ETYKA – EGZAMIN
Aksjologia: nauka o wartościach.
Badacz: prowadzi badania o charakterze empirycznym.
Bias: skłonność, stronniczość, tendencje, dążenie ale także uprzedzenie.
Cenzura: (łac. Censura: ocena, krytyka, osąd, sąd) Świadome działanie polegające na wyłączeniu zasobów informacyjnych, by inni nie mogli z nich korzystać. Ma charakter często zinstytucjonalizowany. Sprawowana za pośrednictwem urzędów. Odnosi się do zjawisk mających wpływ na społeczeństwo: książek, czasopism, księgarni, wydawnictw, filmów, muzyki , telewizji, internetu. Ma charakter formalny (akty prawne. Charakter oficjalny) lub nieformalny (opinie, zarządzenia wydawane ustnie lub w formie pisemnej ale o ograniczonym zasięgu. Trudne do weryfikacji). Dotyczy twórców, dokumentów. Autorów, publicystów, dzieł literackich, naukowych, pośredników w przekazywaniu informacji, wydawców, drukarzy, księgarzy, dokumentalistów, bibliotekarzy i bibliografów.
Cenzura prewencyjna: niedopuszczanie do obiegu pewnych treści. Dokumenty oceniane zanim się ukażą. PRL: podwójna cenzura.
Cenzura represyjna: kiedy dokument się ukaże, podlega weryfikacji. Jak jej nie przejdzie, nie zostaje dopuszczony do obiegu.
Choroby informacyjne: związane z procesem wyszukiwania informacji w sieci, powszechnym dostępem do technologii. Choroby informacyjne to niedomagania człowieka fizyczne i psychiczne wywołane przez czynniki informacyjne docierające do człowieka z zewnątrz. Zarówno niedobór informacji (luka informacyjna) jak i nadmiar informacji (redundancja, zalew, potok informacyjny) są dla człowieka szkodliwe. Zjawisko przeciwdziałające: kultura informacyjna: wiedza, nawyki i umiejętności odnoszące się do nadawania, przetwarzania, przekazywania i odbierania informacji; jest ważnym elementem otaczającej człowieka rzeczywistości wpływającym na indywidualnych odbiorców i całe społeczeństwa. Kultura informacyjna pozwala na odpowiednią wiedzę dotyczącą istoty informacji i funkcjonowania informacji w świecie.
Deontologia: nauka o powinnościach, normach.
Dokumenty nieudostępniane: Prohibitia. Podlegają szczególnej ochronie przechowywania i udostępniania.
Ekologia informacji: ekologiczne zarządzanie informacją: racjonalny proces oceny i selekcji informacji przez użytkowników systemów informacyjno-wyszukiwawczych, biorąc pod uwagę cechy otoczenia, w którym funkcjonuje system oraz użytkownik. Dyscyplina wiedzy odkrywająca prawa rządzące przepływem informacji w biosystemach, biorąc pod uwagę:
· człowieka,
· społeczeństwo,
· wpływ informacji na zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne ludzi,
· rozwijanie metodologii kształtujących środowisko informacyjne.
Bada:
· czynniki zewnętrzne wpływające na człowieka w procesie informacyjnym,
· relacje pomiędzy człowiekiem a informacją,
· informację i jej jakość,
· jak informacja działa na człowieka.
Obszary badawcze:
· relacje pomiędzy informacją a zdrowiem człowieka,
· ilość i jakość informacji,
· potrzeby informacyjne,
· wartość informacji,
· metody przechowywania informacji,
· procesy przekazywania i recepcja informacji,
· relewancja,
· jakość usług informacyjnych,
· poziom odpowiedzialności za informację i jej skutki społeczne.
3 środowiska poddane badaniu:
· informacyjne,
· organizacyjne,
· zewnętrzne.
Zagrożenia dla użytkowników w przypadku nadmiaru lub niedoboru informacji:
1) O charakterze psychologicznym:
· uzależnienie od Sieci,
· ucieczka od świata realnego w wirtualny,
· zagubienie w świecie wirtualnym,
· dostęp do patologicznych/toksycznych grup funkcjonujących w Internecie o charakterze pseudokultur, para religii, pseudoterapeutycznym,
· izolowanie się,
· alienacja.
2) O charakterze technicznym: utrata danych poprzez kradzież przez człowieka/wirusy komputerowe.
3) O charakterze medycznym: utrata zdrowia człowieka powodowana pracą przy komputerze czy szkodliwością promieniowania ekranu.
4) O charakterze prawnym: wynikające z nieprzestrzegania praw autorskich.
5) O charakterze społecznym:
· wynikające z nowych podziałów społecznych,
· zanik poczucia służby społecznej,
· atomizacja społeczeństwa,
· problematyka ochrony prywatności,
· napływ informacji niepożądanych, nieprawdziwych, niekompletnych.
Nil Postman – negatywne zjawiska w Internecie:
· niewłaściwa selekcja informacji zaklasyfikowanych przez człowieka,
· zanieczyszczanie infosfery informacjami nieistotnymi, nieprawdziwymi, pseudoinformacjami (informacje ogólnikowe, niejasne, rozwlekłe), dysinformacjami (zmyślone, zatajone, przekręcone), parainformacjami (nietrafne, bezpodstawne, niedomyślne).
Etos pracy: wartości, normy, obyczaje, wzory postępowania, które składają się na charakter, styl życia i przyczyniają się do odrębności grupy. Ma charakter społeczny – narzuca powinności, kształtuje cechy charakteru. Jest zmienną historyczną – może się rodzić i zanikać wraz z grupą społeczną. Zawiera treści, które wpływają na każda sferę życia. Etos tworzy:
· dziedzina pracy wytwórczej,
· dziedzina wymiany towaru, usług,
· dziedzina domowa i rekreacyjna życia rodzinnego,
· dziedzina świętości, sztuki,
· kierowanie życiem zbiorowym.
Etyka biznesu: jej wyznaczniki na zachodzie:
· ochrona demokracji, wolności i godności ludzkiej;
· poszanowanie prawa;
· zagwarantowanie pokoju społecznego i światowego;
· ochrona naturalnego środowiska przyrodniczego;
· solidarność ze słabszymi ogniwami biznesu;
· propagowanie idei, że nie ma nieetycznie prowadzonego biznesu, tylko nieetyczne interesy;
· podkreślanie związku etyki zakładu pracy z etyką osobistą;
· podkreślanie faktu, że najważniejszym dobrem dla przedsiębiorstwa jest zysk uczciwie zapracowany;
· potępianie nieetycznych zachowań i zjawisk (pranie brudnych pieniędzy, przekupywanie kontrahentów);
· propagowanie konieczności sformułowania międzynarodowego kodeksu etyki biznesu.
Etyka dziennikarza: Dziennikarstwo to czwarta władza, która powinna być władzą bezstronną, faktyczną.
W pogoni za sensacjami łamane są:
· prawo,
· dobre obyczaje,
· prywatność.
Problem etyczny: cenzura obowiązująca w niektórych krajach.
W Polsce istnieje kilka organizacji dziennikarskich. Każda tworzy poszczególne kodeksy. Nie ma jednego. We wszystkich są podkreślane 2 elementy:
· nie wolno występować przeciwko prawu do informacji;
· nie wolno występować przeciwko swobodnemu wypowiadaniu opinii.
Też konieczność zachowania etyki zawodowej i godności zawodu.
Etyka lekarza: Etyka lekarska obejmuje:
· umiejętności zawodowe;
· nieodwracalność następstw zachowań medycznych;
· powierzanie tajemnic zdrowia;
· konieczność poddania się przykrym zabiegom, na które zezwalamy;
· społeczne upoważnienie do decydowania o życiu ludzkim;
· przysięga Hipokratesa – V w. pne – ustalenie zachowań lekarzy; najważniejsze przesłanie: nie szkodzić.
Współczesne dylematy etyki lekarskiej:
· rozstrzyganie kto może decydować o dobru pacjenta – pacjent czy lekarz;
· dopuszczalność okaleczania – amputacje rąk złodziei w krajach muzułmańskich;
· dopuszczalność dokonywania aborcji;
· dopuszczalność technik sterylizacji w imię nadmiernego przyrostu naturalnego;
· poprawianie natury;
· granice tzw. błędu lekarskiego;
· koszty leczenia;
· pobieranie organów od żywych dawców – handel organów;
· prowadzenie eksperymentów medycznych na ludziach – testowanie nowych leków.
Podstawowe zapisy, które winny znajdować się w etyce lekarskiej:
· współczucie – zdolność współodczuwania,
· rozwaga,
· zdolność do zaufania i odwzajemnianie tego uczucia,
· integralność - wierność normom.
Etyka nauczycielska:
ideał nauczyciela:
· aspiracje perfekcjonistyczne polegające na samodoskonaleniu;
· otwartość umysłu;
· tolerancja;
· aktywność;
· odwaga cywilna;
· uczciwość intelektualna;
· krytycyzm;
· odpowiedzialność za słowa;
· uspołecznienie;
· rycerskość (przestrzeganie zasad fair play);
· wrażliwość estetyczna;
· poczucie humoru;
· akceptacja swojego zawodu i roli pełnionej w społeczeństwie;
· poszanowanie kultury;
· dynamiczność;
· kreatywność;
· spolegliwość;
· życzliwość i otwartość na problemy uczniów i ich rodzin;
· przyznanie się do własnych błędów i niedoskonałości.
Etyka informacyjna: dyscyplina zajmująca się badaniem postaw i stosowaniem norm etycznych w szeroko rozumianym obszarze informacji, komunikacji, technologii informacyjnej i działalności praktycznej.
Pole badawcze:
· ...
eibhlin.aveline