ZAPEWNIENIE CHOREMU WYGODY I CZYSTOŚCI.docx

 
ZAPEWNIENIE CHOREMU WYGODY I CZYSTOŚCI

Jednym z podstawowych warunków dobrego samopoczucia chorego jest zapewnienie mu w szpitalu wygody i czystości. Wyłącznie od pielęgniarki zależy, czy pacjenci pod tym względem czują się < dobrze, czy te potrzeby chorych są w pełni zaspokojone. Pielęgniarka wykonuje wiele czynności, zmierzających do realizacji tego zadania. Należą do nich: słanie łóżka chorego, różne sposoby wygodnego układania chorego w łóżku, zmiana bielizny pościelowej i osobistej oraz mycie chorego i przeciwdziałanie powstawaniu odleżyn. Wszystkie te czynności kolejno zostaną dokładnie omówione.

Technika pewnych czynności jest opisana w różnych wariantach. Zależnie od możliwości i stanu chorego wybiera się przy pracy sposób najodpowiedniejszy albo tworzy się nowy, aby zapewnić pacjentowi najlepsze warunki. 

SŁANIE ŁÓŻEK I ZMIANA BIELIZNY POŚCIELOWEJ

Cele słania łóżek i zmiany bielizny pościelowej:

·         zapewnienie choremu wygody,

·         czystość pościeli chorego,

·         estetyczny wygląd łóżka chorego.

Uwagi ogólne. Pielęgniarka musi zwrócić specjalną uwagę na łóżko chorego. Powinna dbać o to, aby chory leżał wygodnie i w czystej pościeli, aby nie odczuwał dolegliwości z powodu złego prześcielenia łóżka lub niewygodnej w nim pozycji. Źle ułożone poduszki, okruchy w łóżku, pomarszczone prześcieradło i podkłady, naprężone wierzchnie przykrycie mogą spowodować więcej dolegliwości niż samo schorzenie.

Łóżko szpitalne ściela się ustalonym sposobem. Spodnia bielizna pościelowa musi być na łóżku dobrze naciągnięta, zwisające jej części głęboko podłożone pod materac, aby ani prześcieradło, ani podkłady nie marszczyły się pod chorym i nie uciskały go. Przy słaniu łóżka należy wykonywać zawsze te same ruchy i w tej samej kolejności. Dzięki temu pielęgniarka wyrabia sobie konieczne nawyki, które pozwalają jej słać łóżko szybko i prawie automatycznie, nie zastanawiając się nad kolejnością i sposobem wykonania poszczególnych czynności. Pracując w ten sposób pielęgniarka może zwrócić uwagę na to, by jak najmniej męczyć chorego, a z lżej chorym nawiązać rozmowę. W wyjątkowych przypadkach, ze względu na stan lub wygodę chorego, zmienia się sposób słania łóżek, jednak i w tym przypadku dobre opanowanie techniki ułatwia wykonanie zadania.

Przy słaniu łóżka należy przestrzegać następujących wskazówek:

·         posługiwać się   ruchami   celowymi,   zdecydowanymi,   szybkimi i delikatnymi;  przy pracy we dwoje — ruchami wzajemnie skoordynowanymi;

·         nie trącać łóżka i nie opierać się o nie (w przypadku kiedy 
ściela się łóżko z chorym leżącym — wszelkie wstrząsy odczuwa 
on bardzo dotkliwie);

·         nie pochylać się nad łóżkiem chorego przy podkładaniu bielizny pościelowej pod materac, a zniżyć się przez ugięcie nóg w kolanach;

·         unikać dotykania bielizną pościelową swego fartucha (trzymać ją z daleka od siebie), nie strzepywać jej  energicznie i nie dotykać nią podłogi;

·         pracować tak, aby zużyć minimalną ilość czasu oraz najmniej 
zmęczyć chorego i siebie;

·         dbać o estetyczny wygląd łóżka w czasie słania.

W celu ograniczenia zakażeń wewnątrzszpitalnych, które stają się problemem światowej wagi z powodu coraz większej odporności na antybiotyki, należy jeszcze dodać szczegółowe wskazówki postępowania dotyczące bezpośredniego kontaktu z chorym. Są one następujące:

·         nie pochylać się zbyt nisko nad chorym i nie stawać wobec 
chorego „twarzą w twarz",

·         w czasie wykonywania czynności przy chorym nie dotykać 
rękami swojej twarzy i ust,

·         pościel i bieliznę chorego trzymać z dala od siebie,

·         unikać stykania się czystej bielizny z brudną,

·         brudną bieliznę składać na łóżku do środka (nie wytrzepywać przy łóżku) i wkładać do wózka na brudną bieliznę, następ nie przewieźć do brudownika; w razie braku wózka bieliznę przy łóżku chorego włożyć do przeznaczonego na ten cel worka,

·         po ukończeniu czynności umyć ręce.

Łóżka szpitalne z reguły są prześcielane 2 razy: około godziny  7   — przy  toalecie  porannej   i  około   godziny   19—20  —przy toalecie wieczornej. W razie potrzeby poprawia się posłanie w ciągu dnia. Na dodatkowe przesłanie łóżka obłożnie chorego wykorzystuje się też momenty, kiedy opuszcza on łóżko, udając się na badania lub zabiegi specjalistyczne. Przy codziennym słaniu łóżek należy zwrócić uwagę, czy bielizna nie jest brudna. W razie potrzeby wymienić brudne sztuki na czyste. W jednym dniu tygodnia, przy toalecie porannej, zmienia się wszystkim chorym całą bieliznę pościelową i osobistą.

Za zgodą lekarza, przy słaniu łóżek można chorego posadzić w fotelu i przesłać łóżko. Zarówno łóżko puste, jak i z chorym może przesłać jedna lub* dwie pielęgniarki. W szpitalu, jeżeli to jest możliwe, stosuje się słanie łóżka we dwie — jest to sposób znacznie bardziej ekonomiczny pod względem zużycia czasu i sił, mniej też męczy chorego. Ciężko chory musi mieć z reguły ścielone łóżko przez dwie pielęgniarki.

Przed rozpoczęciem słania łóżka — w razie potrzeby — przygotowuje się czystą bieliznę i wózek na brudną.

W dniu ogólnej zmiany bielizny trzeba przynieść na salę chorych wszystkie komplety bielizny, łącznie z czystą bielizną osobistą, którą zmienia się po założeniu bielizny pościelowej.

Przy słaniu łóżek i zmianie bielizny pościelowej, jak również przy wszystkich innych czynnościach pielęgniarskich (czynność to procesy ukierunkowane i zorganizowane), należy zwrócić uwagę na przestrzeganie obowiązujących zasad.

Zasady te to noimy (przepisy, wskazówki) postępowania, oparte na wiedzy i doświadczeniu.

Zasady obowiązujące przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich:

1) znajomość:

·         chorego i jego stanu,

·         celu czynności,

·         ujemnych skutków wykonywanej czynności,

·         techniki wykonania czynności (zaplanowanie innego wykonania, jeżeli stan chorego wymaga zmiany ustalonej techniki),

·         techniki sprzątnięcia po wykonaniu czynności,

2.      właściwe przygotowanie wszystkich przyborów,

3.      nawiązanie i utrzymanie kontaktu z chorym; obserwowanie

chorego i wykorzystanie czasu pracy na szerzenie oświaty zdrowotnej ,

4.      dbanie o wygodę i bezpieczeństwo chorego w czasie wykonywania czynności,

5.      wykonanie czynności ruchami celowymi, dokładnymi, zręcznymi i delikatnymi,

6.      przeciwdziałanie możliwości szerzenia się zakażeń wewnątrz- 
szpitalnych,

7.      dbanie o estetykę pracy w czasie wykonywania czynności,

8.      sumienność i poczucie odpowiedzialności za wykonaną pracę,

9.      zapewnienie choremu odpowiednich warunków w czasie trwania i po ukończeniu czynności,

10) sprzątnięcie i oczyszczenie przyborów. 

 
Technika przesłania łóżka pustego

Wykonuje  1 pielęgniarka

Przed przystąpieniem do słania pielęgniarka stawia w nogach łóżka krzesło, siedzeniem zwrócone w stronę łóżka, i odstawia stolik przyłóżkowy.

Zdejmowanie poduszek. Pielęgniarka zdejmuje obie poduszki z łóżka i kładzie je na przygotowanym krześle.

Obluźnienie pościeli. Stojąc z prawej strony u wezgłowia łóżka pielęgniarka podkłada prawą rękę pod materac i lekko go unosząc lewą ręką wysuwa całą pościel spod bliższej połowy wezgłowia. Następnie, lewą ręką unosząc materac, prawą wysuwa założenie bielizny pościelowej wzdłuż prawej strony, łącznie z połową podłożoną pod materac w nogach łóżka (prawa strona łóżka po prawej stronie chorego, lewa — po lewej). Następnie przechodzi na lewą stronę i podobnie obluźnia pościel.

Zdejmowanie koca. Pielęgniarka rozkłada zawinięcia koca w poszwie z dalszego brzegu, potem z bliższego i stojąc z prawej strony w nogach łóżka chwyta dwiema rękami brzeg koca (wzdłuż szerokości), zsuwa go lekko w dół i składa dwukrotnie wpół. Chwyta w połowie szerokości złożony koc i kładzie go na krześle.

Zdejmowanie podkładów. Pielęgniarka chwyta prawą ręką górny róg, lewą środek podkładu, składa podkład wpół, zdejmuje z łóżka, składa jeszcze raz i kładzie na krześle, środkowym brzegiem w stronę łóżka.

W ten sam sposób zdejmuje i składa podkład ceratowy. Wszystkie rzeczy powinny być ułożone na krześle tak, aby od strony oparcia krzesła brzeg wyższej warstwy pokrywał brzeg warstwy niższej.

Zdejmowanie prześcieradła. Pielęgniarka wsuwa lewą rękę pod prześcieradło, unosi je lekko; prawą ręką chwyta prześcieradło nad ręką lewą, płasko ściąga je z łóżka, przytrzymując lewą ręką górną jego część. Prześcieradło kładzie na krześle.

Odwracanie materaca. Materac odwraca na drugą stronę w kierunku od nóg do wezgłowia. Jeżeli składa się on z trzech części, dolną część kładzie na górną (dół łóżka — w nogach chorego, góra — u wezgłowia), środkową odwraca i kładzie w nogi łóżka. Przesuwa na środek dwie pozostałe części, część leżącą na wierzchu odwraca i układa u wezgłowia. Odwraca na drugą stronę część środkową. Wyrównuje ułożenie całego materaca.

Zasłanie spodniej bielizny. Pielęgniarka nabiera na ręce prześcieradło i nakłada je na łóżko uważając, aby do materaca dotykała ta sama strona prześcieradła, co poprzednio. Jednym ruchem wyrównuje w nogach łóżka brzeg prześcieradła z brzegiem materaca (przy krótkich prześcieradłach). U wezgłowia marszczy prześcieradło w dłoniach i podciąga je ku górze, aby leżało równo na łóżku.

Podkłada prawą rękę pod górny róg materaca, lewą ręką podsuwa pod niego zwisającą część prześcieradła. Wykańcza założenie prześcieradła narożnikiem kopertowym. Zwisającą część podkłada pod materac w środku i na dole łóżka.

W przypadku długiego prześcieradła, po jego nałożeniu na łóżko, pielęgniarka pozostawia w nogach tyle prześcieradła, aby móc je podsunąć pod materac tak, jak u wezgłowia. Wykańczając zasłanie prześcieradła, wykonuje kolejno oba narożniki kopertowe, a na koniec podkłada w środku.

Następnie kładzie złożony podkład ceratowy na wysokości poduszek, środkiem na linii środkowej łóżka, wierzchnią część podsuwa pod materac. W ten sam sposób nakłada i umocowuje podkład płócienny.

Następnie przechodzi na drugą stronę łóżka.

Kolejno ściele wszystkie warstwy, tak jak po stronie prawej, z tym że każdą warstwę, podkładając pod materac — naciąga. Podkłady naciąga najpierw w środku, następnie brzeg górny i dolny; każdorazowo chwytając za brzeg podkładu, marszczy go w kierunku łóżka, naciąga i podsuwa zwisającą część głęboko pod materac.

Zasłanie koca. Pielęgniarka nabiera na ręce koc w poszwie, kładzie go u wezgłowia w odległości około 20 cm od górnej krawędzi materaca. Chwytając górne trzy warstwy, dwoma ruchami rozkłada koc na całe łóżko. Przez założenie pod spód (dwoma ruchami) zwisającej wzdłuż łóżka części koca, wyrównuje go z materacem i w nogach podkłada pod materac.

Przechodzi na drugą stronę i tu znanym sposobem wykańcza zasłanie koca. Na koniec wygładza pościel na łóżku po jednej i drugiej jego stronie.

Kolejno strzepuje poduszki i kładzie je płasko u wezgłowia brze-

giem wypełnionym pierzem w kierunku nóg łóżka, a zapięciami tak, aby na wszystkich łóżkach zapięcia były zwrócone w jedną stronę.

Przystawia stolik przyłóżkowy i krzesło.

Sprawdza wygląd łóżka. 

Przesuwanie chorego na brzeg łóżka

Wykonuje 1 pielęgniarka

Pielęgniarka zgina choremu nogi w kolanach. Jedną rękę podkłada głęboko pod pośladki, drugą pod plecy i pomaga choremu przesunąć się w kierunku do siebie.

Ciężko chorego przesuwa stopniowo: najpierw górną część ciała, potem pośladki, na końcu nogi.

 
Obracanie chorego na boki

Wykonuje 1 pielęgniarka

Obracanie chorego plecami do siebie. Pielęgniarka układa, zgiętą w kolanie, bliższą siebie nogę chorego na drugiej jego nodze, a rękę przekłada mu na dalszą stronę łóżka i przesuwa wierzchnie przykrycie w tym kierunku, w którym będą zwrócone plecy chorego. Podsuwa jedną rękę głęboko pod pośladki, drugą na wysokości łopatek pod plecy i lekko przesuwając chorego do siebie — obraca go na bok.

Obracanie chorego z pozycji bocznej na wznak. Pielęgniarka kładzie pod wierzchnim przykryciem jedną rękę na bark, drugą na biodro chorego, przechyla go do siebie i obraca na wznak. Poprawia ułożenie chorego.

Obracanie chorego twarzą do siebie. Pielęgniarka układa odpowiednio kończyny dolne oraz kończynę górną chorego i przesuwa wierzchnie przykrycie na dalszą stronę łóżka. Ponad chorym kła-

Technika przesłania łóżka choremu leżącemu

Wykonuje  1 pielęgniarka

Pielęgniarka odstawia krzesło i stolik.

Obluźnienie wierzchniego przykrycia. Stojąc z prawej strony w nogach łóżka, lewą ręką unosi nieco materac, prawą ręką, na całej szerokości łóżka, wysuwa wierzchnie przykrycie spod materaca.

Odkłada zawinięcie koca z dalszej i bliższej strony; w nogach wierzchnie przykrycie zakłada pod spód, aż do wyrównania z dolnym brzegiem materaca.

Zdejmowanie poduszek. Pielęgniarka zakłada górny brzeg przykrycia na wierzch. Dalszy ciąg czynności może być wykonany dwoma sposobami:

1.      Chory  siada  samodzielnie;   pielęgniarka  wyjmuje  obie  po 
duszki i kładzie je na krześle.

2.      Chory nie  siada  samodzielnie;  pielęgniarka unosi  chorego, 
wolną ręką wysuwa spod jego głowy poduszkę — odkłada ją na 
przeciwległy brzeg materaca. W taki sam sposób wyjmuje drugą 
poduszkę.   Kładzie   chorego.   Obie  poduszki   odkłada  na   krzesło. 
Nakrywa chorego. Jeżeli poduszki są duże, każdorazowo po wy 
jęciu — kładzie poduszkę na krzesło.

Wymiatanie okruchów z łóżka. Chorego obraca plecami do siebie tak, aby leżał na dalszej połowie materaca.

Wierzchnie przykrycie zakłada na chorego, uważając, aby miał dobrze nakryte plecy.

Obluźnia spodnią bieliznę pościelową z prawej strony łóżka, zaczynając od dołu ku górze.

Nakłada na prawą rękę myjkę i osłaniając lewą ręką chorego, wymiata dokładnie okruchy z podkładu płóciennego, następnie podkład marszczy do pleców chorego.

W taki sam sposób wymiata podkład gumowy, a na koniec prześcieradło. Odkłada myjkę.

Zasłanie spodniej bielizny pościelowej. Pielęgniarka naciąga prześcieradło ku górze i zakłada je u wezgłowia pod materac.

Naciąga prześcieradło wzdłuż łóżka.

U wezgłowia robi z prześcieradła narożnik, następnie naciągając je w środku i w nogach łóżka — podkłada zwisającą część pod materac.

Rozkłada podkład gumowy i chwytając lewą ręką górny, prawą dolny jego brzeg — wyrównuje. Chwytając w środku brzeg podkładu, marszczy go w kierunku chorego, naciąga i podkłada pod materac. Lewą ręką naciąga górny brzeg podkładu — podsuwa pod materac, następnie prawą ręką naciąga dolny brzeg i podkłada pod materac (przy wąskich podkładach — można jednym ruchem naciągnąć i podłożyć).

W ten sam sposób zaścieła podkład płócienny.

Chorego odwraca na wznak, potem twarzą do siebie. Chory leży na bliższej połowie materaca.

Znanym sposobem usuwa z lewej połowy łóżka wierzchnie przykrycie uważając, aby chory miał dobrze nakryte plecy.

Przechodzi na drugą stronę łóżka.

Obluźnia całą spodnią bieliznę, wymiata, naciąga i podkłada tak, jak po stronie prawej.

Chorego odwraca na wznak. Odwija przy twarzy chorego brzeg wierzchniego przykrycia. Jeżeli potrzeba — podciąga materac, wyrównując górny jego brzeg z górnym brzegiem łóżka (do podsunięcia materaca potrzebna jest pomoc drugiej pielęgniarki, która staje po przeciwnej stronie łóżka).

Podchodząc do krzesła z poduszkami, pielęgniarka wyrównuje wierzchnie przykrycie w nogach łóżka.

Podkładanie poduszek. Czynność może być wykonana dwoma sposobami:

1.      Chory siada samodzielnie; pielęgniarka stojąc z prawej strony łóżka, strzepuje pierwszą poduszkę i układa ją płasko u wezgłowia, brzegiem wypełnionym pierzem zwróconym ku dołowi. Strzepuje drugą poduszkę, kładzie ją nieco wyżej  od pierwszej, brzegiem wypełnionym pierzem skierowanym ku górze. Chory pod 
ciąga się wyżej na poduszki.

2.      Chory nie siada samodzielnie; pielęgniarka strzepuje kolejno 
poduszki i układa je na dalszym brzegu materaca. Podnosi chorego i podtrzymując go jedną ręką, drugą podkłada poduszki, w sposób wyżej   opisany.  Jeżeli  poduszki  są duże,  kolejno  bierze  je 
z krzesła i podkłada pod chorego.

Podsuwa chorego wyżej na poduszki, obciąga i wygładza koszulę pod plecami i pośladkami chorego.

Zasłanie wierzchniego przykrycia. Pielęgniarka wyrównuje wierzchnie przykrycie najpierw na górze, potem na dole i zaścieła znanym sposobem.

Przechodzi na drugą stronę łóżka. Wykańcza zasłanie koca w poszwie.

Przechodzi na prawą stronę łóżka, przystawia stolik przyłóżkowy i krzesło. Pyta, czy choremu jest wygodnie i sprawdza wygląd łóżka. 

 
UŁOŻENIE CHOREGO W ŁÓŻKU

Ułożenie chorego w łóżku musi zapewnić pacjentowi maksymalną wygodę i optymalne warunki w odniesieniu do danego schorzenia, często zaś wspomaga leczenie; mówi się wtedy o leczeniu ułożeniowym.

Biorąc pod uwagę ułożenie chorego w łóżku możemy podzielić ich na trzy zasadnicze grupy:

- chorych z pełną ruchomością, nie wymagających specjalnego ułożenia,

- ciężko chorych z ograniczoną możliwością ruchów, nie mogących poprawić swej pozycji,

- chorych, u których ułożenie jest zależne od schorzenia.

Przybory i ich zastosowanie do wygodnego ułożenia chorego

Odpowiednio dobrane i zastosowane przybory spełniają podstawową rolę w układaniu chorych. Dobieramy je zależnie od sytuacji i potrzeb, aby chory odczuwał najmniej dolegliwości przy spędzaniu często długich miesięcy w łóżku.

Do tych przyborów należą:

Poduszki. Poduszki służą nie tylko do wygodnego ułożenia głowy i górnej części tułowia. Wy...