Wykład 26.02.13
Promocja zdrowia
1. Elementy składowe promocji zdrowia:
• edukacja zdrowotna
• zapobieganie chorobom
• lokalna polityka zdrowotna
2. Edukacja zdrowotna (EZ)
1. - wiąże się z takimi terminami jak:
• oświata zdrowotna
• wychowanie zdrowotne
• wcześniej oświata sanitarna, wychowanie higieniczne
Edukacja zdrowotna jest jednak pojęciem szerszym od pojęcia wychowanie zdrowotne, gdyż dotyczy nie tylko podmiotu wychowania (ludzi) ale również środowiska, w którym oni żyją i tworzą.
3. Wychowanie zdrowotne
tj:
◦ całościowa, dojrzała postawa wobec zdrowia
◦ kultura życia codziennego, której podstawa jest szeroko pojęta higiena (osobista, żywienia, pracy, wypoczynku, psychiczna)
4. Wychowanie zdrowotne
- uczenie ludzi jak mają modyfikować swoje zachowanie (w celu wzmocnienia zdrowia)
- edukacja zdrowotna
….....+(oraz) zmieniać warunki środowiskowe (….)
- promocja zdrowia
…………..+ ……….… +połączone z wsparciem; środowiskowym, społecznym, politycznym, ekonomicznym i prawnym (…)
5. Powinna przebiegać na 3 poziomach
1. 1. podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności związanych z chorobą, funkcjonowaniem własnego organizmu, zapobieganiem, radzeniem sobie w sytuacjach trudnych
2. podnoszenie poziomu wiedzy i umiejętności związanych z korzystaniem z systemem opieki zdrowotnej i pojmowaniem zasad jej funkcjonowania.
3. Zwiększaniu poziomu świadomości, co do czynników społecznych, politycznych, środowiskowych wpływających na zdrowie
6. Edukacja zdrowotna (EZ)
Jako proces:
▪ składa się z kilku etapów
▪ od (1) uświadomienia sobie problemów zdrowia do (2) decyzji osobistych i/lub (3) działań społecznych czy zachowań zdrowotnych
▪ EZ w odróżnieniu od promocji zdrowia, jako całości ukierunkowania jest głównie na jednostki, grupy a nie na duże systemy społeczne
7. Edukacja zdrowotna zawiera dwa procesy:
1. proces edukowania ze strony edukatora
2. proces zachodzący u osoby edukowanej
▪ Powinien to być proces interaktywny
▪ Spoiwem obu procesów edukacji jest proces komunikacji i zachodząca między edukatorem i edukowanym
▪ Tradycyjnie dominowało przekazywanie wiedzy
8. Proces edukacji zdrowotnej
1. Edukator zdrowotny: Podmiot edukacji
Promotor zdrowia, pielęgniarka, dziecko – osoba dorosła
Lekarz, nauczyciel, zdrowy - chory
para profesjonalista osoba, grupa, zbiorowość
Diagnoza stanu wyjściowego: komunikacja → uświadomienie sobie problemów
- Zbieranie danych (nabywanie wiadomości) swojego zdrowia
- Lista problemów
↓ ↓ ↓
Planowanie działań i ewaluacji: motywacja → podjęcie decyzji
- Określenie problemu (kształtowanie się przekonań)
- Budowanie, planu działań
i ich ewaluacji ↓ ↓
↓
Działanie: podtrzymywanie → podjęcie działania
- Realizacja planu umiejętności
- Monitorowanie
- Ewentualne korekty ↓ ↓
Ewaluacja procesu. Działania dla poprawy → kontrola nad zdrowiem
Ewaluacja wyników swojego zdrowia
- sprawdzenie czy osiągnięto cel
9. Proces EZ
Proces ma charakter ciągły – trwa całe życie
◦ u dzieci i młodzieży
• proces ten toczy się pod kierunkiem rodziców, wychowawców, pielęgniarki szkolnej
◦ u osób dorosłych w dużym stopniu opiera się na:
• własnej aktywności
• samokierowaniu
◦ Może mieć charakter bardzo sformalizowany np. podczas pobytu w szpitalu, podczas udziału w różnych formach zorganizowanej edukacji np. psychoedukacja
◦ Może być spowodowany sytuacjami, zdarzeniami niezaplanowanymi (nieformalnymi)
10. EZ – to proces zawierający całokształt działań zmierzających do:
◦ kształtowania
◦ nabywania
◦ rozwijania
• kompetencji do prowadzenia zdrowego stylu życia
• skutecznego wpływania na zdrowie własne i społeczności w której żyje
11. Kompetencja
• to zbiór wiedzy, umiejętności, dyspozycji (sprawności) oraz postaw i wartości niezbędnych do realizacji założonych zadań
• nabywa się ją w toku:
◦ doświadczenia życiowego
◦ przemyślanego procesu nauczania i wychowania
• To również poczucie pewności człowieka, że:
◦ Jest sobie wstanie poradzić w różnych sytuacjach dotyczących zdrowia
◦ Posiada zdolność do przejęcia kontroli nad rezultatami swoich działań
◦ Ma poczucie odpowiedzialności za podjęte lub niepodjęte działania
12. Rodzaje kompetencji:
• EZ ma kształtować kompetencje:
◦ 1. dbania o zdrowie
2. motywacji do zachowania prozdrowotnego
3. wiedzy i umiejętności jak należy i jak można realizować zasady zdrowego stylu życia
Styl życia: oznacza sposób życia oparty na wzajemnym związku pomiędzy warunkami życia w szerokim sensie, a indywidualnymi wzorami zachowań, zdeterminowanymi przez czynniki społeczno - kulturowe i indywidualne zachowania
13. Kompetencje w zakresie dbania o zdrowie
1. 1. prawidłowe odżywianie się
2. dbanie o wszechstronną aktywność fizyczną
3. utrzymywanie sił obronnych organizmu w stałej gotowości, hartowanie się, wzmacnianie w sferach fizycznej i psychicznej
4. radzenie sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami, szukanie pomocy
5. Zachowanie bezpieczeństwa, zapobieganie wypadkom udzielanie pomocy przedlekarskiej
6. Pozbawienie się niekorzystnych dla zdrowia przyzwyczajeń oraz nałogów
7. Właściwe postępowanie podczas chorób i dolegliwości korzystanie ze świadczeń ochrony zdrowia
14. Kompetencje w zakresie dbania o zdrowie
Kompetencje (umiejętności) życiowe (2 grupy)
1. umiejętności podstawowe dla codziennego życia czyli umożliwiająca dobre samopoczucie, relacje z innymi ludźmi i zachowanie sprzyjające zdrowiu
1. 1. podejmowanie decyzji rozwiązywania problemów
2. twórcze i krytyczne myślenie
3. Porozumiewanie się utrzymanie dobrych relacji
4. Samoświadomość i empatii
5. Radzenie sobie emocjami i stresorami
2. Umiejętności specyficzne – dotyczące radzenia sobie z zagrożeniami np. asertywne odmawianie narkotyków
1.
15. Kompetencje dotyczące motywacji do zachowania prozdrowotnego
◦ dyspozycje do prowadzenia zdrowego stylu życia, w przeświadczeniu, że dzięki zdrowiu można osiągnąć inne ważne dla człowieka wartości życiowe
◦ przejawiają się one w : szacunku dla siebie, jako dla osoby zdolnej do kontroli nad własnym życiem i zdrowiem, akceptację zasad etycznych, uznających życie własne, innych ludzi za wartości nadrzędne.
◦ To:
▪ Przewidywanie swojej zdolności do realizacji danego zachowania prozdrowotnego
▪ Odczuwanie satysfakcji z podjęcia działań na rzecz zdrowia
▪ Reagowanie w korzystny (aktywność fizyczna) lub niekorzystny ( palenie tytoniu) sposobów na dane zjawiska lub zachowania.
16. Kompetencje w zakresie wiedzy i umiejętności jak należy i jak można realizować zasady zdrowego stylu życia
• to:
◦ 1. rozumienie, że każdy z nas ma wpływ na stan swojego zdrowia
2. posiadanie wiedzy o sobie samym, podstawowych zasadach funkcjonowania swojego organizmu
...
wala_15