewnętrzna operacji gospodarczych
pojedyncze (proste)
odpowiadają odrębnym procesom gospodarczym o jednorodnej strukturze (związane są z jednym zdarzeniem gospodarczym lub zdarzeniem księgowym), np. przyjęcie do magazynu materiału X
złożone
odzwierciedlają kilka zdarzeń gospodarczych lub zdarzeń księgowych, służą zmniejszeniu liczby zapisów w księgach rachunkowych, np. polecenie księgowania rejestru kasowego
Typy operacji gospodarczych
TYP OPERACJI GOSPODARCZEJ
WPŁYW OPERACJI GOSPODARCZEJ NA BILANS
PRZYKŁAD OPERACJI
AKTYWA
PASYWA
leoo