taktyka_czarna_walka_z_terrorem.pdf

STRATEGIA I TAKTYKA TERRORYSTÓW

opracował:

Michał Piekarski

ARTYKUŁ JEST WŁASNOŚCIĄ DOLNOŚLĄSKIEGO OŚRODKA STUDIÓW STRATEGICZNYCH, GDZIE ZOSTAŁ

OPUBLIKOWANY PO RAZ PIERWSZY. KOPIOWANIE BEZ ZGODY AUTORÓW ZABRONIONE.

Terroryzm jest jednym z największych problemów współczesnego świata. Aby móc skutecznie zwalczać to zagrożenie ,

niezbędne jest poznanie celów działalności terrorystycznej oraz środków stosowanych do ich osiągnięcia. Celem niniejszej pracy

jest przedstawienie strategii i taktyki terrorystów. Analiza tego zagadnienia ma na celu pomoc w zrozumieniu zjawiska terroryzmu,

co z kolei jest warunkiem niezbędnym do skutecznego radzenia sobie z tym zagrożeniem.

Praca ta ma na celu przedstawienie zagadnienia strategii i taktyki terrorystów, w sposób redukcjonistyczny, sprowadzający

zagadnienie działań terrorystycznych do pewnych, wspólnych dla całości zjawiska zagadnień.

Oczywiście, podstawowym problemem jest tu zdefiniowanie samego zjawiska terroryzmu.

Faktem jest, że do tej pory podjęto wiele prób zdefiniowania terroryzmu, a mimo to nie istnieje jedna, powszechnie

uznawana definicja tego zjawiska. Faktem jest również, że można wskazać elementy wspólne dla większości tych definicji, i w

oparciu o nie stworzyć jedną. Metodę ta zastosowali w r. 1988 Alex Schmid i Albert Jongman. Dokonali oni statystycznej analizy

109 definicji terroryzmu, i stwierdzili , że najczęściej występujące elementy to

∙ Przemoc/siła – 83,5%

∙ Polityczny (atrybut zjawiska) – 65%

∙ Strach – 51%

∙ Groźby – 47%

∙ Efekt psychologiczny – 41,5%

∙ Istnienie rozbieżności miedzy celem a ofiarą – 37,5%

∙ Działanie planowe, celowe, systematyczne, zorganizowane – 32%

∙ Metody walki, strategii, taktyki – 30, 5% [1]

Problemem jest tu to, że są to cechy które można przypisać nie tyko terroryzmowi. Na przykład bombardowanie atomowe

Japonii w 1945r wykazuje wszystkie te cechy, a terroryzmem nie było. Podobnie nie wszystkie

ww. elementy da się przypisać wszystkim atakom terrorystycznym – na przykład zamachy 11.09 nie spełniają warunku

rozbieżności miedzy celem a ofiarą, podobnie nie występował element groźby. Bez zastrzeżeń można przyjąć , że terroryzm jest :

związany z użyciem przemocy, polityczny, wiąże się ze strachem i efektem psychologicznym, jest działaniem planowym i jest

metodą walki .

Opierając się na tych czterech cechach możemy bez trudu stwierdzić, co terroryzmem na pewno nie jest. Nie są nim więc

działania nie związane z użyciem przemocy, niepolityczne, nie mające na celu osiągnięcia efektów psychologicznych, nie będące

działaniami planowymi i celowymi (przemoc dla samej przemocy). W dalszym ciągu terroryzm mieści się w wachlarzu wielu

zachowań i zjawisk : od dużej części działań wojennych (podejmowanych z myślą o efekcie psychologicznym) po takie zjawiska

jak rewolucja czy rewolta. Aby zbliżyć się bardziej do definicji terroryzmu należy stwierdzić kto i przeciwko komu stosuje

terroryzm.

Terroryzm jest powszechnie interpretowany jako broń słabych. Często zresztą sami terroryści wskazują na fakt, że nie

mając innych wg nich środków, uciekają się do terroryzmu. Sami zresztą unikają nazywania się terrorystami, ale określają się

jako bojownicy o wolność lub inną słuszną sprawę. To kto stosuje terroryzm jest jednym z podstawowych elementów,

odróżniających go od innych form przemocy politycznej. Atrybutem terroryzmu jest stosowanie go przez grupy inne niż państwo, z

reguły zakamuflowane ( w sensie personaliów, miejsca pobytu itp. członków tej grupy). Jeżeli terroryzm stosuje państwo , jest to

działalność tak prowadzona, aby nie była łączona z danym państwem i jego władzami (np. działania Izraela w stosunku do

organizacji „Czarny Wrzesień” po zamachu w Monachium w 1972r.). Terrorystami nie byli więc na przykład alianccy lotnicy, którzy

w 1945r zrównali z ziemią Drezno, czy też żołnierze niemieccy niszczący rok wcześniej Warszawę – te działania nie są

terroryzmem ale zbrodniami wojennymi, gdyż dopuściły się ich formacje państwowe, otwarcie wykonujące polecenia swoich

dowódców w czasie wojny.

Z drugiej strony mamy do czynienia z ofiarami. Terroryzm wyróżnia się tym, że ofiarami są osoby , których atakowanie jest

według prawa międzynarodowego nielegalne. Oznacza to takie sytuacje jak:

∙ Rozmyślne atakowanie osób cywilnych (niewalczących)

∙ Branie zakładników, pozbawianie ich życia lub grożenie tym

∙ Atakowanie osób chronionych przez prawo międzynarodowe (np. dyplomaci)

∙ Atakowanie celów neutralnych/na terytorium neutralnym

Specyficzna sytuacja jest atakowanie personelu wojskowego. Departament Stanu USA określa jako terroryzm atakowanie również

żołnierzy, w sytuacji gdy jest on nieuzbrojony lub poza służbą. Budzi to kontrowersje, gdyż w strefach konfliktów zbrojnych

wojskowi również przebywają poza służbą. Więc czy np. atak na bazę USA w Iraku, w trakcie którego zginęli/zostali ranni

żołnierze będący np. pacjentami szpitala polowego byłby aktem terrorystycznym? Nie. Należy uznać za terroryzm raczej ataki na

personel wojskowy (nieistotne : uzbrojony/nieuzbrojony) poza strefą, w której toczą się działania zbrojne.

Poważne kontrowersje wynikają na tle rozróżnienia : partyzant czy terrorysta? Odpowiedź na to jest trudna, ale w tym przypadku

decydujące jest kryterium celu jaki został zaatakowany. Zasadnicza różnica między partyzantem a terrorystą polega właśnie na

tym, ze partyzant przestrzega prawa międzynarodowego, w kwestii celów jakie są atakowane. Dlatego też proponuję

wprowadzenie , na użytek niniejszej pracy, roboczej definicji terroryzmu. Według niej terroryzm jest nielegalną działalnością,

mającą na celu osiągnięcie określonych celów politycznych, poprzez użycie lub grożenie użyciem siły w sposób mający wywrzeć

wpływ na opinię publiczną , krajową lub/i międzynarodową, a prowadzoną przez grupy niepaństwowe, lub też ukrywające swoje

powiązania z państwem lub państwami.

Teraz należy przejść do przedstawienia strategii terrorystów.

Pojecie strategii oznacza tą część sztuki wojennej , która określa cel i sposób prowadzenia działań wojennych. W

odniesieniu do terrorystów strategia oznacza : decyzję o rozpoczęciu lub nie walki zbrojnej, cel ostateczny terrorystów, sposób

jego osiągnięcia oraz określenie aktualnych i potencjalnych wrogów i sojuszników.

Terroryzm jest bardzo zróżnicowanym zagadnieniem, jednak możliwe jest wskazanie cech wspólnych w strategii

wszystkich grup terrorystycznych. Jak już wcześniej zostało wskazane, terroryzm jest forma przemocy politycznej, i jest w

politologii zaliczany do tzw. niekonwencjonalnej partycypacji politycznej. Niekonwencjonalna partycypacja polityczna może

przybierać rozmaite formy, a wspólnym mianownikiem dla nich jest sięganie po inne niż przewidziane przez prawo sposoby

wpływania na decyzje rządzących. Zatem, należy na wstępie ocenić jakie są powody po sięgnięcia po środki pozaprawne

(przemoc) i dlaczego stosujący te środki stosuje te środki akurat w formie terroryzmu.

Sięgnięcie po środki pozaprawne może być skutkiem jednej, kilku lub wszystkich z poniższych trzech sytuacji:

1) Nieskuteczności środków legalnych (np. procedur demokratycznych) z punktu widzenia danej grupy.

2) Niemożliwości wykorzystania legalnych metod działania

3) Odrzucenia metod legalnych w ogóle(np. z powodu przyjętych założeń ideologicznych)

W przypadku grup terrorystycznych, zwykle mamy do czynienia z przypadkami 2) i 3) Sytuacja 1) występuje rzadziej i jest

bardziej typowa dla innych form niekonwencjonalnej partycypacji politycznej (strajki, bojkot, bierny opór). Przypadek ten jednak

często zachodzi jednocześnie z 2). Takie były na przykład korzenie terroryzmu palestyńskiego, molukańskiego czy baskijskiego.

Czynnikami czyniącymi środki legalne nieskutecznymi są z reguły :

Skrajny program bądź ideologia danej grupy, uniemożliwiający pozyskanie odpowiednio dużej liczby zwolenników lub

wyborców.(zwłaszcza w ustabilizowanym systemie demokratycznym)

Niesprzyjający wpływ otoczenia (np. autorytarny bądź totalitarny system polityczny co utrudnia lub uniemożliwia

swobodną ekspresję poglądów oraz artykulację interesów poszczególnych grup, co z kolei skutkuje radykalizacja tych

grup).

Niezwracanie uwagi przez opinie publiczną na sprawę, o którą walczą terroryści ( użycie przemocy ma na celu

zwrócenie na siebie uwagi),

Często mamy też do czynienia z sytuacją 3). Wówczas środki pozaprawne są odrzucane nie dlatego , że są one nieskuteczne

lub niemożliwe do wykorzystania, ale dlatego że odrzuca się je wraz z systemem politycznym , który je stworzył. Jest to

charakterystyczne dla grup motywowanych religijnie, różnego rodzaju sekt itp.(jak Aum). Ponadto, cele tych grup mogą być w

ogóle irracjonalne, co tym bardziej powoduje , że legalne metody działania są dla nich niezbyt przydatne (chociaż np. Aum

próbowała brać udział w wyborach parlamentarnych).

Oprócz czynników polityczno – ideologicznych mamy także do czynienia z czynnikami o charakterze operacyjnym. One decydują

dlaczego użycie przemocy przybiera formę właśnie terroryzmu. Mamy tu do czynienia z takimi elementami jak :

Siły własne terrorystów oraz potencjał ich zaplecza (politycznego, logistycznego itp.)

Siły własne i potencjał zaplecza nieprzyjaciela

Środowisko w jakim będzie stosowana przemoc (sytuacja społeczna, ekonomiczna, polityczna, a także warunki

naturalne, położenie geograficzne obszaru działań itp.).

Terroryzm często jest opisywany jako „broń słabych”. Jest to stwierdzenie w dużej mierze prawdziwe. Grupy

terrorystyczne są nieliczne. Zachodnioeuropejskie grupy skrajnej lewicy liczyły nie więcej niż kilkudziesięciu członków, na

przykład te do dziś istniejące : hiszpańska GRAPO – „mniej niż dwudziestu” [2] , grecka włoskie Antyimperialistyczne Komórki

Terytorialne – około dwudziestu, jedynie siłę baskijskiej ETA ocenia się na „kilkuset” (ale może liczyć na większe poparcie niż

poprzednie dwie). Do podanych liczb należy dodać krąg sympatyków i członków wspierających , liczący z reguły kilkakrotnie

więcej osób. Inne organizacje są większe, na przykład AlKaida ma prawdopodobnie kilka tysięcy członków, ale ta organizacja

działa na skalę ogólnoświatową. Jak więc widać, siły terrorystów są nieporównywalne z siłami jakimi dysponuje państwo lub

całe ugrupowania państw. Ponadto terroryści z reguły nie posiadają własnego terytorium (przynajmniej w początkowej fazie

działań), co powoduje że nie mają do dyspozycji względnie bezpiecznego miejsca, w którym możliwe jest usytuowanie

infrastruktury logistycznej, szkoleniowej, dowodzenia. Dlatego też stosowanie metod walki typowych dla regularnych sił

zbrojnych jest niemożliwe. Jedynym wyjściem jest prowadzenie działań o charakterze nieregularnym, a wiec podobnych do

działań partyzanckich. Różnica między terroryzmem a działaniami partyzanckimi polega jednak na tym, że partyzant dąży do

przejęcia kontroli, choćby przejściowej, nad określonym terytorium, i jest to wyraźne od początku rozpoczęcia działań

partyzanckich. Terrorysta natomiast dąży do uzyskania kontroli nad jakimś obszarem dopiero w dalszym okresie swojej

działalności. Podstawowym źródłem tej różnicy są warunki geograficzno społeczne rejonu działań. Działalność partyzancka

wymaga istnienia trudnodostępnych obszarów, umożliwiających bytowanie oddziałów partyzanckich, utrudniających ich

zwalczanie, a także zamieszkiwanych przez przychylną partyzantom ludność. Takimi obszarami są : rozległe kompleksy

leśne, tereny górzyste lub podmokłe.

wymaga istnienia trudnodostępnych obszarów, umożliwiających bytowanie oddziałów partyzanckich, utrudniających ich

zwalczanie, a także zamieszkiwanych przez przychylną partyzantom ludność. Takimi obszarami są : rozległe kompleksy

leśne, tereny górzyste lub podmokłe.

Brak takich obszarów oznacza konieczność stosowania innej strategii. Ugrupowanie nieliczne, niedysponujące własnym

terytorium, działające w imię skrajnej ideologii lub mało znanej sprawy, musi działać inaczej. Musi zaadoptować się do

istniejących warunków, tworząc podziemne struktury bojowe, logistyczne, wywiadowcze i propagandowe. Inaczej niż

partyzanci walczący o terytorium, terroryści walczą o rozgłos, dzięki któremu ich sprawa stanie się znana, pozyskają poparcie

dla tej sprawy, uda im się osiągnąć jakiś cel dyktowany przez ich program polityczny.

W skali strategicznej, skutki tego są następujące :

Prowadzenie działań przede wszystkim na obszarach zurbanizowanych, z powodu łatwości ukrywania się na tych

terenach i obecności tam wielu atrakcyjnych dla terrorystów celów (ważne osoby, instytucje, duże zgromadzenia

ludności).

Tworzenie sieci konspiracyjnych, nierzadko bardzo rozległych, mających na celu wszechstronne wsparcie

prowadzonych działań („bezpieczne lokale”, ukryte magazyny broni, kanały pozyskiwania broni, pieniędzy i informacji).

Rezygnacja z przestrzegania prawa międzynarodowego konfliktów zbrojnych, poprzez nieużywane mundurów lub oznak

rozpoznawczych. Oznacza to także rezygnację z ochrony prawnej przewidzianej przez prawo międzynarodowe.

Używanie siły w sposób możliwie spektakularny, mający zwrócić uwagę opinii publicznej i wywołać pożądany przez

terrorystów efekt.

Nie przestrzeganie prawa międzynarodowego również w zakresie atakowanych celów (atrakcyjne dla terrorystów cele

są często chronione przez prawo międzynarodowe).

Z przedstawionych wyżej skutków, warte głębszego omówienia są trzy aspekty : działalności terrorystycznej w miastach,

tworzenia sieci konspiracyjnych, oraz celów, jakim służy użycie siły przez terrorystów.

Jak już zostało wspomniane wcześniej, prowadzenie działań w miastach ma liczne zalety. Przede wszystkim, miasto

oznacza anonimowość, łatwość wtopienia się w tłum. Dzięki temu możliwa jest działalność terrorystów w środowisku obojętnym

lub wrogim, co jest praktycznie niemożliwe na terenach wiejskich, gdzie lokalne społeczności są małe a każda działalność

konspiracyjna jest w dłuższym przedziale czasu niemożliwa do ukrycia. Dlatego też zasada głoszona przez Ho Chi Minha , że

„partyzant musi mieć gdzie pływać, czyli dysponować poparciem miejscowej ludności” jest prawdziwa w stosunku do wsi, ale w

odniesieniu do miasta prawdziwa jest tylko jej pierwsza część. Możliwość swobodnego (niezwracającego uwagi otoczenia)

przemieszczania się,komunikowania się, wynajmowania bądź kupowania nieruchomości, powoduje, że poparcie miejscowej

ludności nie jest potrzebne do działania.

Kolejnym elementem są atrakcyjne cele które znajdują się w miastach. Miasta, zwłaszcza stołeczne to siedziby urzędów

państwowych, dowództw sił wojska i policji, przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych itd. Miasta to także węzły

komunikacyjne i ważne ośrodki gospodarcze, a także siedziby redakcji ważnych gazet i innych mediów, co ułatwia

wykorzystywanie mediów do prezentowania własnej sprawy (wydarzenia w stolicy maja większą szansę na trafienie do mediów niż

wydarzenia z prowincji). Miasto jako cel dla terrorystów jest atrakcyjne także dlatego, że znajduje się tam duża liczba ludności , a

miejsca w których gromadzą się ludzie mogą być dla terrorystów szczególnie atrakcyjnym celem (w odróżnieniu od np. komendy

policji, ludzie w centrum handlowym nie odpowiedzą ogniem na atak). Ponadto infrastruktura niezbędna do prawidłowego

funkcjonowania organizmu miasta jest wrażliwa na atak (sieci energetyczne, wodociągowe, gazociągowe, środki transportu

publicznego) który może przynieść duże efekty przy niskim stopniu ryzyka. W krajach Trzeciego Świata działania w miastach

mają jeszcze jedna zaletę. W związku z dużym nasileniem ruchów migracyjnych na kierunku z wsi do miast, populacja w

miastach rośnie. Wzrost ten dotyczy przede wszystkim dzielnic biedy. Ponadto rośnie także udział ludzi młodych w populacji.

Wraz z zerwaniem tradycyjnych więzi społecznych, otwiera to pole do działalności radykalnych organizacji, w tym także grup

terrorystycznych.

Wobec przybierającego na sile podziału Północ – Południe, pojawia się jeszcze inny aspekt działań terrorystycznych w

miastach. Jest nim przenoszenie konfliktów z Południa na Północ, właśnie do miast Północy. Wiąże się to z następującymi

czynnikami :

Państwa Północy są często stroną w konfliktach dotyczących Południa.

Zamachy terrorystyczne w krajach Północy skutkują szerszym nagłośnieniem sprawy w imię której walczą terroryści.

Globalne ruchy migracyjne mogą skutkować przenoszeniem konfliktów miedzy społecznościami Południa do skupisk

emigrantów na Północy.

Pierwszy czynnik jest widoczny na przykład w działaniach terrorystów islamskich, atakujących USA, które przez

terrorystów uznane zostały za „wielkiego szatana”, który popiera Izrael i „walczy z Islamem”, a także w akcjach odwetowych

prowadzonych przeciwko USA w końcu lat 1980 przez Japońską Armię Czerwoną (alias Antyimperialistyczne Brygady

Międzynarodowe) na zlecenie Muammara Kadafiego.

Czynnik drugi był widoczny w ataku terrorystycznym w czasie Olimpiady w Monachium w 1972r. , a także w innych

akcjach terrorystów palestyńskich na Zachodzie w latach 1968 – 1972.

Czynnik trzeci (wraz z drugim) był widoczny w ekspansji działalności kurdyjskiej organizacji PKK na terenie Niemiec, w

oparciu o kurdyjskich emigrantów w RFN.

Tworzenie sieci konspiracyjnych to kolejny element istotny w działaniach terrorystycznych. Sieci te niewiele różnią się od

tych , jakie są tworzone w czasie działań wywiadowczych oraz specjalnych. Ich tworzenie ma na celu wszechstronne

zabezpieczanie potrzeb grupy terrorystycznej aby zdołała ona przetrwać i skutecznie działać. Oznacza to :

1) Stworzenie struktur bojowych , zajmujących się bezpośrednio działaniami terrorystycznymi.

2) Stworzenie struktur logistycznych, pozwalających na skuteczne działanie elementom bojowym. Zajmują się one :

pozyskiwaniem i przechowywaniem broni, amunicji, materiałów wybuchowych, i innych środków niezbędnych do

walki. Zapewniają one także lokale konspiracyjne, pomoc medyczną i dopływ środków finansowych.

walki. Zapewniają one także lokale konspiracyjne, pomoc medyczną i dopływ środków finansowych.

3) Zorganizowanie sieci wywiadowczych, pozwalających na zbieranie danych o przeciwniku i umożliwiających

prowadzenie skutecznych działań. Ponadto niezbędne jest zabezpieczenie organizacji przed penetracją przez służby

wywiadowcze.

4) Zorganizowanie struktur propagandowych, pozwalających na uzyskanie odpowiedniego oddźwięku medialnego

prowadzonych działań.

5) Stworzenie struktur dowodzenia. Z reguły służą one jednocześnie kierowaniu walką zbrojną i wszystkimi wyżej

wymienionymi strukturami, oraz są ośrodkiem kierowania politycznego całej grupy terrorystycznej.

Każda grupa terrorystyczna różni się od innych. W związku z tym, ich struktury wewnętrzne również różnią się między sobą.

Zawsze jednak możliwe jest wskazanie wyżej wymienionych pięciu elementów jej struktury. W przypadku niemieckiej RAF, na

przykład mamy do czynienia ze strukturą koncentryczna : wąska grupa czynnych terrorystów (tzw. „twardy rdzeń”) który

wykonywał zadania z zakresów 1) i 5) (a częściowo także innych, zwłaszcza 3) i 4), „drugi krąg” aktywistów (zajmujących się

logistyką) oraz „trzeci krąg” – czyli sympatyków. Włoskie Czerwone Brygady dzieliły się natomiast na „fronty” : „pracy

masowej” (propagandowo – werbunkowy), „logistyczny” i „militarny” (bojowy). [3]

Nieco odmienna sytuacja panuje w grupach terrorystycznych zbudowanych w oparciu o luźne struktury (nazywane też

strukturami „komórkowymi” lub też zasadą „leaderless resistance” ). W tych grupach, organizacja nie ma charakteru

hierarchicznego, ale „sieciowy” [4] . Mamy do czynienia z wieloma grupami, mniej lub bardziej licznymi (a nawet pojednyńczymi

osobami), które łączy wspólna ideologia, ale powiązania organizacyjne są luźne. Mniejsza jest rola dowództwa, które

odpowiedzialne jest raczej za ogólną koncepcję strategiczną niż za planowanie i wspieranie konkretnych działań. Podział według

poszczególnych zakresów działania następuje na szczeblu danej grupy (komórki). Przykładem właśnie takiej formy organizacji

grupy terrorystycznej jest AlKaida.

Warto jeszcze nieco szerzej omówić problematykę działalności organizacji terrorystycznej na płaszczyźnie wywiadowczej oraz

bojowej.

Na płaszczyźnie wywiadowczej, grupa terrorystyczna zainteresowana jest informacjami dotyczącymi :

1) Ogólnej sytuacji przeciwnika : sytuacja polityczna, ekonomiczna, społeczna państwa będącego celem terrorystów.

2) Poglądów, ocen, planów i zamierzeń władz dotyczących kwestii o którą walczą terroryści

3) Możliwych i potencjalnych celów dla terrorystów – osoby, instytucje, obiekty

4) Działań władz w stosunku do terrorystów – zwłaszcza prób infiltracji grupy przez policję.

Praktycznie wszystkie informacje dotyczące sytuacji ogólnej państwa – celu, są możliwe do pozyskania (w państwach

demokratycznych) poprzez jawne źródła informacji (prasa, książki, media elektroniczne, Internet – tzw. „biały wywiad”). Podobnie

jest z punktami 2) oraz 3) jednak część informacji dotyczących tych zagadnień może być niedostępna poprzez otwarte źródła.

Niewiele danych dotyczących punktu 4) można uzyskać ze źródeł jawnych.

Pozyskiwanie informacji niejawnych przez grupy terrorystyczne może odbywać się przede wszystkim poprzez rozpoznanie

osobowe (HUMINT). Nie wymaga ono dużych nakładów finansowych, ani zaawansowanego sprzętu. Rozpoznanie osobowe jest

przeprowadzane w podobny sposób, jak w działaniach innych organizacji wywiadowczych. Ograniczone rozmiary tej pracy

uniemożliwiają przedstawienie tego zagadnienia w sposób wyczerpujący, dlatego też odnotujmy podstawowe formy rozpoznania

osobowego w działaniach terrorystów :

a) prowadzenie obserwacji potencjalnych celów

b) werbowanie agentów (zbierających informacje oraz pomocniczych)

c) przenikanie członków organizacji terrorystycznych do interesujących ich miejsc (np. potencjalnych celów).

d) prowadzenie działań kontrwywiadowczych (np. zabezpieczających przed obserwacją )

Rozpoznanie poprzez środki techniczne jest ograniczone przez możliwości terrorystów. Nie są oni w stanie rozwinąć np.

rozpoznania satelitarnego czy radioelektronicznego na dużą skalę , dlatego też są oni zmuszeni do stosowania prostszych i

łatwiej dostępnych (co nie znaczy, że mniej skutecznych). Metody te to m.in :

a) umieszczanie urządzeń podsłuchowych w miejscach interesujących terrorystów (np. celu przyszłego ataku)

b) podsłuchiwanie interesujących terrorystów środków łączności (np. łączności radiowej sił policyjnych)

c) stosowanie włamań do systemów informatycznych (hacking) w celu pozyskania potrzebnych informacji.

Są to tylko niektóre z możliwych do zastosowania przez terrorystów metod zbierania informacji. Należy zakładać, że

pomysłowość terrorystów w tym zakresie jest bardzo duża i będą oni zaskakiwać służby kontrwywiadowcze coraz to nowymi

metodami pozyskiwania informacji.

Struktury bojowe, z powodów już wymienionych nie przypominają jednostek regularnych sił zbrojnych. Działanie na

wrogim terytorium wymusza oparcie się na niewielkich, kilkuosobowych grupach. Zespoły te z reguły oddzielone są od siebie,

tak aby pojedyncza wpadka nie doprowadziła do rozbicia całej organizacji. Nawet jeżeli dana grupa terrorystyczna jest liczna i

tworzy rozbudowane struktury bojowe, ich podstawą są właśnie małe elementy (np. PIRA opierała się na czteroosobowych

tzw. Active Service Units). Zespoły większe liczebnie tworzone są tylko doraźnie, na czas konkretnego zamachu. Temat ten

zostanie rozszerzony w dalszej części tej pracy, poświęconej taktyce terrorystów, natomiast odnośnie strategicznego

aspektu działalności terrorystycznej, należy zaznaczyć, że działania te można potraktować jako formę działań specjalnych,

prowadzonych w przypadku terrorystów zamiast konwencjonalnych działań wojennych lub partyzanckich. Możliwe są tu trzy

powody dla których takie zastąpienie ma miejsce :

powody dla których takie zastąpienie ma miejsce :

1) Niemożliwość zastosowania środków konwencjonalnych z powodu braku takowych (ograniczone siły terrorystów) –

przykładem są tu działania lewackich terrorystów w Europie Zachodniej w latach 1970. i 1980.

2) Nieskuteczność stosowanych środków konwencjonalnych – ta przyczyna legła u podstaw palestyńskiego

terroryzmu w końcu lat 1960. – działania partyzantów palestyńskich przeciwko Izraelowi nie były w stanie wywrzeć

takiego efektu , jaki wywarły działania terrorystyczne (Kluczową kwestią było tutaj nagłośnienie własnej sprawy)

3) Potrzeba ukrycia udziału danego podmiotu stosunków międzynarodowych w działaniach wymierzonych w inny

podmiot – Jest to charakterystyczne dla terroryzmu sponsorowanego przez państwo próbujące wywrzeć presję na

inne państwo. W tym przypadku terroryzm jest stosowany dlatego, że jest on bardziej efektywny (opłacalny) niż inne

formy stosowania siły (zwłaszcza otwarty konflikt zbrojny).

Samo użycie siły przez terrorystów, jak zaznaczono wcześniej ma na celu wywarcie wpływu na opinię publiczną. Opinia

publiczna , z kolei ma wywrzeć wpływ na rząd, w taki sposób aby spełnione zostały postulaty terrorystów. Jest to najbardziej

prawdopodobne w krajach demokratycznych, a prawie niemożliwe w państwach totalitarnych, dlatego problem terroryzmu dotyka

najbardziej właśnie demokracje. Wywarcie wpływu na opinię publiczną odbywa się w przynajmniej jeden z trzech sposobów :

zwrócenia uwagi, nakręcenia spirali przemocy i wywołania wymiernych strat. (należy zauważyć, że w strategii wielu grup

terrorystycznych mamy do czynienia z łączeniem elementów wyżej wymienionych strategii).

Zwrócenie uwagi jest jedną z typowych strategii terrorystycznych. Strategię tę przedstawił Bruce Hoffman, w pracy „Oblicza

terroryzmu” [5] . Strategia ta sprowadza się do pięciu etapów działalności terrorystycznej :

1. uwagi (zwrócenia jej na siebie i swoją sprawę),

2. uznania istnienia (sprawy w imię której walczą terroryści)

3. uznania praw (terrorystów do reprezentacji danej sprawy)

4. pełnomocnictwa („Uzbrojeni w uznanie swoich braw terroryści szukają pełnomocnictw, które pozwolą im na zmiany w

rządzie lub/i społeczeństwie, należące do programu ich walki” [6] i

5. rządzenia

Tymi organizacjami, która najlepiej wpisują się w powyższy model są organizacje palestyńskie. W ciągu zaledwie kilku lat

od rozpoczęcia spektakularnych ataków terrorystycznych (po Wojnie Sześciodniowej), sprawa palestyńska stała się powszechnie

znana, a OWP uzyskała status obserwatora przy ONZ [7] . Z kolei w latach 1990. OWP objęła władzę na terenach Autonomii

Palestyńskiej. Podobny schemat cechował (mniej udane) działania terrorystów molukańskich i ormiańskich, a także wielu innych

grup terrorystycznych. Współcześnie jest on widoczny w działaniach terrorystów czeczeńskich. Nietrudno zauważyć, że jest to –

przynajmniej częściowo – strategia kooperacyjna. Zakłada ona, że opinia publiczna, przynajmniej częściowo poprze terrorystów,

uznając ich sprawę za słuszną (a nie pod wpływem samej przemocy).

Kolejnym elementem strategii terrorystów jest „nakręcanie spirali przemocy”. Działania te mają na celu obniżenie poparcia

społeczeństwa dla władz, a zwiększenie dla terrorystów. Założenie terrorystów opiera się na trójfazowym procesie : akcja –

represja – reakcja. Akcja w tym procesie to atak terrorystyczny. Represja to działania władz. W założeniu terrorystów, represyjne

działania władz uderzą nie tylko w samych terrorystów, ale w grupy z nimi identyfikowane (określona grupę etniczną, klasową, lub

też całe społeczeństwo). W tym momencie terroryści ponownie wchodzą do akcji, kierując dotkniętą represjami społeczność w

stronę buntu wobec władzy. Efektem takich działań ma być pozyskanie przez terrorystów szerokiego poparcia , i alienacja władzy.

Finałem tego ma być obalenie rządu przez niezadowolone masy, kierowane przez terrorystów. Taki schemat działania przyjęła

baskijska ETA, oraz lewackie grupy terrorystyczne w Europie Zachodniej.

W skali globalnej, schemat ten próbowała (próbuje?) wcielić w życie AlKaida, dokonując zamachu 11 Września. Terroryści

spodziewali się, że zamach ten sprowokuje „niewiernych” ma tyle, że doprowadzi to do wybuchu wielkiej wojny Zachodu z

Islamem. Prognozy te, jak się okazało, nie sprawdziły się.

Powodowanie wymiernych strat jest rzadziej spotykana strategią terrorystów. Z reguły cele terrorystów są nimi dlatego, że

są to cele symboliczne, które zapewniają uzyskanie odpowiedniego rozgłosu. Zadanie przeciwnikowi konkretnych strat (np. w

potencjale przemysłowym) jest bardziej charakterystyczne dla działań sabotażowych, czy dywersyjnych. Są jednak grupy

terrorystyczne, nastawione właśnie na tego typu działania. Są to grupy religijne. Ich strategia, wynikająca z ideologii, zakłada

dążenie do fizycznej eliminacji „niewiernych” (często określanych jako „psy”, „dzieci szatana” itp. Celem ostatecznym jest z reguły

– po wytępieniu „niewiernych” – dojście do władzy danej grupy religijnej a także spełnienie się przepowiedni religijnych (przyjście

mesjasza, odrodzenie ludzkości itp.). Charakterystyczne jest dla nich także to, że nie są chętne do prowadzenia negocjacji –

chyba, że może to przynieść korzyści taktyczne (bo ich ostateczny cel religijny nie może być przedmiotem przetargów), a opinię

publiczną (poza własnymi zwolennikami) traktują instrumentalnie. Z tych powodów, ataki takich grup są znacznie bardziej krwawe,

i bardzo często wymierzone w mniej lub bardziej przypadkowe osoby (chociaż samo miejsce i czas ataku przypadkowe z reguły

nie jest). Tak na przykład zachowują się islamscy fundamentaliści, podobne tendencje widoczne były także wśród skrajnych

ugrupowań prawicowych w USA.

Poza wyżej wymienionymi celami stosowania przemocy, służącymi osiągnięciu zasadniczego celu terrorystów, przemoc

stosowana jest także w celach pobocznych. Podstawowym jest przetrwanie samej grupy terrorystycznej, i jej zdolność do

działania. W związku z tym, grupy terrorystyczne muszą stosować przemoc w takich sytuacjach jak : likwidowanie odstępców

(zwłaszcza informatorów policyjnych), pozyskiwanie środków do działania (napady na banki, porwania dla okupu). Docieramy tutaj

do kolejnego zagadnienia, jakim jest taktyka terrorystów.

Pod tym pojęciem kryją się cechy określające cel i sposób prowadzenia działań terrorystycznych w ramach przyjętej

wcześniej strategii. Szczególnie dotyczy to sposobu w jaki dokonywane są zamachy terrorystyczne co jest z kolei determinowane

przez cele, jakie mają być osiągnięte poprzez dokonywanie tych zamachów. Podobnie jak w przypadku strategii, tak w taktyce

terrorystów można wskazać pewne wspólne dla całości zjawiska terroryzmu elementy.

Sam zamach terrorystyczny może być uznany za formę operacji specjalnej. Warto tu przywołać amerykańska definicję

wojskowej operacji specjalnej , w myśl której operacje specjalne są to : „operacje prowadzone przez specjalnie zorganizowane,

wyszkolone i wyposażone siły wojskowe lub paramilitarne, w celu osiągnięcia celów militarnych, politycznych, gospodarczych lub

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: