orlica.pdf

ANTONI FERDYNAND

OSSENDOWSKI

ORLICA

Powieść z życia górali

Wysokiego Atlasu

Tower Press 2000

R O Z D Z I A Ł P I E R W S Z Y

Na starej drodze karawanowej

Oddział posuwał się szybko naprzód, i białe lekkie burnusy, jak skrzydła drapieżnych

ptaków, miotały się nad pochylonymi do końskich karków jeźdźcami.

Gdy droga wcisnęła się w głęboki wąwóz wcinający się w spadki Dżebel Orak, jeźdźcy

wstrzymali konie, zeskoczyli z siodeł i zwróciwszy rumaki pyskami ku wyjściu z wąwozu

wydali krótki, chrapliwy krzyk. Wierzchowce nawykłe do głosów swych panów wspięły

się na zadnie nogi i jak strzały wypuszczone z łuku pomknęły przebytą już drogą do domu.

Jeźdźcy tymczasem obejrzeli miejscowość i ukryli się za kupami zwałów skalnych i w

wyrwach z obydwóch stron drogi.

W wąwozie zaległa i zaczaiła się cisza. Najbardziej czujny człowiek nie zauważyłby

obecności ośmiu uzbrojonych ludzi czyhających za skałami.

– Ras ben Hoggar! – rozległo się ciche wołanie z poza kamieni.

– Co powiesz, Achmedzie! – odpowiedział jeden z zaczajonych Szleu.

– Czy dobre wybraliśmy miejsce na zasadzkę?

– Lepszego nie znajdziemy na całej drodze! – odparł Ras i zapytał: – Czy wygodne ma-

cie do strzału kryjówki, towarzysze?

– Zupełnie dobre! – odpowiedzieli inni. – Widzimy z nich drogę aż do zakrętu nad po-

tokiem.

– Niebezpieczne nasze przedsięwzięcie... – rozległ się niepewny głos Achmeda.

1 Mahreb – arabska nazwa Maroka.

Pomiędzy Tarudantem a hiszpańską kolonią Sidi Ifni istnieje stara droga karawanowa.

Przechodzi ona wąskimi dolinami, przecinającymi ostatnie uskoki dwóch grzbietów: od

południa Anty-Atlasu, od północy – Wysokiego Atlasu. Droga ta niegdyś była bardzo

uczęszczana przez kupców, ponieważ tymi dolinami przedzierali się oni ze swoimi wiel-

błądami z Mahrebu 1 na brzeg Atlantyku i dążyli dalej na południe, do Senegalu, po kość

słoniową, po towary podzwrotnikowe i po czarne, niby z hebanu rzeźbione, rosłe i pło-

mienne niewolnice o spiżowych piersiach, białych zębach i oczach o złocistym, namięt-

nym połysku. Od pięciu lat karawany nie suną już tą drogą, gdyż wytknięto inne szlaki,

krótsze i dogodniejsze.

Pewnej nocy starą drogą karawanową posuwał się mały oddział konny. Byli to jeźdźcy

ze szczepu Szleu. Można było ich poznać od razu z orlich nosów, szlachetnych, rycerskich

rysów twarzy i postaw, a także z długich włosów, zwisających kosmykami z pod białych

zawojów.

Jeźdźcy mieli piękne konie górskie o cudnych, kościstych głowach i cienkich, śmigłych

nogach, a byli dobrze uzbrojeni w długie skałkowe karabiny, ozdobione srebrem i perłową

masą, prochownice z cyzelowanej miedzi, haftowane, skórzane sakwy, „czakras”, z peł-

nym ładunkiem kul, i za pasami krzywe „kumia”, obosieczne, do sierpów podobne handża-

ry.

– Nie mówiłem tobie, Achmedzie, że jest ono bezpieczniejsze od odwiedzenia kawiarni

lub strzału do zająca – odparł Ras. – Jeżeli jednak boisz się, to lepiej zmykaj póki czas!

– Nie boję się – zaprotestował Achmed – ale nie chcę popaść w ręce wielkiego „kaida” 2

Glaui, który z ramienia sułtana i Francuzów rządzi górami i przysięgał, że nawet kobieta i

dziecko mogą bezpiecznie przechodzić drogami górskimi. W zeszłym roku, gdy około

Amizmis górale Suss napadli na jakiegoś kupca, kaid schwytał ich, kazał ściąć i głowy ich

wywiesić na murach swej stolicy w Tarudant.

– To inna rzecz! – zaśmiał się któryś ze Szleu. – Tu napadniemy na karawanę hiszpań-

ską. Dąży ona bez przepustki wielkiego kaida i bez eskorty jego spahisów. Nikt się o losie

tej karawany nie dowie, chyba po roku, albo po dwu, gdy szakale i hieny zatrą resztki śla-

dów. Bądź dobrej myśli, Achmedzie!

Znowu zapanowała cisza i przez wąwóz przemykał się tylko lekki wietrzyk, szeleszcząc

w zaroślach suchych tamaryndów i aloesów.

Ras ben Hoggar, trzydziestoletni silny i zwinny człowiek, siedział w pierwszej kryjów-

ce kierując całą wyprawą. On to miał podać sygnał do napadu wypuszczając pierwszą ku-

lę. Ras wyciągnął się wygodnie pośród kamieni, swój karabin, oparty na skale, skierował

na drogę, czekał i myślał.

Dusza jego błąkała się w tej chwili w rodzimych górach około „kasby”, wielkiego wa-

rownego gmachu z grubymi murami, wieżycami i potężną bramą; w kasbie mieściła się

cała wieś, gdzie dom stał przy domu, gdzie przez wszystkie mury przechodziło szerokie,

ciemne przejście, łącząc wszystkie budynki w jedną całość, przypominającą ul z labiryn-

tem woskowych komórek. Góral widział swój dom, a w nim Czar Azizę, najpiękniejszą z

kobiet w całej okolicy. Pojął ją za żonę dopiero dwa lata temu, a był szczęśliwy, jak tylko

może być szczęśliwy człowiek, którego kocha góralka Szleu.

Ras uśmiechał się do żony, gdyż widział ją wiotką i zgrabną jak sarna, szybko idącą z

dzbanem na ramieniu do źródła po wodę. Szła prawie nie dotykając sprężystymi nogami

różowej ziemi, lekko się kołysząc w wąskich, silnych biodrach. Dumnie niosła wysoką,

wybujałą pierś i piękną głowę o oczach jak gwiazdy i ustach podobnych do płatków czer-

wonego oleandru.

Ras kochał i był kochany. Gdy myślał o pieszczotach Czar Azizy, dreszcz biegł mu po

grzbiecie i po stawach. Zaczął nadsłuchiwać, gdyż wydało mu się, że dolatuje go głos żony

śpiewającej starą piosenkę góralską.

– Czy uda się nam dziś? – zapytał cichym głosem siedzący obok niego Achmed.

Ras drgnął i odpowiedział:

– In Cza Allah! Jak zechce Allach!

Tymczasem do mroku nocy wlewać się zaczęły niewidzialne potoki szarych cieniów,

później białawych, spływających z gór. Zachichotała gdzieś zupełnie blisko błąkająca się

w górach hiena, zaszlochała para szakali, gwizdnęły budzące się ptaszki, a z ich ostatnim

piskiem wierzchołki gór różowieć zaczęły.

Świtało...

Upłynęła jeszcze godzina i wąwozem przemknął szakal trwożnie się oglądając. Wtedy

Ras podniósł się, obejrzał karabin, podsypał prochu na panewkę, umocował się na kola-

nach i cicho zakwilił jak jastrząb. Głucho szczęknęły w wąwozie odwiedzione kurki kara-

binów.

W pół godziny później w końcu wąwozu zaczerniły się jakieś postacie.

Bystre oczy Rasa dostrzegły obładowane wielbłądy. Szły po dwa i po trzy w rząd, wy-

ciągając się powoli na wąskiej drodze w długi sznur. Z tyłu jechało kilku jeźdźców.

2 Kaid – książę, wezyr, gubernator.

Ras przepuścił wielbłądy, a gdy przed skałą, gdzie się czaił, zjawiła się gromadka

jeźdźców, wystrzelił. Zawtórowały mu karabiny towarzyszy. Dwóch jeźdźców spadło z

koni, reszta zawróciła i zaczęła umykać.

Karawana dostała się w ręce Szleu.

Wybiegli więc wszyscy ze swych kryjówek na drogę i zaczęli łapać wielbłądy, rozwią-

zywać wory i paki, przeglądając zdobycz. Byli tak pochłonięci pracą, że nie od razu mogli

zrozumieć, co się stało, gdy rozległy się nowe strzały, po których Achmed i dwóch innych

górali upadło i zaczęło kopać ziemię nogami.

Ras obejrzał się i ujrzał kilkunastu jeźdźców, szybko mknących drogą i wymachujących

karabinami.

Nie namyślając się ani chwili góral porwał swoją strzelbę i jął jak żbik wspinać się na

skały, kryjąc się wśród nich i czając, obsypywany kulami eskorty broniącej karawany. Wi-

dział, jak jeden po drugim padali jego towarzysze, rozpraszający się w różne strony niby

stadko spłoszonych myszy.

Ras dotarł nareszcie do szczytu góry i tu się zaczaił. Słuchał długo i bacznie, lecz pości-

gu nie było. Wytknąwszy głowę z poza skał zobaczył ogon karawany wychodzącej już na

obszerną płaszczyznę za wąwozem. Na drodze zaś Ras nie dojrzał ciał zabitych towarzy-

szy.

Zabrali ich ze sobą... – domyślił się góral. – Źle! Teraz dowiedzą się, która kasba doko-

nała napadu. Nie mogę powracać do domu, bo utnie mi wielki kaid głowę. Nie chciał Al-

lach dopomóc przedsięwzięciu Rasa!

Jakieś złe i ciężkie przeczucia ścisnęły serce górala.

Ześliznął się z gór na drogę, gdzie padli jego towarzysze. Znalazł tu kałuże krwi i ślad

ciał wleczonych po piasku.

– Zabrali zabitych czy rannych ze sobą, przeklęci kupcy! – zamruczał Ras ben Hoggar i

głęboko się zamyślił.

Cały dzień spędził śród skał przy małym źródełku, które z trudnością odnalazł.

Ras był doświadczonym myśliwym, od dawna wałęsającym się po górach Atlasu o gło-

dzie i chłodzie, więc umiał sobie radzić. Wynalazł kilka sterczących z ziemi gołych łodyg

„kemji” i zaczął je wyciągać. Roślina ta posiadała długie i grube korzenie, którymi szukała

dla siebie wody na wielkiej głębokości pod ziemią, jak prawdziwa mieszkanka pustyni.

W ten sposób Ras zaopatrzył się w paliwo, po czym przygotował sobie strawę, miał

bowiem w swojej sakwie kawę, kociołek i duży placek „keseras”, upieczony rękoma Czar

Azizy. Przespał się do wieczora, a po modlitwie, o zachodzie słońca, ruszył ku domowi.

Szedł lekkim, sprężystym krokiem, nawykłym do szybkiego chodzenia; szedł aż do

wschodu słońca. Po modlitwie porannej przebrnął rzekę Suss i zapadł w góry. Tu się za-

czaił około źródła, płynącego w pobliżu jakiejś wioski. Narwał sobie dojrzałych oliwek i

parę granatowych owoców, napełnił kociołek wodą i wlazł w gęste zarośla fig berberyj-

skich. Musiał przeczekać dzień, aby po nocy przekraść się do swojej kasby. Wiedział, że w

nocy, gdy bramę zamknie wiejski „kadi” 3 stary Achmed el Azuin, do kasby nikt się już nie

dostanie, gdyż podług prawa do wschodu słońca wejście i wyjście było surowo zakazane.

Ras postanowił więc wyśledzić i rozmówić się z żoną, gdy ona pójdzie rano do studni

po wodę.

Tak też uczynił. Dzień cały przespał, całą noc znowu szedł i gdy ujrzał nareszcie na ja-

snym niebie ciemne kontury wieżyc i murów kasby, prześliznął się przez gaje oliwne ku

małemu białemu budynkowi o półokrągłej kopule i zębatych ścianach. Była to „kubba” –

grobowiec świętego człowieka Sidi Ali el Slimana, który żył niegdyś w kasbie i był kadim

3 Kadi – wójt i sędzia.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: