Szkol_Stan-biurowy.pdf

OPINIE

Rozdział 2/2.

2/2. Program szkolenia wstêpnego na

stanowisku pracy – instrukta¿ stanowiskowy

Zygmunt Wieczorek

2/2. Program szkolenia wstêpnego na stanowisku pracy

Spis treœci

1. Komentarz ................................ 1

1.1. Programy szkolenia .................... 1

1.2. Program szkolenia wstêpnego na stanowisku

pracy ................................ 2

1.3. Czas trwania instrukta¿u stanowiskowego . . . 2

1.4. Osoby przeprowadzaj¹ce instrukta¿ ....... 3

1.5. Sprawdzian wiedzy i dokumentowanie

instrukta¿u ........................... 4

2. Wyjaœnienia do wzoru ....................... 4

Wzór programu instrukta¿u stanowiskowego .... 6

1. Komentarz

1.1. Programy szkolenia

Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w

dziedzinie bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860, ze zm.), które

wesz³o w ¿ycie z dniem 1.7.2005 r. na³o¿y³o na organizatora szkolenia (pracodawcê

lub jednostkê organizacyjn¹ uprawnion¹ do dzia³alnoœci szkoleniowej w dziedzi-

nie bhp) obowi¹zek zapewnienia programów poszczególnych rodzajów szko-

leñ (wstêpnych, okresowych) dla okreœlonych grup stanowisk pracy. Organizator

szkolenia nie mo¿e wiêc prowadziæ szkolenia bez stosownego programu.

Programy szkoleñ dla poszczególnych stanowisk/grup stanowisk pracy wystê-

puj¹cych w danym zak³adzie mog¹ byæ opracowywane przez pracodawcê lub

w porozumieniu z pracodawc¹ – przez jednostkê szkoleniow¹. Przy opracowywa-

niu programów szkolenia nale¿y oprzeæ siê o ramowe programy szkolenia okreœlo-

ne w za³¹czniku nr 1 do ww. rozporz¹dzenia.

Osoby odpo-

wiedzialne za

opracowanie

programu

Projekty programów szkolenia powinny byæ konsultowane z pracownikami lub ich

przedstawicielami.

Zapoznanie

pracowników

z programem

Podane w ramowych programach tematy szkolenia i ich czas trwania stanowi¹

tzw. minimum programowe (bazê wyjœciow¹), które powinno byæ zapewnione

w programie obowi¹zuj¹cym w zak³adzie. Uczestników szkolenia nale¿y zapoznaæ

z programem szkolenia.

Programy szkolenia, na podstawie których by³y prowadzone aktualne szkolenia

pracowników, powinny byæ przechowywane przez pracodawców. Nie ma zatem

obowi¹zku trzymania w zak³adzie:

starych, zdezaktualizowanych programów szkoleñ,

październik 2005

2. Szkolenia

Rozdzia³ 2/2.

paŸdziernik 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/2.

programów, wed³ug których bêd¹ w przysz³oœci prowadzone szkolenia lub

przeszkoleni wed³ug nich pracownicy jeszcze nie podjêli pracy (np. nie wrócili

jeszcze z kursu).

1.2. Program szkolenia wstêpnego na stanowisku pracy

Szkolenie wstêpne na stanowisku pracy przeprowadzane jest w formie instrukta¿u .

Osoby

podlegające

szkoleniu

Instrukta¿ stanowiskowy przeprowadza siê przed dopuszczeniem do wykony-

wania pracy na okreœlonym stanowisku:

pracownika zatrudnianego (przenoszonego) na stanowisku robotniczym oraz

innym, na którym wystêpuje nara¿enie na dzia³anie czynników szkodliwych

dla zdrowia, uci¹¿liwych lub niebezpiecznych,

ucznia odbywaj¹cego praktyczn¹ naukê zawodu oraz

studenta odbywaj¹cego praktykê studenck¹.

Pracownik wykonuj¹cy pracê na kilku stanowiskach pracy powinien odbyæ in-

strukta¿ stanowiskowy na ka¿dym z tych stanowisk.

Zmiana

warunków

pracy

W przypadku wprowadzenia na stanowisku, na którym zatrudniona osoba pod-

lega szkoleniu (instrukta¿owi) stanowiskowemu, zmian warunków techniczno-

-organizacyjnych , w szczególnoœci:

zmian procesu technologicznego,

zmian organizacji stanowisk pracy,

wprowadzenia do stosowania substancji o dzia³aniu szkodliwym dla zdrowia

albo niebezpiecznym oraz

nowych lub zmienianych narzêdzi, maszyn i innych urz¹dzeñ

– pracownik zatrudniony na tym stanowisku odbywa instrukta¿ stanowisko-

wy przygotowuj¹cy go do bezpiecznego wykonywania pracy w zmienionych

warunkach.

Celem szkolenia jest uzyskanie przez pracownika:

informacji o czynnikach œrodowiska pracy wystêpuj¹cych na danym stanowi-

sku pracy i w jego bezpoœrednim otoczeniu oraz o ryzyku zawodowym zwi¹za-

nym z wykonywan¹ prac¹,

wiedzy i umiejêtnoœci dotycz¹cych sposobów ochrony przed zagro¿eniami wy-

padkowymi i zagro¿eniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w wa-

runkach awaryjnych,

wiedzy i praktycznych umiejêtnoœci z zakresu bezpiecznego wykonywania po-

wierzonej pracy.

1.3. Czas trwania instrukta¿u stanowiskowego

Zasadnicz¹ czêœci¹ programu jest tematyka szkolenia z podaniem czasu, jaki nale-

¿y poœwiêciæ ka¿demu tematowi. Czas trwania instrukta¿u stanowiskowego nie

mo¿e byæ krótszy ni¿ 8 godzin lekcyjnych. Dotyczy to:

pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym

wystêpuje nara¿enie na dzia³anie czynników szkodliwych dla zdrowia, uci¹¿li-

wych lub niebezpiecznych,

ucznia odbywaj¹cego praktyczn¹ naukê zawodu oraz

studenta odbywaj¹cego praktykê studenck¹.

październik 2005

2/2. Program szkolenia wstępnego na stanowisku pracy

OPINIE

Rozdział 2/2.

Wyj¹tek stanowi instrukta¿ stanowiskowy pracowników administracyjno-biuro-

wych nara¿onych na dzia³anie czynników uci¹¿liwych , którego minimalny czas

trwania nie mo¿e byæ krótszy ni¿ 2 godziny lekcyjne. Ten wyj¹tek zosta³ wprowa-

dzony rozporz¹dzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z 28.6.2005 r. zmieniaj¹cym

rozporz¹dzenie w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeñstwa i higieny pracy

(Dz.U. Nr 116, poz. 972).

W przypadku wprowadzenia zmian warunków techniczno-organizacyjnych na

stanowisku pracy, czas trwania ponownego instrukta¿u nale¿y dostosowaæ do ro-

dzaju i zakresu wprowadzonych zmian. Mo¿e on byæ krótszy ni¿ 8 godzin.

Czas trwania oraz tematyka instrukta¿u stanowiskowego powinny byæ uzale¿nio-

ne od :

przygotowania zawodowego pracownika,

dotychczasowego sta¿u pracy,

rodzaju pracy i zagro¿eñ wystêpuj¹cych na stanowisku pracy, na którym pra-

cownik ma byæ zatrudniony,

rodzaju i zakresu wprowadzonych na stanowisku zmian.

Czas trwania

powtórnego

instruktażu

Je¿eli instrukta¿ stanowiskowy przechodzi pracownik nieposiadaj¹cy jeszcze ¿adnego sta¿u pracy np.

absolwent szko³y zawodowej, czas trwania szkolenia dotycz¹cego szczególnie:

PRZYKŁAD

pokazu przez instruktora sposobu wykonywania pracy na stanowisku pracy zgodnie z prze-

pisami i zasadami bezpieczeñstwa i higieny pracy,

próbnego wykonania zadania przez pracownika pod kontrol¹ instruktora,

powinien byæ wyd³u¿ony w stosunku do zak³adanego minimum programowego.

1.4. Osoby przeprowadzaj¹ce instrukta¿

Instrukta¿ stanowiskowy przeprowadza wyznaczona przez pracodawcê osoba

kieruj¹ca pracownikami lub pracodawca . Osoby te musz¹ posiadaæ odpowiednie

kwalifikacje i doœwiadczenie zawodowe oraz byæ przeszkolone w zakresie metod

prowadzenia instrukta¿u stanowiskowego.

Programy szkolenia okresowego pracodawców i innych osób kieruj¹cych pra-

cownikami obejmuj¹ obligatoryjnie tematykê „Organizacja i metodyka szkolenia

w zakresie bezpieczeñstwa i higieny pracy (z uwzglêdnieniem metod prowadzenia

instrukta¿u stanowiskowego) oraz kszta³towanie bezpiecznych zachowañ pra-

cowników w procesach pracy”.

Podstaw¹ opracowania programu instrukta¿u stanowiskowego powinien byæ ra-

mowy program szkolenia okreœlony w dziale II za³¹cznika nr 1 do przytoczonego

ju¿ powy¿ej rozporz¹dzenia MGiP z 27.7.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie

bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860, ze zm.). Ten ramowy pro-

gram szkolenia zosta³ zaprezentowany w naszym wzorze programu instrukta¿u

stanowiskowego. Dotyczy on pracowników, którzy – zgodnie z § 11, ust. 1ww. roz-

porz¹dzenia – obowi¹zani s¹ odbyæ instrukta¿ stanowiskowy (por. rozdzia³ 1.2. tej

opinii), za wyj¹tkiem pracowników administracyjno-biurowych nara¿onych na

dzia³anie czynników uci¹¿liwych, dla których program szkolenia prezentujemy

w Opinii 2/4.J.1.

Podstawa

opracowania

programu

październik 2005

OPINIE

2. Szkolenia

Rozdział 2/2.

Zagadnieniem kluczowym jest, by program instrukta¿u stanowiskowego by³ do-

stosowany do konkretnych rodzajów i warunków prac wykonywanych przez

uczestników szkolenia .

Szczegó³ow¹ treœæ instrukta¿u stanowiskowego, zarówno odnoœnie zagadnieñ teo-

retycznych, jak i praktycznej umiejêtnoœci ich wykonywania, omówiono przy pre-

zentowaniu programów szkolenia wstêpnego na stanowisku pracy dla konkret-

nych zawodów i rodzajów prac.

1.5. Sprawdzian wiedzy i dokumentowanie instrukta¿u

Instrukta¿ stanowiskowy powinien byæ zakoñczony sprawdzianem wiedzy i umie-

jêtnoœci z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bez-

pieczeñstwa i higieny pracy.

Tylko i wy³¹cznie pozytywny wynik sprawdzianu stanowi podstawê dopuszcze-

nia pracownika do wykonywania pracy na okreœlonym stanowisku.

2. Wyjaœnienia do wzoru

Poni¿ej omówiono w skrócie tematykê szkolenia. Realizacja programu powinna

zapewniæ:

Czynniki nie-

bezpieczne,

szkodliwe

i uciążliwe

1) Zaznajomienie szkolonych pracowników z czynnikami œrodowiska pracy mo-

g¹cymi powodowaæ zagro¿enia dla ich bezpieczeñstwa i zdrowia podczas pracy.

Nale¿y zaznajomiæ instruowanego pracownika ze wszystkimi wystêpuj¹cymi na

jego stanowisku pracy:

czynnikami niebezpiecznymi (urazowymi),

czynnikami szkodliwymi i uci¹¿liwymi.

Do podstawowych czynników urazowych mog¹cych wyst¹piæ w procesach pracy

nale¿¹ zagro¿enia:

elementami znajduj¹cymi siê w ruchu,

elementami ostrymi, wystaj¹cymi,

zwi¹zane z przemieszczaniem siê ludzi (np. poœlizgniêcia, upadki na p³aszczy-

Ÿnie lub z wysokoœci),

pora¿eniem pr¹dem elektrycznym,

poparzeniem,

po¿arem lub wybuchem.

Podstawowe czynniki szkodliwe i uci¹¿liwe (chorobowe) wystêpuj¹ce w œrodowi-

sku pracy, które dzia³aj¹c na pracownika przez d³u¿szy czas, mog¹ powodowaæ ob-

ni¿enie jego sprawnoœci fizycznej i psychicznej oraz niekorzystne (czêsto nawet nie-

odwracalne) zmiany w stanie zdrowia dzieli siê na nastêpuj¹ce, podstawowe grupy:

fizyczne – w szczególnoœci:

ha³as,

drgania,

promieniowanie (optyczne, jonizuj¹ce, laserowe, elektromagnetyczne),

py³y przemys³owe;

chemiczne – w szczególnoœci substancje:

rakotwórcze,

toksyczne,

październik 2005

2/2. Program szkolenia wstępnego na stanowisku pracy

OPINIE

Rozdział 2/2.

dra¿ni¹ce,

mutagenne,

uczulaj¹ce;

biologiczne – w szczególnoœci:

bakterie,

wirusy,

grzyby;

psychofizyczne – np. obci¹¿enie psychonerwowe oraz fizyczne.

2) Poinformowanie pracowników o obowi¹zku podejmowania odpowiednich

œrodków i dzia³añ zapobiegawczych.

W szczególnoœci nale¿y zwróciæ uwagê na :

w³aœciwe stosowanie œrodków ochrony indywidualnej i zbiorowej np.: masek

przeciwpy³owych, he³mów ochronnych, sprzêtu chroni¹cego przed upadkiem

z wysokoœci, systemów odpylaj¹cych i wychwytuj¹cych zanieczyszczenia,

ostrzeganie o zagro¿eniach i zakaz wykonywania pewnych czynnoœci np.: sy-

gna³y bezpieczeñstwa, znaki i barwy bezpieczeñstwa.

Środki

ochronne

3) Nabycie przez pracowników umiejêtnoœci wykonywania pracy w sposób

bezpieczny zarówno dla siebie samych, jak i innych osób.

Bezpieczne

wykonywanie

pracy

Zagro¿enia wystêpuj¹ce na konkretnym stanowisku, mog¹ oddzia³ywaæ nie tylko

na pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, lecz tak¿e na pracow-

ników, których stanowiska s¹siaduj¹ ze stanowiskami zagro¿onym, a nawet na

osoby postronne .

Klasycznym przyk³adem stanowisk, gdzie wystêpuj¹ce zagro¿enia oddzia³ywaj¹ czêsto równoczeœnie

na osoby zatrudnione obok i osoby postronne s¹ stanowiska prac wykonywanych na wysokoœci.

PRZYKŁAD

Koniecznie nale¿y wiêc poinformowaæ instruowanego pracownika o zagro¿eniach

dla innych osób, jakie s¹ zwi¹zane z pracami przez niego wykonywanymi, oczywiœ-

cie jeœli istniej¹ jakiekolwiek okolicznoœci, które mog¹ stanowiæ takie zagro¿enie.

4) Poznanie zasad postêpowania w razie awarii lub innych zak³óceñ.

Nale¿y zapoznaæ pracownika z podstawowymi zasadami postêpowania w przy-

padkach wyst¹pienia na jego stanowisku pracy zdarzeñ odbiegaj¹cych od normy,

a w szczególnoœci o:

ewentualnych strefach zagro¿enia i ich oznakowaniu,

koniecznoœci oddalenia siê ze strefy zagro¿enia,

miejscu sk³adowania i sposobach stosowania œrodków ochrony indywidualnej,

sposobach alarmowania i powiadamiania o awarii lub zak³óceniu.

Awarie

5) Nauczenie siê sposobów udzielenia pierwszej pomocy osobie, która uleg³a

wypadkowi.

Pracownik powinien byæ zapoznany z zasadami udzielania pierwszej pomocy oso-

bom, które uleg³y wypadkom charakterystycznym dla jego stanowiska pracy np.:

pora¿eniu pr¹dem elektrycznym,

zatruciu substancjami chemicznymi,

dozna³y z³amañ lub pot³uczeñ.

Pierwsza

pomoc

październik 2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: