36.ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ J.HAYDNA
{ ŻYCIORYS: Ur. 1723 r. w Rohrau, zm.1809 r. w Wiedniu, kompozytor austriacki, najstarszy z trzech klasyków wiedeńskich; jako 8-letnie dziecko dostał się do chóru katedralnego w Wiedniu, uczył się grać na fortepianie i skrzypcach, w latach 1759-1761 pracował jako kapelmistrz w kapeli k.Pilzna, 1761-1790 kapelmistrz i kompozytor u księcia Pala Antala Esterhazy’ego w Eisenstadt na Węgrzech (zbudował on operę i zobowiązał Haydna do napisania wielu oper), po śmierci Esterhazy’ego Haydn przenosi się do Wiednia, pod wpływem pobytu w Anglii powstały symfonie londyńskie, a na wzór oratoriów Haendla napisał swoje dwa ostatnie oratoria;
{ TWÓRCZOŚĆ-
o I OKRES TWÓRCZOŚĆI DO 1770: 12 kwartetów (w stylu galant), 40 symfonii (w stylu galant, później nawiązują do baroku, początkowo 3 cz, potem 4 z menuetem, aparat wykonawczy: kwintet smyczkowy, oboje i rogi, estetyka naśladownictwa wyraża się elementami programowymi, np. tytuły), sonaty fortepianowe (przeważnie 3 cz. z menuetem, delikatne brzmienie i przejrzysta forma), opery (większość komiczne), tria, koncert fortepianowe i skrzypcowe;
o II OKRES TWÓRCZOŚCI 1770-1790: pogłębienie strony wyrazowej i elementu emocjonalnego, wyraźne wpływy szkoły mannheimskiej i twórczości Mozarta, w muzyce kameralnej usamodzielnia instrumenty i stosuje techniki polifoniczno-imitacyjne, 6 kwartetów „Słonecznych”, 6 kwartetów „Rosyjskich”, ok.50 symfonii m.in. „Symfonia pożegnalna”, „Polowanie”, „Symfonie paryskie”, opery „Księżycowy świat” i „Armida”, kantaty, oratorium „Powrót Tobiasza”, okres nazywany jest okresem burzy i naporu, stosowanie kontrastowych zmian dynamicznych, w allegrze sonatowym pojawia się kontrast tematyczny, ustalony zostaje skład orkiestry: kwintet smyczkowy, i po 2 flety, oboje, fagoty i rogi;
o III OKRES TWÓRCZOŚCI 1790-1809: 4 cykle kwartetów, 12 symfonii londyńskich, symfonia G nr 94 z uderzeniem w kotły, symfonia G nr 100 wojskowa, symfonia D nr 101 Zegarowa, symfonia Es nr 103 z werblem na kotłach, symfonia DD nr 104 z dudami, 6 wielkich mszy, 3 oratoria: siedem słów Chrystusa na krzyżu, stworzenie świata, pory roku;
o TWÓRCZOŚC RELIGIJNA :msze, motety, hymny, oratoria
14 mszy z czego 2 zagineły
-nie sa to dzieła szczególnei popularne-oddaja pogode ducha kompozyt. przez to nie zawsze muzyka odpowiada tekstowi i nastrojowi częśći
1Missae Sanctae Caeciliae1769-73
-4gł.solowe S,T,A,B –wystepuaj w njej ensamble-w arich pojawia sie koloratura- bogaty udział ork
2Msza sw.Jana Bozego(mała msza organowa)
-przede wszystkim chóralna-towarzyszy dwoje skyrzpiec, organy, wioloneczla (kamerlany skl.instr) –w cz,Benediuctus pojawai sie partia koncertujaca organow ad.1i2-powstały w latach 70 XVIIIw.
3Msza Harmoniemesse –słowo harmonia ocznacza ork.deta składajaca sie z drewna+blachy
margaritta_mg