Czyli co powinien wiedzieć uczeń liceum po zakończeniu każdego działu
1. PODSTAWOWE POJĘCIA CHEMICZNE
· Uczeń powinien znać:
- prawo zachowania masy,- prawo stałości składu,- symbole około 40 najczęściej występujących pierwiastków,- wzory najważniejszych kwasów i wodorotlenków metali;
· Uczeń powinien umieć:
- opisywać właściwości fizyczne i chemiczne substancji,- opisywać objawy reakcji chemicznych,- zapisywać wzory soli najważniejszych kwasów i nazywać je,- obliczać masy cząsteczkowe związków chemicznych;
· Uczeń powinien rozumieć:
- teorię atomistyczną i umieć w jej świetle objaśnić przebieg reakcji chemicznych oraz prawo zachowania masy i prawo stałości składu,- różnicę pomiędzy pierwiastkiem, związkiem chemicznym i mieszaniną;
2. REAKCJE CHEMICZNE
- typy reakcji chemicznych,- wpływ stężenia reagentów, temperatury i katalizatora na szybkość reakcji,- definicję i wartość liczby Avogadro, prawo Avogadra, objętość molową gazów;
- rozpoznać typ obserwowanej lub opisywanej reakcji chemicznej,- pisać równania obserwowanych reakcji i reakcji do nich analogicznych,- obliczać masy molowe związków, liczbę moli w danej masie substancji, liczbę molekuł w danej masie substancji,- obliczać skład procentowy związku,- obliczać liczbę moli w danej objętości gazu,- obliczać stosunek mas lub objętości dwóch substratów reakcji,- obliczać ilość produktu reakcji mając dane wyjściowe ilości substratów;
- pojecie mola, masy i objętości molowej,- jakościowy przebieg zmian energii wewnętrznej układu w czasie przebiegu reakcji;
3. BUDOWA ATOMU
- rozwój poglądów na budowę atomu,- fakt, że liczba podpowłok w powłoce jest równa numerowi powłoki,- maksymalną liczbę elektronów w podpowłokach s,p,d,f;
- opisać model atomu składającego się z jądra i sfery wokółjądrowej,- obliczać liczbę cząstek elementarnych na podstawie liczby atomowej i masowej,- obliczać masę atomową z procentowego składu izotopowego pierwiastka,- obliczać liczbę elektronów w powłoce ze wzoru 2n2, gdzie n=numerowi powłoki,- napisać konfigurację pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 20
- pojęcie i znaczenie modelu w nauce, pojęcie powłoki jako zbioru elektronów o zbliżonym poziomie energii oraz podpowłoki jako podzbioru w tym zbiorze,- fakt, że elektrony należące do powłok o wyższych numerach mogą znajdować się dalej od jądra niż elektrony należące do powłoki o niższym numerze.
4. UKŁAD OKRESOWY, WIĄZANIE CHEMICZNE
- Regułę Lewisa i Kossela,- Zasadę tworzenia wiązań kowalencyjnych i jonowych,- Kierunki zmiany wartości elektroujemności pierwiastków w układzie okresowym,- Właściwości litowców i fluorowców,- Prawo okresowości- Budowę współczesnego układu okresowego
- Na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym opisać go za pomocą konfiguracji elektronowej,- Wskazać zależność pomiędzy położeniem pierwiastków grup 1,2,13,14,15,16,17 i 18 układu okresowego a maksymalną liczbą wiązań jakie ich atomy tworzą w związkach.- Przewidzieć, na podstawie wartości elektroujemności typ wiązania w związkach dwuskładnikowych (tlenkach, wodorkach, chlorkach)- Wskazać zmienność właściwości pierwiastków w układzie okresowym, ze szczególnym uwzglednieniem grupy litowców i fluorowców
· Uczeń powinien rozumieć:eć:
- Zależność pomiędzy właściwościami związków dwuskładnikowych a charakterem wiązania;
5. ROZTWORY.
- Różnicę pomiędzy roztworem właściwym, koloidalnym i zawiesiną,- Pojęcia: faza rozproszona i rozpraszająca, roztwór nienasycony, nasycony, przesycony- Typy roztworów koloidalnych- Ogólną zależność rozpuszczalności od temperatury,- Definicję i sposób obliczania stężenia procentowego i molowego roztworu
- Odczytać z tablic lub wykresu rozpuszczalność substancji w danej temperaturze,- Przygotować roztwór nasycony dowolnej soli,- Obliczyć masę substancji potrzebną do przygotowania określonej ilości roztworu nasyconego lub o określonym stężeniu procentowym i molowym;
- Proces rozpuszczania i krystalizacji w świetle teorii kinetyczno- molekularnej
6. REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH
- Pojęcia: dysocjacja, elektrolit mocny i słaby, odczyn roztworu, pH, hydroliza,- Doświadczalny sposób wykrywania kwasów i zasad w roztworach wodnych (wskaźniki);
- Wymienić elektrolity mocne- Napisać równania dysocjacji jonowej kwasów, zasad i soli- Oceniać moc elektrolitów na podstawie stopnia ( i ew. stałej) dysocjacji,- Określić jony charakterystyczne dla roztworów kwasów i zasad,- Określić odczyn roztworu za pomocą wybranych wskaźników- Wykonać proste obliczenia związane ze zobojętnianiem danej ilości kwasu (lub zasady)- Określić pH za pomocą papierka wskaźnikowego,- Przewidzieć odczyn wodnego roztworu soli, napisać równanie hydrolizy soli,- Posługując się tabelą rozpuszczalności otrzymać z różnych substancji nierozpuszczalny osad wodorotlenku lub soli,- Obliczyć masę osadu otrzymanego z substratów wziętych w stosunku niestechiometrycznym;
- Rolę wody jako rozpuszczalnika o charakterze polarnym- Zależność wartości pH od odczynu roztworu
7. REAKCJE UTLENIANIA - REDUKCJI
- Pojęcia: utlenianie, redukcja, stopień utlenienia, reduktor, utleniacz, bilans elektronowy,- Reguły obliczania stopni utlenienia dla cząsteczek obojętnych i jonów,- Sposób bilansowania równania metodą bilansu elektronowego;
- Rozpoznać, czy reakcja jest reakcją utleniania -redukcji,- Obliczyć stopień utlenienia i w nawiązaniu do tego rozumieć co znaczy np. siarczan (VI) żelaza (III)- Dobrać współczynniki reakcji na podstawie bilansu elektronowego;
- Fakt, że w obrębie cząsteczki ilość ładunków dodatnich i ujemnych musi być taka sama, a podczas reakcji ilość elektronów oddawanych przez jedne reagenty jest równa ilości elektronów przyłączanych przez inne reagenty;
8. WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH
- Podział związków nieorganicznych,- Właś...
zwolus