WYKŁAD IV Księgi rachunkowe - zarządzanie.doc

2008-10-0327              Rachunkowość Finansowa              Wykład IV

Księgi rachunkowe

Literatura:

1. Gos W.: Komentarz do ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Rachunkowość – komentarze do ustawy 2002 nr 1, s. 50, 63 – 69;  nr 2, s.70 – 92; nr 3, s. 94 – 104; nr 5, s. 102 – 104 i 114 – 116.

2.      Kiziukiewicz T.: Organizacja rachunkowości w przedsiębiorstwie. PWE: Warszawa 2002, s. 86 – 94, 104 – 115.

3. Kusz D.: Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego. Warszawa: SKwP 2001, s. 16 – 31.
4. Lisiecka – Zając B., Walińska E., Hryniuk J. (red.): Komentarz do znowelizowanej ustawy o rachunkowości. FRRwP: Warszawa 2002, s. 48 – 58.
5. Roza – Michalski A.: Zrozumieć rachunkowość. Agencja Wydawnicza Interfart: Łódź 1998, , s. 27 – 41 i. 99 – 129.

6.      Sojak S., Stankiewicz J. (red.): Podstawy rachunkowości. TNOiK Dom Organizatora: Toruń 2004, s. 51 – 100 i 571 – 574.

7.      Śnieżek E. (red.): Wprowadzenie do rachunkowości. Oficyna Ekonomiczna: Kraków 2004, s. 59 – 79.

Dyspozycje:

1.            Pojęcie i elementy (rodzaje) ksiąg rachunkowych:

-        rachunkowość tradycyjna

-        rachunkowość komputerowa.

2.            Postać ksiąg rachunkowych i jej determinanty.

3.            Dziennik – charakterystyka (pojęcie, przeznaczenie, budowa), rodzaje.

4.            Pojęcie konta (definicje: tradycyjna i nowoczesna)

5.            Forma zewnętrzna (wygląd konta)

6.            Schemat graficzny konta (konto teowe, szubieniczka)

7.            Elementy budowy konta

8.            Elementy zapisu księgowego na koncie

9.            Klasyfikacja kont

-        stopień szczegółowości konta

-        związek kont syntetycznych z bilansem

-        zasada zapisu na kontach (zasada podwójnego zapisu, zasada zapisu powtarzanego, zapis pojedynczy)

-        sposób funkcjonowania kont bilansowych

-        funkcje kont niebilansowych

-        sposób funkcjonowania kont wynikowych

10.        Konta syntetyczne:

-        bilansowe (aktywne, pasywne, aktywno-pasywne)

-        niebilansowe (wynikowe, korygujące, rozliczeniowe)

-        pozabilansowe

11.    Konta analityczne

12.    Korespondencja kont i konta korespondujące

13.    Rodzaje zapisów na kontach (zapisy proste i zapisy złożone)

14.    Księga główna – pojęcie, przeznaczenie, determinanty liczby i rodzajów oraz ogólna charakterystyka kont syntetycznych.

15.    Księgi pomocnicze – pojęcie, determinanty liczby i rozbudowy, przypadki zasadności prowadzenia, metody prowadzenia ksiąg pomocniczych dla rzeczowych aktywów obrotowych, ogólna charakterystyka kont analitycznych.

16.    Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej:

-        pojęcie

-        terminy sporządzania

-        budowa

-        przeznaczenie.

17.        Zestawienie sald kont księgi pomocniczej:

-        pojęcie

-        terminy sporządzania

-        budowa

-        przeznaczenie.

18.        Zestawienie sald kont księgi pomocniczej – przeznaczenie, budowa, częstotliwość sporządzania.

19.        Inwentarz – pojęcie, charakterystyka.

20.        Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych – istota, terminy oraz sytuacje obligujące do otwierania i zamykania ksiąg rachunkowych.

21.        Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych (przez jednostkę we własnym zakresie, przez podmioty świadczące usługi w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych.

22.        Miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych.

23.        Wymogi formalne prawidłowych ksiąg rachunkowych.

24.        Wymogi merytoryczne prawidłowych ksiąg rachunkowych (rzetelność, bezbłędność, sprawdzalność, terminowość)

25.        Przechowywanie oraz ochrona i udostępnianie ksiąg rachunkowych.

Pojęcie i elementy (rodzaje) ksiąg rachunkowych

Rachunkowość tradycyjna:

Księgi rachunkowe - zbiory zapisów księgowych, ich obrotów i sald, które tworzą urządzenia księgowe, takie jak:

·         dziennik

·         księga główna

·         księgi pomocnicze

·         zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej

·         zestawienia sald kont ksiąg pomocniczych

·         inwentarz.

Rachunkowość komputerowa:

Księgi rachunkowe - zasoby informacyjne rachunkowości równoważne ze zbiorami zapisów księgowych, ich obrotów i sald, zorganizowane w formie:

-          oddzielnych komputerowych zbiorów danych,

-          bazy danych lub też

-          wyodrębnionych części bazy danych.

Warunkiem prowadzenia ksiąg rachunkowych w postaci zasobów informacyjnych rachunkowości jest posiadanie przez jednostkę oprogramowania umożliwiającego  uzyskiwanie czytelnych informacji o zapisach dokonanych w księgach rachunkowych, poprzez ich wydrukowanie lub przeniesienie na inny komputerowy nośnik danych.

Księgi rachunkowe mogą mieć postać zbiorów utrwalonych na nośnikach komputerowych pod warunkiem posiadania odpowiedniego systemu ochrony danych. Jeżeli system taki nie spełnia ustawowych wymagań zapisy ksiąg rachunkowych powinny być wydrukowane nie później niż na koniec roku obrotowego.

Elementy ksiąg rachunkowych i powiązania między nimi

Postać ksiąg rachunkowych i jej determinanty

Poszczególne księgi rachunkowe, w zależności od ich rodzaju oraz formy i techniki rachunkowości, mogą występować w różnej postaci, np. jako:

-        dzienniki,

-        księgi wiązane,

-        rejestry,

-        luźne karty kontowe,

-        wydruki komputerowe,

-        zapisy na komputerowych nośnikach danych.

Dziennik

Dziennik to urządzenie księgowe:

-        służące do chronologicznego ujmowania zdarzeń w ramach okresów sprawozdawczych

-        w którym zapisy muszą być kolejno numerowane i dokonywane w sposób umożliwiający ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi

-        w którym zapisy ujmowane są wartościowo

-        w którym sumy zapisów (obroty) powinny być liczone w sposób ciągły

-        które powinno umożliwiać uzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej.

Jednostka może prowadzić:

·         jeden dziennik (dla wszystkich zdarzeń)

·         dzienniki częściowe (ujmujące zdarzenia według ich rodzajów; każdy dziennik dla innej, wyodrębnionej grupy rodzajowej zdarzeń) - w przypadku stosowania dzienników częściowych jednostka powinna sporządzać ich zestawienie za okres sprawozdawczy.