50.TWÓRCZOŚC WAGNERA I GŁÓWNE ZAŁOŻENIA JEGO REFORMY
Wilhelm Richard Wagner (ur. 22 maja 1813 w Lipsku, zm. 13 lutego 1883 w Wenecji) – niemiecki kompozytor okresu romantyzmu.
Twórczość Wagnera:
· (1832) Die Hochzeit (Wesele) (nieukończona)
· (1834) Die Feen (Boginki)
· (1836) Das Liebesverbot (Zakaz Miłości)
· (1837) Rienzi
· (1843) Der fliegende Holländer (Latający Holender)
· (1845) Tannhäuser
· (1848) Lohengrin
· (1859) Tristan und Isolde (Tristan i Izolda)
· (1867) Die Meistersinger von Nürnberg (Śpiewacy Norymberscy)
· tetralogia Der Ring des Nibelungen (Pierścień Nibelunga)
o (1845) Das Rheingold (Złoto Renu)
o (1856) Die Walküre (Walkiria)
o (1871) Siegfried (Zygfryd)
o (1874) Götterdämmerung (Zmierzch Bogów)
· (1882) Parsifal
o Uwentura d-moll
o Symfonia c-dur
o II Koncert.Uwentura
o Uwentura Rule Britannia
Główne założenia reformy:-
· współdziałanie wszystkich sztuk, głównie poezji, dramatu, sztuki teatralnej, plastyki i muzyki.
· muzyka powinna być podporządkowana akcji dramat. W związku z tym powrócił on do pierwotnej koncepcji dramatu muz. O jedności dzieła miały decydować podstawowe tematy muz., nazwane później przez H.P. Wolzogena motywami przewodnimi.
· Motywamy przewodnie miały być jednocześnie symbolami elementarnych sił przyrody, postaci, uczuć, nastrojów, a nawet przedmiotów.( Najszerzej rozbudował Wagner system motywów przewodnich w tetralogii Pierścień Nibelunga (Złoto Renu, Walkiria, Zygfryd, Zmierzch bogów)
· Wzorem dla formy wagnerowskiego dramatu muz. był dramat mówiony z podziałem na akty i aktów na sceny. Jednakże podstawowym elementem formy muz. była scena. Rozwinęła się ona z tzw. scen operowych, powstałych ze zjednoczenia elementów aryjnych z recytatywnymi. Podstawą jedności sceny były motywy przewodnie. Ich liczba uzależniona była od liczby działających w danej scenie osób oraz od sytuacji dramat.
· Technika motywów przewodnich ześrodkowała się prawie wyłącznie w partiach ork. i była oparta na pracy tematycznej. Pod względem konstrukcyjnym opierała się ona na tych samych zasadach, co forma poematu symf. Pokrewieństwo z poematem symf. widoczne jest jeszcze bardziej w wyodrębnionych obrazach (np. Cwałowanie Walkirii, Czar ognia w Walkirii, Szmer lasu w Zygfrydzie).
· Wagner wzbogacił znacznie zasób środków ork. i harmonicznych. Powiększył przede wszystkim skład dotychczasowej ork. operowej, a nawet dodał do niej nowe instr. (tzw. tuby wagnerowskie).
· W harmonice rozbudował sieć odniesień funkcyjnych, zarówno w zakresie stosunków dominantowych, jak i paralelnych, aż do związków półtonowych i trytonowych. Wskutek rozbudowania sieci odniesień funkcyjnych przekroczył Wagner zdecydowanie system diatoniczny na rzecz wzmożonej chromatyki. Do urozmaicenia połączeń harmonicznych przyczyniły się w dużym stopniu obficie stosowane dźwięki nieakordowe, powodujące stale rosnące napięcia. Skutkiem tego zmienił się charakter melodyki.
· melodyki Straciła ona budowę okresową z charakterystycznym dla niej falowaniem napięć i odprężeń i stała się tworem ciągłym, tzw. melodią nieskończoną.
· Reforma Wagnera, chociaż była naturalną konsekwencją rozwoju muzyki dramat. w I poł. XIX w., dała w rezultacie nową formę dzieła muz.-dramat. Jednakże większość kompozytorów, choć doceniała zdobycze Wagnera, nie przyjęła jego reformy w całej rozciągłości; toteż nie zerwano całkowicie związków z operą tradycyjną
margaritta_mg