W chwili obecnej, na świecie dostępne są cztery rodzaje insulin:
· insulina zwierzęca - pozyskiwana z trzustek zwierzęcych (najczęściej dawcami są świnie jak również krowy i psy). Technologia produkcji jest bardzo skomplikowana, do dziś istnieją nierozwiązane problemy z oczyszczeniem. Wieprzowa insulina ma budowę bardzo zbliżoną do ludzkiej (różnica dotyczy tylko jednego aminokwasu), mimo to immunizuje i alergizuje pacjentów powodując liczne powikłania terapii. Obecnie w krajach wysokorozwiniętych wychodzi z użycia;
· insulina humanizowana - insulina wieprzowa, w której metodą chemiczną wymienia się jeden aminokwas dzięki czemu uzyskuje się cząstkę o budowie zbliżonej do ludzkiego hormonu. Mimo to preparat ten jest pozbawiony większości zalet insulin ludzkich posiadając większość wad insulin zwierzęcych;
· insulina ludzka - produkt uzyskany dzięki technologii opartej na zdobyczach inżynierii genetycznej. Bakterie lub grzyby, do których wprowadzono ludzki gen kodujący insulinę, wytwarzają ten hormon w procesie fermentacji. Uzyskany produkt jest identyczny z insuliną wytwarzaną przez trzustkę człowieka. Insulina ludzka to prawdziwy przełom w leczeniu cukrzycy, pozwalający na znaczną poprawę komfortu życia i rokowań u chorych na cukrzycę obu typów.
· analog insuliny ludzkiej - insulina ludzka, w której wymieniono jeden lub parę aminokwasów, dzięki czemu uzyskuje się szczególne właściwości produktu.
INSULINY LUDZKIE Insuliny krótkodziałające (5 - 7 godzin). Mają początek działania po
30-60 minutach, natomiast szczyt obserwuje się po 2 - 4 godzinach.Humulin R (Eli Lilly)Actrapid HM (Novo Nordisk)Gensulin R (Bioton) Insuliny o przedłużonym czasie działania (13 - 18 godzin). Mają początek działania po 1 - 3 godzinach, natomiast szczyt obserwuje się po 6 - 8 godzinach.Humulin N (Eli Lilly)Insulatard (Novo Nordisk)Gensulin N (Bioton) Mieszanki insulin krótkodziałającej i insuliny o przedłużonym czasie działania w odpowiednich proporcjach np.Humulin M3 (Eli Lilly)Mixtard 30 (Novo Nordisk)Mixtard 50 (Novo Nordisk)Gensulin M 30 (Bioton)
INSULINY ANALOGOWEInsuliny krótkodziałające (3 - 5 godzin)Humlog (Eli Lilly) ma początek działania po 0 - 15 minutach, natomiast szczyt obserwuje sie po 40 - 60 minutachNovorapid (Novo Nordisk) ma początek działania 5 - 15 minutach, natomiast szczyt działania obserwuje się po 1 - 2 godzinachInsuliny o przedłużonym czasie działania (24 godziny). Mają początek działania po 1,5 - 2 godzinach, natomiast nie obserwuje się szczytu działania.Lantus (Aventis)
Levemir (Novo Nordisk) Mieszanki analogowe insuliny krótkodziałającej analogowej i insuliny o przedłużonym czasie działania w odpowiednich proporcjach np.Humalog Mix 25 (Eli Lilly)Novo Mix 30 (Novo Nordisk)
Ogólne zasady i wskazówki przy stosowaniu analogów insuliny:
-
Codzienne stosowanie – analog szybkodziałający wchłania się bardzo szybko do krwi. Wstrzykuje się go bezpośrednio przed, w trakcie lub nawet po posiłku.
Modyfikacja dawki – dawkę analogu szybkodziałającego planuje się w oparciu o wielkość i ilość spożytego posiłku, aktualnego poziomu cukru we krwi i intensywności wysiłku fizycznego.
Nieplanowane przekąski – w przypadku nieplanowanej przekąski, która zawiera więcej niż 1 WW (wymiennik węglowodanowy), podaje się dodatkową ilość analogu szybkodziałającego.
Liczba posiłków – z powodu krótkiego profilu działania stężenie analogu insuliny we krwi szybko się obniża do poziomu podstawowego, dlatego można wyeliminować dodatkowe posiłki i przekąski, które mają ochronić przed wystąpieniem hipoglikemii (niedocukrzenia – znacznego i groźnego spadku poziomu cukru we krwi). Możliwość rezygnacji z dodatkowych przekąsek między posiłkami pozwala na łatwiejsze uzyskanie i utrzymanie należnej masy ciała.
Hipoglikemia – podczas leczenia insulinami analogowymi występuje mniejsze ryzyko nakładania się efektu poszczególnych wstrzyknięć. Mniejsze jest zatem ryzyko hipoglikemii
Profile różnych typów insuliny - klasyczne insuliny ludzkie.Klasyczne insuliny ludzkie są wytwarzane drogą inżynierii genetycznej. Wyróżniamy:
Insulina krótkodziałającaPrzezroczysty roztwór o szybkim początku i krótkim czasie działania.Rozpoczyna działanie po upływie 30–40 minut po wstrzyknięciu, dlatego należy zachować przerwę pomiędzy wstrzyknięciem insuliny a posiłkiem, wykazuje szczyt działania pomiędzy 1. a 3. godziną i działa do 8 godzin.
Insulina o pośrednim czasie działaniaInsulina jest zawiesiną o wolniejszym początku i dłuższym czasie działania. Przed użyciem należy ją wymieszać. Rozpoczyna działanie po upływie ok. 2 godzin od wstrzyknięcia, wykazuje szczyt działania pomiędzy 4. a 12. godziną i działa do 24 godzin.
Dwufazowa mieszanka insuliny ludzkiejSkłada się z insuliny krótkodziałającej i insuliny o pośrednim czasie działania.Zawiera kilka różnych kombinacji insuliny krótkodziałającej (od 30% do 50%) i insuliny o pośrednim czasie działania (od 50% do 70%). Każda insulina będąca zawiesiną powinna być wymieszana przed wstrzyknięciem.
Rodzaje insulinoterapii
Konwencjonalna insulinoterapia z wykorzystaniem dwufazowej mieszanki analogowej.Mieszanki analogowe kontrolują poziom cukru we krwi po posiłku. Naśladuje fizjologiczne uwalnianie insuliny. Podaje się ją najczęściej w 2 wstrzyknięciach dziennie bezpośrednio przed lub – w razie potrzeby – po posiłku (śniadanie, kolacja). Dzięki właściwościom dwufazowego uwalniania mieszanki analogowej do krwi, pokrywa ona podstawowe zapotrzebowanie na insulinę (tzw. „BAZA”) oraz związane ze spożyciem posiłku: śniadania, obiadu i kolacji (tzw. „BOLUS”). Nie ma konieczności spożywania przekąsek pomiędzy głównymi posiłkami.
Intensywna insulinoterapia z wykorzystaniem insuliny analogowej szybkodziałającej oraz analogu długodziałającego.Insuliny analogowe kontrolują poziom cukru we krwi po posiłku. Naśladowanie wydzielania insuliny produkowanej przez trzustkę. Szybkodziałający analog insuliny wstrzykuje się bezpośrednio przed, w trakcie lub po każdym głównym posiłku (śniadanie, obiad, kolacja). Nie trzeba spożywać dodatkowych przekąsek. Natomiast po spożyciu dodatkowego posiłku (II śniadanie, podwieczorek, II kolacja) zawierającego więcej niż 1 WW należy podać dodatkową ilość szybkodziałającego analogu insuliny po wcześniejszym ustaleniu dawki z lekarzem.
Konwencjonalna insulinoterapia z wykorzystaniem mieszanki klasycznej insuliny ludzkiej.
Poranna iniekcja pokrywa zapotrzebowanie na insulinę związaną ze spożyciem śniadania, II śniadania, obiadu i podwieczorku. Wieczorna – ze spożyciem kolacji, II kolacji i okresem spoczynku. W przypadku takiego planu wstrzyknięć musisz pilnować stałych godzin posiłków oraz ich liczby i jakości. Konieczne są przekąski pomiędzy głównymi posiłkami, aby zmniejszyć ryzyko hipoglikemii.
Intensywna insulinoterapia („BAZA” – „BOLUS”) z wykorzystaniem klasycznej insuliny ludzkiej krótkodziałającej oraz insuliny o przedłużonym działaniu.Iniekcje wykonuje się na 30–40 minut przed posiłkiem. Pomiędzy głównymi posiłkami (śniadanie, obiad, kolacja) należy spożywać przekąski. Intensywna insulinoterapia wymaga stałej kontroli poziomu cukru we krwi.
Gensulin M30(30/70) 100j.m/ml zaw. do wstrzykiwań
Gensulin M40(40/60) 100j.m/ml zaw. do wstrzykiwań
Gensulin M50(50/50) 100j.m/ml zaw. do wstrzykiwań
(Insulinum humanum)
Gensulin M30, M40, M50 są to mieszaniny
insuliny szybko działającej i insuliny długo działającej
(tzw. zawiesina izofanowa dwufazowa), po podaniu których początek działania występuje w ciągu 30 min., działanie maksymalne- pomiędzy 2-8 godziną,
a długość działania wynosi do 24 godzin i zależy
od wielkości dawki.
Gensulin zawiera insulinę ludzką otrzymywaną metodą rekombinacji DNA z zastosowaniem bakterii Escherichia coli i jest identyczna z insuliną wytwarzaną przez organizm ludzki.
Stosowanie leku Gensulin z jedzeniem i piciem:
Gensulin M30, M40, M50 należy podawać w ciągu 15 min. przed posiłkiem.
Bardzo ważne jest przestrzeganie obfitości posiłków.
Gensulin nie należy mieszać z insulinami pochodzenia zwierzęcego oraz insulinami biosyntetycznymi innych producentów.
Leki i substancje nasilające działanie insuliny:
doustne leki hipoglikemizujące, salicylany (np. kwas acetylosalicylowy), niektóre leki przeciwdepresyjne (inhibitory monoaminooksydazy), niektóre inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) (kaptopril, enalapril), nieselektywne leki betaadrenolityczne (propranolol, sotalol) i alkohol etylowy.
Leki zmniejszające działanie insuliny:
glikokortykosteroidy, hormony tarczycy, hormon wzrostu, danazol,
b2-sympatykomimetyki (ritodryna, salbutamol, terbutalin), tiazydy moczopędne
(np. hydrochlorotiazyd) oraz niacyna.
Gensulin N 100 j.m./mJ zawiesina do wstrzykiwań
(lnsulinum humanum)
Gensulin N (zawiesina izofanowa) jest
insuliną długo działającą.
Oznacza to, że początek jej działania, polegający na zmniejszeniu stężenia cukru we krwi, rozpoczyna się
w ciągu 1,5 godziny od podania, działanie maksymalne występuje między 3-10 godziną, (w zależności od wielkości dawki) i trwa...
aniaska2