Żródło światowego pokoju_ miłość i powszechna współczucie.pdf

śródło światowego pokoju: miłość i powszechna współczucie

Strona 1 z 7

Świat współczesny przepełniony jest konfliktami, wojnami i agresja pomiędzy

poszczególnymi państwami oraz wewnątrz nich samych. Dzieje się tak z powodu braku

miłości i współczucia. Rozpatrując zjawisko z tego punktu widzenia - świat nigdy dotąd

nie znajdował się w tak powaŜnej sytuacji.

Wielu ludzi w naszych czasach myśli, Ŝe wojny czy groźby wojen istnieją z powodu

zbrojeń. Owszem, mamy straszliwa broń nuklearną i powszechnie sądzi się, Ŝe

wystarczy się jej pozbyć, a zniknie ryzyko wojny. W rzeczywistości to nie broń czyni

wojnę lecz ludzie, którzy jej uŜywają. To ludzki umysł produkując agresję doprowadza do

wojny. Proste wyeliminowanie instrumentów wojny nie wykluczy jej samej. Aby

zlikwidować przyczynę wojny - agresję, naleŜy pracować na indywidualnym poziomie

umysłu, bo to właśnie z niego pochodzą emocje: złość i nienawiść, które doprowadzają

do walki.

Przyczyn konfliktów moŜe być wiele. Mogą na przykład wypływać z dumy: jakiś człowiek

(lub kraj) uwaŜa siebie za lepszego od innych i aby tego dowieść, pragnie wyeliminować

kaŜdego konkurenta i w dziedzinie, której duma dotyczy i w kaŜdej innej. Agresja moŜe

teŜ pochodzić z poŜądania czy przywiązania: ktoś chce zagarnąć coś naleŜącego do

kogoś innego i wytwarza przyczynę starcia. W ten sposób róŜne przyczyny emocjonalne

przynoszą taki sam skutek.

Oczywiście - złość i nienawiść same w sobie są równieŜ przyczyną agresywności.

Najbardziej przejrzystym tego przykładem jest osoba, która myśląc, Ŝe ma wroga, mówi

sobie: "On jest moim wrogiem, ludzie tego kraju są moimi wrogami, nienawidzą mnie,

pragną mnie zabić, tak więc ja muszę ich zabić pierwszy"! Oto reagowanie złością. MoŜe

to teŜ być pragnienie, zazdrość, obawa, Ŝe inny kraj czy inna osoba są silniejsi od ciebie

lub staną się takimi w przyszłości. I powodujesz kłopoty. A więc eliminujecie je od zaraz!

Istnieją róŜne przyczyny agresji, lecz to, co zawsze podkreślam to fakt, iŜ u ich podstaw

leŜą emocje. I tak pierwszą przyczyną agresji i konfliktów jest umysłowa i emocjonalna

chwiejność poszczególnych jednostek.

Nie jest to zjawisko wyłącznie narodowe lub międzynarodowe. Są przecieŜ kłótnie

domowe w obrębie rodzin: rodzice kłócą się z dziećmi, dzieci pomiędzy sobą itd. W

domach tworzą się i rozgrywają wszystkie rodzaje konfliktów i napięć. I wszystkie

pochodzą z emocjonalnego pomieszania tkwiącego w umysłach ludzi.

Nawet osoba samotna moŜe tego doświadczyć, nie jest potrzebny kontakt z kimś drugim.

Znamy przecieŜ strach, niepokój, smutek, napięcie, troski, cierpienie... A wszystko to

wypływa z emocjonalnego pomieszania naszego własnego umysłu. Naprawdę nie jest

potrzebna obecność dwojga, by taka sytuacja zaistniała.

Ujmując rzecz ogólnie: my wszyscy, istoty nieprzebudzone, doświadczamy

niewiarygodnej ilości zakłócających emocji. Tradycja mówi o 84000 nauk udzielonych

przez Buddę i będących lekarstwami na zatrute postawy umysłu. Tymczasem najbardziej

podstawowym pojęciem tej rozległej tradycji jest idea miłości i współczucia - bodiczita. Ta

przebudzona postawa ma dwa aspekty: względny lub konwencjonalny, którym jest miłość

i współczucie rozwijane wobec wszystkich istot oraz ostateczny lub absolutny -

doświadczenie pustki; podstawowej pustki umysłu oraz pustki zjawisk

i doświadczeń tworzonych przez umysł. Te dwa aspekty bodiczity są korzeniem 84000

nauk Buddy. Bez nich Przebudzenie nie byłoby moŜliwe. JeŜeli zaniedba się bodiczitę

względną - miłość i współczucie - lub bodiczitę ostateczną - fundamentalna mądrość,

doświadczenie pustki - praktyka będzie jałowa i nieskuteczna. Ostateczne zrozumienie

pustki

2009-09-12

śródło światowego pokoju: miłość i powszechna współczucie

Strona 2 z 7

wspiera rozwój współczucia, ono zaś sprzyja pogłębianiu mądrości. Te dwa podstawowe

elementy tworzą korzeń wszelkich buddyjskich nauk. Teraz bardziej szczegółowo

omówimy względny, konwencjonalny aspekt bodiczity, czyli współczucie rozwijane

wobec wszelkich istot. Przede wszystkim musimy zdefiniować słowo "współczucie",

umieścić je w jego kontekście i określić, w jakiej sytuacji i w jaki sposób owo współczucie

rozwijamy.

Przyjrzyjmy się prostej sytuacji, w której biorą udział dwie osoby. Jedna spogląda na

drugą i myśli: "Biedak! Powinienem mieć dla niego wiele współczucia!" Takie zachowanie

nie ma oczywiście sensu, szczególnie gdy dana osoba jest od nas lepsza. Wyobraźmy

sobie, Ŝe ktoś jest bogatszy od nas, a my mówimy: "On jest taki bogaty. Biedny! Jaka

szkoda!" JeŜeli ktoś inny jest na wysokim stanowisku, na przykład minister albo ktoś

znaczący, a wy myślicie: "Biedny, naprawdę trzeba go Ŝałować!", to takie współczucie nie

ma sensu; to sztuczna postawa, rodzaj sentymentalnego odruchu.

Przenieśmy się teraz na poziom międzynarodowy. Wiemy, Ŝe istnieje obecnie

niebezpieczństwo światowej wojny, szczególnie miedzy supermocarstwami, takimi jak

Stany Zjednoczone czy Związek Radziecki. JeŜeli zajmiemy się jednym z tych krajów, tak

potęŜnym, tak dobrze uzbrojonym jak USA i pomyślimy: "Biedni ludzie! Jakie

nieszczęście!", albo spojrzymy na kraj taki jak ZSSR - równieŜ uzbrojony, potęŜny,

prosperujący - i pomyślimy: "Biedni ludzie!", to takie myślenie naprawdę nie ma sensu.

Nie jest to ten rodzaj współczucia, o którym chcemy mówić.

Jak zatem rozwijać współczucie? Jaki jest kontekst współczucia? Pierwsze, co naleŜy

zrozumieć to fakt, iŜ kaŜda istota, kaŜdy z nas ma moŜliwość doświadczenia

fundamentalnej natury swojego umysłu, którą my nazywamy natura Buddy:

Tathagatagarbhą. Faktycznie czysty stan jakiejś istoty jest wolny od błędów,

niedoskonałości, wolny od wszelkiego cierpienia, całkowicie pozytywny i naturalnie

szczęśliwy. JednakŜe my tego nie znamy, nie mieliśmy bezpośredniego doświadczenia.

Zrozumienie, Ŝe ktoś drugi nie moŜe doświadczyć natury własnego umysłu jest jednym z

głównych powodów odczuwania wobec niego współczucia, jest prawdziwą przyczyną

współczucia.

Inna rzeczą do rozwaŜenia jest nieograniczona ilość stanów egzystencji, których nasz

umysł oraz umysł kaŜdej istoty doświadcza w czasie bez początku, w nieskończonym

cyklu odrodzeń. Jeśli wysłuchamy uwaŜnie słów Buddy, usłyszymy iŜ w całym

wszechświecie nie istnieje nawet jedna istota nie będąca naszą matką lub ojcem w

jakimś momencie w przeszłości, w takim czy innym Ŝyciu. W poprzednich Ŝywotach

spotykała nas taka sama troska i Ŝyczliwość, taka sama miłość ze strony istot, które były

naszymi rodzicami, jak i ze strony naszych aktualnych rodziców. Budda rzekł: "Istoty były

naszymi rodzicami nie jeden raz, lecz setki, tysiące razy". PoniewaŜ liczba naszych

poprzednich Ŝywotów jest nieskończona, a i liczba istot jest nieskończona, mieliśmy taki

związek w tym czy innym momencie z kaŜdym, ze wszystkimi istotami całego

wszechświata. Jest to kolejna rzecz, którą trzeba wziąć pod uwagę, gdy rozwijamy

prawdziwe współczucie.

Z powodu niewiedzy zaciemniającej nasz umysł rodzice nie rozpoznają swoich

poprzednich dzieci, a dzieci nie rozpoznają tych, którzy byli ich rodzicami. Nie

dostrzegamy tego głębokiego związku, lecz raczej mamy wszelkie rodzaje przywiązań i

niechęci wobec istot, zbudowane na powierzchownej reakcji. Nie rozumiemy tego

podstawowego pozytywnego związku, jaki mamy z istotami. Zrozumienie, Ŝe z powodu

emocjonalnego pomieszania nie widzimy prawdziwego związku łączącego nas z innymi

jest kolejną racją odczuwania współczucia.

2009-09-12

śródło światowego pokoju: miłość i powszechna współczucie

Strona 3 z 7

Historia jednego z głównych uczniów Buddy, Katajany, ilustruje pojęcie związku

karmicznego. Katajana był Arhatem i posiadał pewien stopień jasnowidzenia i

psychicznych mocy. Pewnego dnia, gdy wyruszył ze swoją miseczką, by Ŝebrać,

przeszedł obok domostwa, gdzie w ogrodzie siedziała młoda kobieta. Na kolanach

trzymała nowonarodzonego syna i tuliła go czule, jedząc rybę. Gdy skończyła, rzuciła

ości i skórę suce, która w poszukiwaniu poŜywienia gwałtownie wtargnęła do ogrodu.

Młoda kobieta rzuciła jej resztki swojej ryby, krzycząc przy tym i lŜąc sukę.

Katajana obserwując tę scenę mógł ujrzeć związki karmiczne istniejące pomiędzy tymi

istotami. Rozumiał, co się działo w ich poprzednich Ŝywotach. W tym szczególnym

przypadku owa młoda kobieta miała w poprzednim Ŝyciu wroga, którego silnie

nienawidziła i który ją mocno nienawidził. Był więc pomiędzy nimi związek silnie

negatywny. Nieprzyjaciel ten zmarł i zasada jego świadomości odrodziła się jako dziecko

tejŜe kobiety. Znów był pomiędzy nimi silny związek, lecz kobieta nie była świadoma, iŜ

istota ta, obecnie jej syn, była niedawno jej wrogiem. Ojciec kobiety zmarł i odrodził się

jako ryba: ta, którą jadła nieświadoma, Ŝe to jej własny ojciec. Suka, której rzucała ości i

na którą tak brzydko krzyczała, była jej zmarłą matką, która odrodziła się teraz właśnie w

tej formie. Katajana spostrzegł, Ŝe niewiedza tej kobiety jest tak wielka, iŜ nie zdaje sobie

ona sprawy z faktu, Ŝe spoŜywa mięso z własnego ojca, zniewaŜa matkę i tuli do serca

własnego wroga; widzenie to zrodziło w nim wielkie współczucie. Katajana ułoŜył z tej

okazji pieśń, która została tu opowiedziana. Mówił w niej: "Widziałem kogoś jedzącego

mięso własnego ojca, obraŜającego matkę i czule obejmującego wroga, spojrzałem

wówczas na samsarę i zaśmiałem się: wszystko jest tak absurdalne!"

W rzeczywistości wszystkie istoty są do siebie podobne, wszystkie są jak nasza matka i

ojciec, wszystkie były naszymi rodzicami. Wszyscy są podobni, bo szukają szczęścia; to

jest główna racja ich bytu. NajwaŜniejszą rzeczą, której pragniemy, jest szczęście. Ich

problem tkwi w tym, Ŝe pewne rzeczy nas do szczęścia prowadza, a inne nam go nigdy

nie przysporzą. Cnotliwe działanie ciała, mowy i umysłu tworzy pozytywna karmę, która

owocuje doświadczeniem szczęścia. Z drugiej strony negatywne działanie ciała, mowy i

umysłu tworzy negatywna karmę przynoszącą ból i cierpienie. Niestety, wielu tego nie

rozumie. Widzimy wtedy oczywistą sprzeczność pomiędzy tym, czego dana istota

pragnie, a tym, co robi, aby swe pragnienie ziścić. Próbując być szczęśliwymi tworzymy

przyczynę przyszłego cierpienia. Zrozumienie sprzeczności między pragnieniami istoty a

sposobem ich realizowania daje nam podstawę do odczuwania współczucia.

MoŜemy ujrzeć istoty, które doświadczają skutków wielkiego nagromadzenia zasługi i

pozytywnej karmy zebranych w poprzednich Ŝywotach. Teraz są bogate, wpływowe. Jeśli

uŜywałyby swojej fortuny i wpływów dla dobra innych w sposób całkowicie altruistyczny,

wówczas skutki ich działań byłyby wyłącznie dobre: więcej zasługi i nawet jeszcze lepsze

odrodzenie w przyszłości. Lecz niestety większość ludzi nie uŜywa w ten sposób swoich

bogactw czy władzy. Nie uŜywa się ich naprawdę dla czyjegoś dobra i ta okazja bywa

zmarnowana.

Niektórzy są bardzo bogaci, posiadają więcej, niŜ jest to niezbędne do Ŝycia. Wszyscy

potrzebujemy miejsca do zamieszkania oraz środków do Ŝycia, a całej reszty naszego

majątku moŜemy uŜywać w sposób konstruktywny, na przykład jako ofiary czynionej z

oddaniem dla Trzech Klejnotów lub naszego duchowego przewodnika. MoŜemy dawać

jałmuŜnę i pomagać innym. Ci, którzy czynią w ten sposób, wzbogacają się pod kaŜdym

względem w tym Ŝyciu, a zgromadzona zasługa poprowadzi ich ponadto do jeszcze

lepszego odrodzenia w przyszłości: w świecie bogów lub ludzi, a w tym przypadku będą

jeszcze bogatsi niŜ obecnie. JednakŜe większość ludzi nie posługuje się tak swoimi

dobrami; uŜywa ich niewłaściwie. Najczęściej bywa tak, Ŝe im ktoś jest bogatszy, tym

2009-09-12

śródło światowego pokoju: miłość i powszechna współczucie

Strona 4 z 7

bardziej jest skąpy i tym bardziej przywiązany do tego, co posiada. Tak to bogactwa staja

się źródłem problemów, trosk i konfliktów, gdyŜ przywiązujemy się coraz bardziej do

tego, co mamy. Inna reguła jest taka, Ŝe im ktoś ma więcej władzy, tym większym

źródłem cierpienia jest ona dla innych. UŜywamy władzy w sposób niewłaściwy, czyniąc

innych nieszczęśliwymi. Oznacza to, Ŝe cała moc, jaka ktoś dysponuje tworzy w

rzeczywistości negatywna karmę i doprowadzi do odrodzenia się w niŜszych światach.

A zatem uwaŜamy kogoś innego za naszego rodzica i myślimy: "Oto istota, która była

moją matką lub ojcem w jakimś poprzednim Ŝyciu. Teraz jest bardzo bogata i wpływowa,

lecz nie ma to sensu, gdyŜ trwoni wszystko, co posiada, nie rozumie, Ŝe jedyne co robi,

to przysparzanie cierpienia, którego by nie było, gdyby nie miała tych wszystkich bogactw

i władzy". Tu oto ma miejsce prawdziwe współczucie - szerokie widzenie sytuacji,

widzenie Ŝałosnych karmicznych następstw. Sam Budda powiedział: "Ktokolwiek ma

władzę, ma negatywną karmę, ktokolwiek ma bogactwa, jest chciwy i skąpy", Jeśli

moŜecie zobaczyć rzecz w tym świetle, moŜecie zrozumieć jak rozwijać współczucie

wobec kogoś bogatego czy potęŜnego. Kiedy rozumiemy proces karmiczny widzimy, Ŝe

liczne istoty stwarzają przyczyny swoich przyszłych cierpień. Z drugiej strony wiele ich

cierpi obecnie z powodu swojej poprzedniej negatywnej karmy. We wszystkich tych

przypadkach albo doświadczamy skutków tego, co robiliśmy albo tworzymy teraz

przyczyny przyszłego cierpienia. Takie widzenie jest podstawa do rozwijania

prawdziwego współczucia.

Na przykład istoty z trzech niŜszych światów cierpią bardzo wiele. W światach

piekielnych doznają niewyobraŜalnych cierpień z powodu gorąca lub zimna. W świecie

pretów doświadczają głodu i pragnienia, zaś odrodziwszy się pośród zwierząt cierpią nie

tylko z przyczyny wielkiej głupoty, lecz takŜe musza walczyć, aby przeŜyć. Istnieje stała

walka między gatunkami. Wszystkie cierpienia, jakie znoszą, są skutkami negatywnej

karmy niegdyś przez nie zebranej. Wobec istot z tych róŜnych stanów egzystencji

moŜemy odczuwać tylko współczucie; jest ono naturalne, gdy widzi się takie cierpienia.

MoŜemy równieŜ zauwaŜyć, Ŝe wiele istot tworzy sobie przyszłe cierpienia. Być moŜe

teraz nie cierpią, ale tworzą przyczyny przyszłego cierpienia poprzez szkodliwe czyny,

mentalna postawę - na przykład skąpstwo czy chciwość - negatywne nastawienie do

innych, błędne poglądy, czy niewłaściwe rozumienie natury rzeczywistości. Dlatego ich

umysły funkcjonują w sposób prowadzący do takich zachowań jak kłamanie,

obmawianie, niewłaściwy seksualizm, cudzołóstwo itd. Wszystko to przynosi negatywna

karmę, która wyprodukuje cierpienie dla tych, którzy owe czyny popełnili. Istoty wciąŜ i

wciąŜ stwarzając przyczyny przyszłych doświadczeń. Teraz moŜe nie cierpią, choć

czynią źle, ale nastąpi to później i dlatego zasługują na współczucie.

Współczucie naleŜy rozwijać nie tylko wobec tych, którzy obecnie cierpią, lecz i wobec

tych, którzy w tej chwili nie cierpią, lecz przez moc swojej złej karmy odrodzą się w

którymś z niŜszych światów. Na pewno więc trzeba odczuwać współczucie, kiedy widzi

się rezultat karmicznego procesu.

Wszystkie istoty, które potrafimy zobaczyć: dzikie zwierzęta, ryby, ptaki, owady itd. są

takŜe istotami czującymi. Są to istoty wyposaŜone w umysł i w tym lub tamtym momencie

były naszymi rodzicami. Takie powiązanie mamy ze wszystkimi. Spójrzcie, w jakim stanie

znajdują się obecnie! Ich umysł przybrał ubogą formę: zwierzęcia albo czegoś jeszcze

niŜszego. Z tego powodu doświadczają niewiarygodnego cierpienia i bolesnej niewiedzy.

I to znów jest racją dla rozwijania współczucia: pragniemy móc uczynić coś, aby wyzwolić

te wszystkie istoty od wszelkiego cierpienia i nieświadomości.

Istoty z niŜszych stanów egzystencji nie maja Ŝadnej moŜliwości nauczenia się czegoś,

2009-09-12

śródło światowego pokoju: miłość i powszechna współczucie

Strona 5 z 7

otrzymania nauk lub przewodnictwa duchowego. Nie posiadają Ŝadnego sposobu

rozwijania wiary, współczucia i duchowego postępu. Ponadto automatycznie produkują

negatywną karmę: zabijają, kradną, sprawiają innym ból. Wszystkie te działania

przyniosą karmiczne skutki, przyczynią się do stworzenia tendencji, które doprowadza je

do stanów jeszcze niŜszych, gdzie jest jeszcze więcej pomieszania i jeszcze więcej

cierpienia. Gdy ujrzymy, Ŝe nie ma dla nich nadziei, Ŝe nie tylko nie mają szansy

osiągnięcia wyzwolenia, ale na dodatek pogarszają swoja sytuację, wówczas oczywiście

naszą reakcją będzie współczucie.

Lecz jeśli to wszystko nie zrodzi w nas współczucia, to czy powinniśmy usiłować je

wytworzyć? PoniewaŜ w rozwijaniu naszej zasługi, powiększaniu naszej mądrości i

autentycznym dąŜeniu do duchowego rozwoju nie ma większej właściwości nad

współczucie, Budda powiedział w pewnej sutrze: "Gdyby moŜna było dać materialna

formę jednej chwili bodiczity, jednej chwili współczucia, to całe niebo, cała przestrzeń nie

mogłaby jej pomieścić". Współczucie jest doświadczeniem tak dogłębnym i tak

potęŜnym, Ŝe gdyby było czymś stałym, solidnym, nie pomieściłyby go całe przestworza.

Współczucie ma przeogromna moc, z której bierze początek nasz rozwój, wzrost naszej

zasługi i mądrości. A zatem rozwinięcie współczucia to gigantyczny krok na drodze do

oświecenia, krok przynoszący poŜytek wszystkim istotom.

Gdy ktoś na tej planecie rozwinie współczucie, wówczas to doświadczenie prawdziwe i

autentyczne jednej tylko osoby, nawet bardzo biednej i nieznaczącej, przyczyni się

istotnie do światowego pokoju. Im liczniejsze będzie grono tak myślące, tym większe

wyniknie a tego dobrodziejstwo, poniewaŜ zsumuje się skuteczność wysiłków. Jeden z

najwaŜniejszych uczynków, największy wkład, jaki moŜna wnieść do dzieła pokoju w

świecie, to rozwijanie współczucia wobec innych.

Nie wystarczy jednak wzbudzić współczucie tylko raz, naleŜy je stale coraz bardziej

pogłębiać. Jest to szczególna postawa wyraŜana w medytacji Mahajany zwanej "Tong

len" (dosłownie: wysyłanie i branie). Myślimy wówczas: "Jestem tylko jednostką

doświadczającą cierpienia, a niezliczona ilość innych istot w wielu sferach egzystencji

zaznaje cierpień stokroć gorszych. Jestem tylko jedną istotą, a więc to nic wielkiego, a

wszystkie te istoty razem wzięte stanowią wielką sumę cierpienia. ZałóŜmy, Ŝe wezmę to

cierpienie na siebie..." Podczas medytacji rozwijamy takie nastawienie polegające na

rzeczywistym braniu na siebie cudzych cierpień. Chcąc przyjmować cudze cierpienia po

to, by inni byli od nich wolni, to właśnie jest "branie". Jest to sposób rozwijania i

pogłębiania współczucia.

TyleŜ samo poŜytku przynosi druga część tej medytacji, zwana "wysyłaniem" albo

"dawaniem". Jej ideą jest dawanie, dzielenie się z innymi całą naszą zasługą,

szczęściem, bogactwem, wszystkim, z czego korzystamy. Robimy to podczas medytacji

myśląc, Ŝe nieograniczenie dajemy kaŜdej istocie całe bogactwo, szczęście, wszystkie

zasługi, zdrowie, długie Ŝycie, wszystko, co posiadamy. Ten aspekt medytacji jest równie

poŜyteczny.

JednakŜe idea brania i wysyłania, dawania innym tego, co najlepsze w nas samych i

odbierania ich cierpień jest dla nas czymś abstrakcyjnym. Nie mamy rzeczywistej

zdolności robienia tego naprawdę: podczas medytacji - owszem, lecz działać tak realnie

dla kogoś drugiego jest bardzo trudno. Zaczynamy więc od takiego nastawienia,

medytacji, przyzwyczajamy się i wreszcie staniemy się zdolni czynić tak naprawdę. Z

opowieści o kolejnych Ŝywotach Buddy, DŜatakach, wynika, Ŝe zanim osiągnął

oświecenie był Bodisatwą, miał 500 narodzin nieczystych i 500 narodzin czystych. I w

kaŜdym z tych Ŝywotów nasz przyszły Budda zdolny był rozwijać tę właściwość brania na

siebie cudzych cierpień oraz dawania, dzielenia się swoją zasługą i szczęściem.

2009-09-12

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: