Erytrodermia
Termin „erytrodermia” nie oznacza jednolitego schorzenia; jest on pojęciem klinicznym, obejmującym szereg chorób wywołujących zapalenie całej skóry z uogólnionym zaczerwienieniem, łuszczeniem i przeważnie także nacieczeniem. Wspólną cechą wszystkich erytrodermii jest związane z nimi ryzyko częściowej lub całkowitej „niewydolności skóry” oraz załamanie się takich czynności (z możliwymi odpowiednimi ogólnoustrojowymi następstwami), jak:
· Czynność barierowa, ochronna: Odwodnienie przez zwiększone wyparowanie (wysuszenie), utrata białka wskutek łuszczenia i wysięku (hipoalbuminemia).
· Czynność termoregulacyjna: Stała utrata ciepła przez przekrwioną skórę (pacjent marznie), możliwe są zaburzenia bądź załamanie się centralnej regulacji temperatury.
· Czynność obronna: Niebezpieczeństwo rozległej bakteryjnej lub wirusowej infekcji skóry (gronkowce, paciorkowce, Gram – ujemne bakterie, wirus opryszczki zwykłej) i zakażenia wtórne.
W ciężkich erytrodermiach może wystąpić dodatkowo uszkodzenie narządów wewnętrznych (układ sercowo – naczyniowy, nerki, wątroba), możliwy jest zgon. Erytrodermie mogą być podzielone na erytrodermie z określonymi czynnikami etiopatogenetycznymi (ostre, przewlekłe), a także na formy idiopatyczne.
Obraz kliniczny:
· Objawy skórne: Rozlane zaczerwienienie, łuszczenie i nacieczenie (małe obszary skóry mogą pozostać zdrowe). U części chorych zaburzenia wzrostu bądź wypadanie włosów i paznokci, wywinięcie powieki, obrzmienie regionalnych węzłów chłonnych.
· Inne objawy (zależne od stopnia ciężkości erytrodermii): Zaburzenie ogólnego stanu zdrowia (samopoczucia), gorączka, zaburzenia przemiany materii (przemiana wodno - elektrolitowa, białkowa), uszkodzenie narządów wewnętrznych, utrata masy ciała aż do wyniszczenia.
ü Ostre erytrodermie:
Przeważnie uogólnione, ostre toksyczno – alergiczne osutki polekowe (sulfonamidy, doustne leki przeciwcukrzycowe, preparaty złota, środki przeciwmalaryczne), szybko przechodzące w erytrodermię, a nawet w zespół Lyella. Przeważnie jest to ciężki, zagrażający życiu obraz choroby.
ü Przewlekłe erytrodermie:
Mogą się rozwinąć ze schorzeń skóry przebiegających na ogół przewlekle.
o Wtórne erytrodermie: Rozwijają się z pierwotnych opisanych dermatoz przez zaostrzenie lub prowokacje – np. erytrodermie o przebiegu łuszczycy, wyprysku lub łupieżu czerwonego mieszkowego.
o Pierwotne erytrodermie: Jest możliwe wystąpienie pierwotnych, złośliwych schorzeń układowych (złośliwe chłoniaki, hematoblastozy) z naciekiem skóry przez specyficzne komórki nowotworowe skóry (np. zespół Sezary’ego) lub z niespecyficznym, odczynowym uogólnionym zapaleniem skóry.
ü Przewlekłe idiopatyczne erytrodermie:
W przeciwieństwie do wyżej wymienionych, ostrych bądź przewlekłych erytrodermii o znanej etiologii mogą wystąpić, szczególnie u ludzi starszych, erytrodermie, których przyczyny nie zostały dotychczas ustalone (tzw. erytrodermia starcza z wyniszczeniem i obrzękiem węzłów chłonnych).
W erytrodermiach konieczne jest możliwie dokładne wyjaśnienie przyczyn, a w przewlekłych idiopatycznych erytrodermiach wymagane są kontrole w trakcie ich przebiegu (chłoniak? hematoblastoza?).
Leczenie:
Leczenie erytrodermii jest kompleksowe i zazwyczaj możliwe tylko w szpitalu. Główne wskazania:
1. Leczenie podstawowe: Intensywna opieka dermatologiczna z miejscowym leczeniem przeciwzapalnym/przeciwbakteryjnym, ogólny nadzór bądź leczenie zaburzeń przemiany materii i narządów wewnętrznych.
2. Leczenie specyficzne: Wyłączenie możliwych przyczyn, leczenie chorób pierwotnych bądź złośliwych schorzeń układowych.
(Rassner, Dermatologia, U&P 1994)
fiscus