Delphi __ Kompendium __ Roz1.pdf - Informatyka - Wiewioor

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 1 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_1

Strona główna :: Delphi :: Kompendium

Rozdział 1

Edytuj Historia

Delphi

Artykuły

Kompendium

Gotowce

FAQ

.NET

Turbo Pascal

FAQ

PHP

FAQ

Java

FAQ

C/C++

Artykuły

FAQ

Wprowadzenie

Assembler

FAQ

(X)HTML

CSS

JavaScript

Z pogranicza

Algorytmy

WIĘCEJ »

Podstawy Delphi

Rozdział ten stanowi wstęp do programowania. Jeżeli jesteś absolutnym laikiem w kwestii tworzenia

programów, powinieneś przeczytać poniższy fragment tekstu. Nie obawiaj się - postaram się poprowadzić Cię,

drogi Czytelniku, przez tę książkę krok po kroku, przechodząc w łatwy do zrozumienia sposób od spraw

najprostszych do skomplikowanych.

Spis treści

1 Czym jest programowanie?

2 Przegląd języków programowania

3 Czym jest Delphi?

3.1 Co należy umieć?

3.2 Historia Delphi

4 Proces instalacji

4.1 Korzystanie z polskich liter

5 Wygląd Delphi

5.1 Okno główne

5.1.1 Menu

5.1.2 Paleta komponentów

5.1.3 Paski narzędziowe

5.2 Projektant formularzy

5.3 Inspektor obiektów

5.3.1 Zakładka Properties

5.4 Drzewo obiektów

5.5 Edytor kodu

5.5.1 Diagramy

5.5.2 Okno komunikatów

6 Pierwszy projekt

6.1 Tworzenie projektu

6.2 Uruchamianie programu

6.3 Zamykanie projektu

6.4 Otwieranie projektu

7 Kompilacja projektu

8 Pliki projektu

9 Podsumowanie

Delphi

C/C++

Turbo Pascal

Assembler

PHP

Programy

Dokumentacja

Kursy

Komponenty

WIĘCEJ »

W tym rozdziale:

omówię podstawowe kwestie związane z programowaniem;

dowiesz się, czym jest Delphi;

poznasz budowę Delphi;

stworzysz swoją pierwszą aplikację.

Czym jest programowanie?

Zwykłemu, "szaremu" człowiekowi słowo "programowanie" kojarzy się z niezwykle trudną czynnością

projektowania programów komputerowych. W niektórych przypadkach tak jest rzeczywiście - jest to trudna

operacja, ale tylko dla ludzi, którzy nie mają dużej styczności z komputerami. Dużą rolę w procesie

programowania odgrywa język. Programowanie nie opiera się na jednym, uniwersalnym języku, który jest

zrozumiały dla każdego programisty - języków tych jest wiele, a żeby dobrze poznać większość z nich, należy

poświęcić wiele czasu na ich naukę.

Pisanie własnych programów opiera się na wprowadzaniu szeregu poleceń, dzięki którym uruchomiony

program wykona zaprogramowane czynności. Aby wszystko mogło zadziałać, polecenia te muszą stanowić

spójną całość. Najmniejszy nawet szczegół może zdecydować o tym, że program nie uruchomi się w ogóle lub

nie będzie działał zgodnie z naszymi oczekiwaniami.

Przy tej okazji warto, abyś zapamiętał jedną myśl: program zawsze działa dobrze! To, że nie działa zgodnie z

naszymi oczekiwaniami, jest winą samego projektanta.

Denerwując się i przeklinając Delphi, miej na uwadze, że to Ty popełniłeś błąd! W takiej sytuacji przeanalizuj

kod raz jeszcze w poszukiwaniu przyczyny Twojego niepowodzenia.

Przegląd języków programowania

Wiele lat temu programista nie miał dużego wyboru języków programowania. Wybierać można było między

językami mało efektownymi (jak np. BASIC), lecz w miarę prostymi w obsłudze, a językami bardzo

zaawansowanymi, lecz zarazem trudnymi do nauczenia się, jak np. Asembler. Kod pisany w Asemblerze jest

bardzo trudny do odczytania, lecz za jego pomocą programista może wykorzystywać dowolne instrukcje

procesora - daje to bardzo wiele możliwości. Zaletą tego języka programowania jest niezwykła szybkość;

programy w nim napisane działają wyjątkowo szybko, a rozmiar aplikacji wykonywalnej jest bardzo mały.

Rewolucję w programowaniu stanowiło pojawienie się języka C. Język ten, wraz z jego "młodszym bratem" -

językiem C++ - jest po dziś dzień najpopularniejszym językiem programowania. Programując w tym języku,

projektant ma dość duże pole manewru - język ten jest dość efektywny. Ma jednak pewną wadę - jest dość

skomplikowany (co prawda nie w takim stopniu, jak Asembler, ale jego nauka nie jest zalecana dla osób, które

w ogóle nie miały styczności z programowaniem).

1 z 9

2009-03-14 15:20

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 1 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_1

Drugim bardzo ważnym językiem programowania, który zdobył nie mniejszą popularność niż C++, jest język

Pascal. Stało się to za sprawą Andersa Hejlsberga, który w 1984 roku napisał pierwszą wersję Turbo Pascala.

Język ten charakteryzował się przede wszystkim prostotą połączoną z efektywnością pracy; programista

piszący w Pascalu mógł wykorzystywać dużą ilość poleceń, które usprawniały pracę, a szybko działający

kompilator sprawnie wskazywał popełniane przez projektanta błędy.

Czas generowania strony: 0.1884 sek. (zapytań SQL:

12)

Kod źródłowy to zwykły plik tekstowy zawierający polecenia języka, które są interpretowane

przez kompilator.

Kompilator to program, który analizuje kod źródłowy, sprawdza, czy nie zawiera on błędów,

oraz ewentualnie tworzy na jego podstawie aplikację wykonywalną.

Współczesne kompilatory są niezwykle zaawansowane i zawierają po kilka milionów wierszy kodu źródłowego -

wszystko po to, aby generowana aplikacja .exe była jak najbardziej efektywna.

Obecnie języki C/C++ i Pascal cieszą się największą popularnością na świecie. Nie tak dawno powstały nowe

języki - np. język PHP, w którym można tworzyć efektywne i dynamiczne strony WWW. Język PHP nie jest

językiem kompilowanym - oznacza to, że finalna wersja programu nie jest przekształcana w plik .exe. Plik

źródłowy (tzw. skrypt) jest umieszczany na serwerze; gdy użytkownik próbuje go odczytać, tzw. interpreter,

zainstalowany na serwerze analizuje plik i generuje kod HTML, zrozumiały dla przeglądarki internetowej.

Czym jest Delphi?

Można powiedzieć, że Delphi jest kontynuacją Turbo Pascala przeznaczoną dla środowiska Windows. W Delphi

wykorzystywany jest właśnie ów język Pascal, obecnie nazywany Object Pascalem. Należy jednak poczynić

pewne zastrzeżenie. Otóż może istnieć wiele kompilatorów jednego języka programowania - przykładowo w

języku C++ nie ograniczono się tylko do jednego kompilatora. Język pozostaje taki sam, ale narzędzie

generujące aplikację wykonywalną może być różne. Istnieje wiele kompilatorów C++ - począwszy od

darmowych, działających w systemie DOS (DJGPP), a skończywszy na potężnych, komercyjnych programach

przeznaczonych dla środowiska Windows, jak np. Microsoft Visual C++ czy Borland C++ Builder.

Przypadek Delphi jest inny - Delphi to jedynie środowisko do tworzenia aplikacji, w którym wykorzystywany

jest język Object Pascal; a zatem Delphi jest kompilatorem Pascala. Mówię o tym dlatego, że wielu

programistów pyta mnie, czy istnieją darmowe kompilatory Delphi. Odpowiedź jest jedna - nie! Gdy ktoś

zapyta Cię, w jakim języku programujesz, powinieneś odpowiedzieć, że korzystasz z języka Object Pascal.

Takie stwierdzenie jest prawidłowe, lecz obecnie przywykło się już mówić o "programowaniu w Delphi". Nawet

sam Borland " twórca Delphi " nazywa swój produkt językiem Delphi (ang. Delphi language ).

Jeśli zastanawiasz się nad wykorzystaniem Delphi jako środowiska tworzenia aplikacji, nie zawiedziesz się!

Delphi jest narzędziem typu RAD, czyli programem służącym do szybkiego tworzenia aplikacji. Projektowanie

w Delphi odbywa się w prosty, przyjemny sposób, ale prostota nie oznacza, że środowisko to nie daje dużych

możliwości - przekonasz się o tym, czytając niniejszą książkę.

Co należy umieć?

Właściwie nauka Delphi nie wymaga od początkującego programisty wielu umiejętności. Czytając tę książkę,

możesz być kompletnym laikiem w dziedzinie programowania - postaram się poprowadzić Cię, drogi

Czytelniku, przez proces nauki w sposób przyjemny i "bezbolesny".

Jedyne, co warto znać, to język angielski. Większość poleceń Delphi składa się ze słów angielskich - dzięki

temu ich przyswojenie i zapamiętanie nie powinno być trudne. Bo cóż dla osoby znającej angielski oznacza

polecenie CloseFile() ? - Oczywiście zamknięcie pliku! Z tego typu poleceniami możesz spotkać się podczas

nauki Delphi - zatem jeśli znasz angielski, nie powinieneś mieć z nimi problemów. Nazewnictwo funkcji jest

jedną z wielu zalet tego środowiska. W języku C/C++ postawiono nacisk na szybkość pisania kodu - wiele

funkcji opatrzonych jest skrótami, które na początku trudno zapamiętać. W Delphi jest inaczej - pomimo tego,

że nazwy poleceń są dłuższe, ich znaczenia łatwiej się domyśleć.

Historia Delphi

Pierwsza wersja Delphi, przeznaczona dla platformy Windows 3.1, pojawiła się na rynku w roku 1994. Był to

niewątpliwy przełom w dziedzinie tworzenia aplikacji. Użytkownicy otrzymali zaawansowane (jak na owe czasy)

środowisko, które było przede wszystkim szybkie i efektywne. To właśnie dzięki Delphi wylansowano określenie

RAD ( Rapid Application Development ), oznaczające błyskawiczne tworzenie aplikacji. Jak bardzo błyskawiczne

- Przekonasz się o tym w dalszej części książki, kiedy przejdziemy już do pisania własnych aplikacji.

Rok później firma Borland wydała kolejną wersję swojego produktu, tym razem przeznaczoną dla nowej,

32-bitowej platformy Windows 95.

W kolejnych wersjach Delphi wprowadzono wiele usprawnień i udoskonaleń. Niewątpliwie istotną zmianą w

Delphi 6 było przełamanie bariery dotyczącej platformy systemowej - od wersji 6 możliwe jest tworzenie

aplikacji działających także w systemie Linux.

Jakie zmiany czekają użytkowników wersji 7 ?- Można się tego dowiedzieć z czwartego rozdziału niniejszej

książki.

Proces instalacji

Proces instalacji Delphi jest nieco kłopotliwy - należy bowiem zarejestrować się na internetowej stronie firmy

Borland. Dotyczy to tylko wersji Trial, która działa jedynie przez 30 dni od daty instalacji. Borland Delphi 7

Studio Enterprise w wersji Trial możesz znaleźć na płycie CD-ROM dołączonej do tej książki lub na stronie

producenta: http://www.borland.pl.

Instalacja wymaga - jak już napisałem - rejestracji na stronie firmy Borland. Należy wypełnić ankietę i podać

poprawny adres e-mail, na który przesłany zostanie klucz rejestracyjny umożliwiający uruchomienie programu.

Klucz zawarty będzie w pliku przesłanym jako załącznik wiadomości e-mail - plik ten należy umieścić w

katalogu C:\Windows.

Po instalacji w menu Start powinien znajdować się skrót do programu Delphi, umożliwiający uruchomienie

aplikacji.

Korzystanie z polskich liter

Domyślnie Delphi nie umożliwia korzystania z polskich liter - jest to dość uciążliwe, jeżeli chcemy tworzyć

programy przeznaczone dla polskich odbiorców. Na szczęście problem ten można w dość prosty sposób

rozwiązać - wystarczy nieco zmodyfikować rejestr Windows.

2 z 9

2009-03-14 15:20

RSS | Forum | Pastebin |

Regulamin | Pomoc | Usuń

cookies | Prawa autorskie |

Kontakt | Reklama

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 1 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_1

Poniżej przedstawiłem czynności, których wykonanie umożliwi korzystanie z polskich liter w środowisku Delphi.

Z menu Start wybierz pozycję Uruchom.

W oknie Uruchom wpisz regedit - spowoduje to otwarcie Edytora Rejestru Windows.

W Edytorze Rejestru odszukaj klucz HKEY_CURRENT_USER\SOFTWARE\Borland\Delphi\7.0\Editor

\Options .

Z menu Edycja wybierz Nowy/Wartość ciągu .

Po prawej stronie pojawi się nowa wartość - nadaj jej nazwę NoCtrlAltKeys .

Kliknij dwukrotnie nazwę tej nowej wartości i wpisz w oknie cyfrę 1 .

Po dokonaniu tych czynności możesz zamknąć Edytor Rejestru i swobodnie korzystać z polskich liter.

Czynności przedstawione powyżej zatwierdzone zostaną dopiero po ponownym uruchomieniu

Delphi. Jeżeli ustawień w rejestrze dokonywałeś w trakcie pracy programu Delphi, zamknij

go i uruchom ponownie.

Wygląd Delphi

Na cały wygląd Delphi składa się kilka okien i kontrolek. Nieraz możesz spotkać się z określeniem zintegrowane

środowisko IDE. Parę najbliższych podpunktów zostało poświęconych omówieniu podstawowych elementów

IDE. Szczegóły IDE zostały omówione w rozdziale czwartym.

Na rysunku 1.1 przedstawiony jest wygląd Delphi zaraz po uruchomieniu programu. Jak widzisz, dostępne jest

wiele okien, przycisków i pasków menu, które mogą wywołać szok u osoby, która po raz pierwszy widzi Delphi.

Rysunek 1.1. Podstawowe elementy zintegrowanego środowiska Delphi 7

Okno główne

Okno główne przedstawione zostało na rysunku 1.2.

Rysunek 1.2. Okno główne Delphi

Jest to swoiste centrum dowodzenia - znajdują się w nim najważniejsze paski narzędziowe oraz typowe dla

aplikacji Windows paski menu.

Jak prawie każda aplikacja Windows, także Delphi posiada menu główne. W menu tym znajdują się

podstawowe opcje, jak otwarcie, zapis i zamknięcie projektu. Oprócz takich typowych opcji znajdują się tu

także polecenia związane wyłącznie z Delphi, czyli kompilacja projektu, narzędzia manipulowania nim i wiele

innych przycisków.

Paleta komponentów

Niezwykle ważną rzeczą w Delphi są komponenty , obsługiwane za pomocą palety komponentów .

Komponenty to elementy, dzięki którym termin RAD nabiera rzeczywistego znaczenia. Są to

"klocki", za pomocą których już w początkowej fazie projektu możemy stworzyć interfejs

aplikacji.

Komponenty są tym, co przyciągnęło do Delphi wielu programistów. Programowanie w Delphi nie opiera się

tylko na wpisywaniu poleceń - wykonując proste czynności, możemy w naszym programie umieścić przyciski,

kontrolki edycyjne, menu i inne typowe obiekty Windows. Wszystko to bez wprowadzania nawet jednego

wiersza kodu!

Paleta komponentów (rysunek 1.3) to okno podzielone na szereg zakładek, uporządkowanych tematycznie.

Zapewne wielu z tych komponentów nie będziesz nigdy używał, lecz podczas przedstawiania przykładowych

programów postaram się zaprezentować Ci zastosowanie większości z nich.

3 z 9

2009-03-14 15:20

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 1 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_1

Rysunek 1.3. Okno palety komponentów

Paski narzędziowe

W oknie głównym Delphi znajduje się sześć pasków narzędziowych (jeden pasek jest ukryty), które swobodnie

można przeciągać po ekranie (rysunek 1.4).

Rysunek 1.4. Wszystkie paski narzędziowe

Wszystkie dostępne na tych paskach przyciski są skrótami do poleceń zawartych w menu Delphi. Dzięki temu

łatwiej jest do nich dotrzeć - wystarczy jedno kliknięcie zamiast przedzierania się przez gąszcz pozycji menu.

Ze wszystkimi pozycjami w paskach skojarzone są podpowiedzi (ang. tooltips ). Wystarczy umieścić kursor

myszy nad ikoną, aby ujrzeć okienko z informacją o danej funkcji oraz przypisanym jej skrócie klawiaturowym.

Projektant może decydować o wyświetleniu konkretnych pasków narzędziowych oraz o "dymkach" podpowiedzi.

Wystarczy w tym celu wybrać z menu View pozycje Toolbars/Customize .

Projektant formularzy

Centralnie położone okno nazywane jest Projektantem formularzy . To szare okienko z nałożoną siatką jest w

rzeczywistości podglądem naszego programu. Taka jest zasada projektowania w Delphi: podczas pracy możemy

cały czas obserwować, jak nasza aplikacja będzie wyglądała podczas działania.

Po uruchomieniu aplikacji z Projektanta formularzy zniknie siateczka, która znajduje się tam

tylko po to, aby ułatwić ustalanie położenia komponentów.

W dalszej części tej książki okno Projektanta formularzy będę nazywał po prostu formularzem , lub - jak to się

zwykło mówić potocznie - formą .

Inspektor obiektów

Inspektor obiektów został przedstawiony na rysunku 1.5.

Rysunek 1.5. Inspektor obiektów

Główny człon Inspektora obiektów stanowi lista rozwijalna - jest to lista wszystkich obiektów (komponentów)

umieszczonych w obszarze formularza. Po wybraniu elementu z tej listy w oknie Inspektora obiektów pojawią

się różne pozycje, określające zachowanie oraz wygląd danego komponentu lub nawet całego formularza!

Inspektor obiektów dzieli się na dwie zakładki - Properties (ang. właściwości) oraz Events (ang. zdarzenia).

Zakładka Properties

Po lewej stronie zakładki Properties znajdują się nazwy tzw. właściwości, którym sami możemy nadać wartość,

wpisując ją po prawej stronie.

4 z 9

2009-03-14 15:20

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 1 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_1

Właściwość określa sposób zachowania się oraz wyglądu komponentu. Przykładowo

właściwość Color określa kolor danego obiektu.

Przeprowadźmy małe ćwiczenie. Na rysunku 1.5 przedstawiony jest Inspektor obiektów, a na nim została

zaznaczona właściwość Caption . Zaznaczenie danej właściwości odbywa się poprzez umieszczenie kursora

myszy nad nazwą oraz pojedyncze kliknięcie. Wówczas pole nazwy danej właściwości zmieni wygląd na

"wklęsły", natomiast prawa część właściwości stanie się aktywna. Zamiast standardowego napisu Form1 wpisz

w tym miejscu Moja pierwsza aplikacja . Zwróć uwagę, że zmiana wartości zostaje odzwierciedlona także w

wyglądzie formularza - napis na pasku tytułowym formularza zmienił się zgodnie z tym, co wpisaliśmy w

Inspektorze obiektów (rysunek 1.6)!

Rysunek 1.6. Napis na pasku tytułowym formularza

W tym momencie poznałeś znaczenie jednej właściwości - Caption . Od tej pory będziesz już wiedział, że ta

właściwość określa tytuł danej kontrolki.

Zakładka Events

~~~~~~~~~~~~

Zdarzenia to całkiem inna sprawa. Po zaznaczeniu tej zakładki również w Inspektorze obiektów pojawi się lista

pól - te pola to zdarzenia.

Zdarzenia określają sposób reakcji poszczególnych komponentów na zaistniałe warunki

(kliknięcie danego obiektu, poruszanie kursorem myszy).

Zdarzeniami zajmiemy się w dalszej części tej książki, gdyż wymagają one wpisywania kodu źródłowego, a nie

chcę, abyś teraz zawracał sobie tym głowę.

Drzewo obiektów

Angielska nazwa Drzewa obiektów to Object TreeView . Okno to przedstawione jest na rysunku 1.7, a na stałe

wpisało się w "krajobraz" Delphi dopiero w wersji 6.

Rysunek 1.7. Drzewo obiektów

Drzewo obiektów pozwala na szybkie przełączanie się między obiektami znajdującymi się w formularzu. Obiekty

te przedstawione są w formie graficznej - po ich zaznaczeniu w Inspektorze obiektów pojawiają się zdarzenia i

właściwości danej pozycji.

Dla mnie okno drzewa obiektów jest nieprzydatne i zazwyczaj je wyłączam. Zamiast tego rozciągam Inspektora

obiektów na całą wysokość okna, tak aby lista wszystkich właściwości widoczna była bez konieczności

przewijania okna.

Ukrycie drzewa obiektów jest możliwe poprzez zamknięcie tego okna w taki sposób, w jaki

zamyka się każde okno systemu Windows. Możliwe jest także kliknięcie prawym przyciskiem

myszy w obszarze tego okna i wybranie pozycji Hide .

Edytor kodu

Z menu View wybierz Toggle Form/Unit . Dzięki temu poleceniu można przełączać się między projektantem

formularzy a Edytorem kodu (rysunek 1.8).

5 z 9

2009-03-14 15:20

Delphi Kompendium Roz1.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: