Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.pdf - Ebook - Seven999

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.txt

Melchior Wańkowicz

Reportaże zagraniczne

TREŚĆ

O reportpżu Wańkowicza 7

Z Rypina w ślady Kortezów 17

Żegnaj, Europo! 21

Na flibustierskim szlaku 26

Xochimilco 30

Guadelupe 34

„Zabijaki" 39

„Ziemlak" 45

Milion wolt „Hospodi pomiiuj" 49

Stawka na człowieka 53

Na śmiech ~ za wcześnie 58

Corrida comica 64

Pijaństwo i mędrkowanie 69

Pod urokiem Budapesztu i jego mieszkanek

Postój w Dubrowniku 78

Pierwsza podróż „Batorego" 85

1. Kawałek Polski na błękitnym Adriatyku

2. Między Scyllą i Charybdą 90

4. Barcelona w różnych szatach 94

5. Tu mówi Afryka 101

Wieża z kości słoniowej czy skrzynka do mydła?

W Syrii 120 ,

Listy perskie... nie Monteskiusza 135

Jak mnie chciano zbisurmanić 161

Tańczę symchał Tora 168

Ostatnia krwawa ofiara (samarytanie) 172

Człowiek zmienia skórę 180 .

Ashridge 200

W ssawce zakupów 206

Motorosis 220

Georgia — od Scarlett do Betty 231

W Atlancie 241

Alabama czarno-biała 251

Kędy jeszcze colt panuje (Teksas) 264

W rybiej republice 279

W technokratycznej tysiąc i jednej nocy 296

109

m'-

Odkupienia przez ciszę 304 Odkupienia przez okultyzm 311 Jak długo w siodle? 318 Stoliczku,

nakryj się! 328 Byłem na inauguracji 343 Działo się to na Atlantyku 351

O reportażu Wańkowicza

Już w roku .tysiąc dziewięćset dwudziestym siódmym jeden z krytyków pisał, że tak jak Jan

Kochanowski jest uważany za ojca poezji poiskiej, a Ignacy- Krasicki za ojca powieści polskiej, tak

zapewne kiedyś w literaturze Melchior Wańkowicz będzie określany mianem ojca polskiego

reportażu.

Można mówić o kilku nurtach twórczości Melchiora Wańkowicza: reportaż wojenny (Monfe Cassino,

Westerplatte, Hubalczycy) opowieść pamiętn.kgrsko-wspomnieniowa (Szczenięce Ipta, Ziele na

kraterze), reportaż historyczno--geograficzny (No tropach Smętka, Tworzywo, trylogia amerykańska

Page 1

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.txt

W ślady Kolumba) i wreszcie felieton i eseistyka (Zupa na gwoździu, Wojna i pióro. Karafka La

Fontaine'a). Główną jednak dziedzinę pisarstwa Wańkowicza stanowi wielki reportaż literacki, z

którego wywodzą się wszelkie próby prozatorskie. ,

Nowoczesny reportaż wańkowiczowski wyrósł w rozległej tradycji, z twórczej, bogatej, potocznej

prozy tak zwanych Kresów. Wspólny nurt hojnej rozrzutności słowa łączy pisarzy jednej aury

językowo-stylistycznej, jeśli tak można porównać, .aury tamtego regionu: Mackiewicza,

Wańkowicza, Prus^yńskiego. Język kolorowy, żywy, powstały na styku dwóch cywilizacji.

Kariera pisarska Wańkowicza miała przebieg oryginalny. Zadebiutował trzema książkami, z których

dwie pierwsze: Strzępy epopei i Szpital w dchiniczach były reporterskimi gawędami z czasów wojny,

natomiast W kościołach Meksyku stanowiła już typowy reportaż. Wszystkie trzy wzbudziły niemałe

uznanie dzięki sztuce właściwej i znanej czytelnikom późniejszych dzieł autora Na tropach Smętka:

barwności, błyskotliwości stylu. Pochwał nie szczędzili ludzie przeróżnych kierunków, obozów

politycznych, -grup literackich. Lecz po tym sukcesie Wańkowicz jakby ucichł, powoli zapominano o

nim jako o pisarzu, on zaś sprawował przeróżne funkcje urzędowo-prasowe, współpracował z „Ró-

jem". Dopiero w 1934 roku ukazują się dwie pozycje po-twierdzajqce dwutorowość jego literackich

pasji. Jest to śliczna gawęda Szczenięce lata i reportaż z tygodniowego pobytu w Moskwie pt.

Opierzona rewolucja. W drodze do reporterskiego rzemiosła Opierzona rewolucja była ważnym

etapem, ukazywała pisarską zdolność „wchodzenia w temat" i gotowość zobaczenia opisywanego

świata takim, jakim jest, bez uprzedzeń. Od tego czasu Wańkowicz raz po raz daje o sobie znać,

przede wszystkim jako pisarz-repor-ter. Powoli kształtuje się specyficzna forma pisarska jego

książek. Do najbardziej charakterystycznych pod tym względem należą napisane w 20-leciu

międzywojennym: Na tropach Smętka i Sztafeta, w czasie Wojny: Wrzesień żagwią-cy, Dzieje,

rodziny Korzeniewskich, Bitwa o Monte Cassino oraz wielki reportaż z Palestyny, którego tylko

część pierwsza pt. De profundis ukazała się w 1943 roku. Po wojnie wydaje Ziele na kraterze, gdzie

powraca do ulubionej formy pisarskiej — gawędy. W latach 1967—1969 ukazuje się tryptyk z

podróży po Ameryce W ślady Kolumba. W ostatniej książce pisarza Karafce La Fontaine'a mamy

podsumowanie wiedzy i doświadczeń zebranych na długiej i ciekawej drodze pisarskiej autora

Szczenięcych lat.

O trudnościach zaliczenia książek Wańkowicza do odpowiedniego gatunku, o ich odrębnych,

specyficznych, wykrot czających poza ustalone kanony cechach pisano prawie przy każdej nowo

powstałej pozycji. Chciałabym łylko przypomnieć krótko najważniejsze cechy, jakimi powinien —

zdaniem Wańkowicza — odznaczać się współczesny reportaż i według jakich zasad powinien być

budowany, by zająć w literaturze należne mu miejsce. Najlepiej prześledzić te elementy rozważając

powstawanie książki Bitwa o Monte Cassino, która otworzyła w Polsce nowy rozdział wielkiego

współczesnego reportażu wojennego. Nie jest to pamiętni-karsko-wspomnieniowy opis waik i

wrażeń odnoszących się do jednego tylko z uczestników. Pisarz wkroczył do polskiej literatury faktu

ze swoim doświadczeniem reporterskim i talentem, dając książkę zupełnie nowatorską. Tworzył ją

zbte-rając materiały „na gorąco", w czasie toczącej się* przez , dwa tygodnie bitwy. Dotarł do każdej

kompanii, każdego

plutonu, weryfikował dane, sprawdzał w dowództwach, wśród żołnierzy. Książka tchnie prawdą,

choć nie jest montażem ani relacją, ani zbiorem dokumentów, lecz przekomponywanym życiem

wielkiej bitwy. Wańkowicz zebrał ogromną dokumentację. Przystąpiwszy do pisania tak dużego

dzieła, jakim jest niewątpliwie Monfe Cassino, o tak krótkiej czasowo akcji, pisarz musiał przede

wszystkim uporać się z zagadnieniem reportażu wojennego, czyli z „rów-noczesnością",

symujtaneizmem różnych „dziań" wojennych, niezmiernie trudną kompozycją czasu. Rozpatrzywszy

materiał, zrozumiał, że jeśli ma to być interesująca książka o jednej bitwie, to trzeba pisać dokładnie

o każdym jej epizodzie z osobna i mieć jednocześnie stale przed oczyma wizję całości. Czyli że

reportaż wojenny zamienić na reportaż batalistyczny, a intuicją pisarską nadrobić to, czego nie

potrafi dojrzeć obserwator lub opowiedzieć uczestnik. Aby* osiągnąć zamierzony cel, wziął

Wańkowicz pod uwagę trzy składniki. Pierwszy — to problem gospodarowania czasem. Nadając

opisowi z punktu mordercze tempo, przerzucając się z miejsca na miejsce, osiągnął efekt

współrzędności bardzo wielu akcji, które choć opowiadane w nieuniknionej w takim wypadku

kolejności i literackim następstwie, sprawiają wrażenie równoczesnych, dziejących się faktycznie w

jednym czasie. Następnie pisarz w ten sposób buduje epizody, że stają się integralnymi częściami

gospodarnie zaplanowanej całości. Ostatnim czynnikiem sukcesu pisarza jest umiejętne

rozwiązanie problemu psychologicznego. Książka jest reportażem, w którym nie ma masy

Page 2

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.txt

żołnierskiej, są tylko oddzielni żołnierze, podoficerowie, dowódcy. Bohaterem jest prosty^

pojedynczy żołnierz, wymieniony nie tylko z imienia i nazwiska, ale często z obszerną relacją o jego

dotychczasowym życiu osobistym. Szeregowiec jest tak samo potraktowany jak generał dowodzący

bitwą o Piedimonte. W ten sposób honorując zasługi pojedynczego żołnierza, bez których nie byłoby

ogólnych zwycięstw, wykorzystał Wańkowicz swoje osiągnięcia reportażu zdobyte już w książce

zatytułowanej Opierzona rewolucja. Tam również z masy ogólnej wydobywał możliwie wiele

jednostek, ukazywał ich los zbiorowy, wymieniał personalnie przodowników pracy, opisywał ich

dzieje, publikował fotografie. System ten przyjął również w Sztafecie, a następnie doskonalił w

reportażu

z podróży po Ameryce W ślady Kolumba, qdz'-e ukazując rzeczywistość amerykańską kreślił

zarazem wizerunek przeciętnego Amerykanina, starając się wydobyć jego najbat-dziej

charakterystyczne cechy.

Grupę reportaży Wańkowićza, jak np. Na tropach Smętka, Sztafeta, Wrzesień żagwiący, łączy w

całość atmosfera wai-ki czy to o polskość — z germanizacją, czy o uprzemysłowienie i wzbogacanie

kraju przeciw dotychczasowemu zacofaniu przemysłowemu, czy wreszcie — walki dosłownej, na

polu bitwy. Wańkowicz jest repoMerem spraw pozytywnych, o czym świadczy nie tylko wielki —

nawet zbyt wielki, jak się okazało — optymizm w Sztafecie, ale i treść Tworzywa, gdzie po raz

pierwszy w literaturze polskiej bohatc-rowie-emigranci nie tylko nie upadają, nie marnieją, ale

odnoszą sukcesy. O ile Sienkiewicz, Konopnicka czy Wiktor zostawili w literaturze świadectwo

straszliwej nędzy emigracyjnego losu, o tyle Wańkowicz, nie zaprzeczając bynajmniej nędzy,

pokazał jej przezwyciężenie, pokazał sukces życiowy emigrantów. Oczywiście wybór emigracji

kanadyjskiej, emigracji do kraju bogatego, dziewiczego i pustego, ułatwił autorowi pokazanie

sukcesu — we Francji byłoby trudniej.

Autor W kościołach Meksyku wprowadził reportaż polski na wielkie drogi literatury faktu,

spowodował, że gatunek ten przestał niejako wystawać z pokorą i kompleksami ubogiego krewnego

w przedsionku prawdziwej literatury. Jego panowanie 'nad słowem, umiejętność tworzenia

'nastrojów ulotnych, plastyka obrazów, skrótowość — świadczą o predyspozycjach pisarza.

Natomiast dziennikarska żyłka tropiciela rzeczywistości, umiejętność znalezienia wszędzie czegoś

interesującego, godnego- opisu, owa zachłanność na konkret, wydarzenie, .wyścig z czasem — to

wszystko wskazuje na przynależność do reportażu w najlepszym tego słowa znaczeniu. Pisarz

wprowadza jednak liczne zmiany, jest mu niejako przyciasno w ustalonej konwencji. Reporta-żysta

tym się różni — zdaniem Wańkowićza — od beletry-, sty, że nie zmyśla, ale kombinuje

zaobserwowane fakty i postaci. Czyni to w imię typowości. Powieściopisarz natomiast może się bez

pierwowzorów obejść, może swobodnie zmyślać. „Powiedzmy, że taka jest między reporterem a be-

letrystą różnica, jak między malarzem a mozaikarzem, Pierwszy rozetrze sobie na palecie taki

syntetyczny, kolor, jaki chce, a reportażysta bierze kolory wprost z tubki. Albo ściślej — układa

mozaikę faktologiczną. Musi tak długo szukać odpowiedniego kamyczka, aż go znajdzie" (patrz

wstęp do Od Stofpców po Kair). W książkach Wańkowićza nie mamy nic wymyślonego. Rzetelnymi

studiami są i Na tropach Smętka, i Monfe Cassino, z realiów utkane są Szczenięce lata i Ziele na

kraterze. Zasada prawdziwości dokumentalnej jest właśnie tą szczególnie osobliwą i specjalną

cechą, która odróżnia reportaż od pokrewnych mu form literackich, jak na przykład opowiadanie czy

nowela. Talent pisarski Wańkowićza wrośnięty jest w konkret i od tego konkretu oderwać się nie

umie. Ileż prawdziwych wydarzeń, danych statystycznych, ludzkich historii zawiera Tworzywo, gdzie

nawet autentyczne są cytowane listy Bombika. Wszędzie prawdziwe rozmowy, fakty i ludzie.

Wańkowicz umie dostrzegać, obserwować, nie umie natomiast wymyślać. Tworzenie u niego

polega na prawie dostrzegania, syntetyzowania. „Nie jestem beletrystą — mówił pisarz. — Nie ,

próbowałem, bo mam pełną świadomość swoich możliwości. Po prostu nie umiem wymyślać. Moja

wyobraźnia bez faktów jest martwa. Dopiero gdy dostanę fakt, on obrasta, rozkwita w syntezy,

porównania, analogie. Fakt jest dla mnie katalizatorem dla wyobraźni" (K. Kąkolewski, Wańkowicz

krzepi).

Oprócz rozsianych gęsto w książkach Wańkowićza uwag o samym reportażu, autor poświęcił temu

gatunkowi, własnemu jego rozumieniu, osobne studium pt. Prosto od krowy, a także wstęp do

zbioru Od Stoipców po Kair — pt O poszerzenie konwencji reportażu oraz obszerne fragmenty

Karafki La Fontaine'a. Pisarz nazywa swoje reportaże „Literaturą faktu". Są to ogólnie biorąc utwory

często fikcyjne, w których Wańkowicz własne refleksje przeplata licznymi dygresjami. Do dziś

Page 3

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.txt

właściwie nie wyjaśnione są problemy funkcjonowania, istnienia fikcji w reportażu. Koncepcja

reportażowej prawdy opierała się między innymi na rozgraniczeniu Jamesa Restona między litteral

truth, bezpośrednią prawdą faktów, a esseniial truth, prawdą syinte'tycznq, zbiorczą. Ta pierwsza

nie zadowala całkowicie twórcy, ponieważ nie osiąga pełnego wyrazu, jakiego autor-reportażysta dla

ujęcia jakiegoś problemu, przedstawienia osoby czy rzeczywistości potrzebuje, natomiast prawda

syntetyczna jest Wy-destylowana w sposób dowolny, nie podporządkowany obowiązującym planom

odniesienia w czasie i w przestrzeni. Koncepcja essential truth pozwala dla uzyskania efektu prawdy

esencjonainej wiązać ze sobą jako równoczesne zdarzenia odległe w czasie, dopasowywać nawet

dc siebie fakty różnych przestrzeni do jednej, konkretnej. Literatura zna takie zabiegi, kreacja

pisarska bowiem nie musi oznaczać, i nie oznacza, w każdym przypadku kreacji ex nihilo. Twórca

często czerpie materiał z otoczenia, które urnie podpatrywać.- Realne przeżycia i podobieństwa,

czasem bardzo odległe od siebie w czasie i w przestrzeni, przetwarza i rozszczepia na osobowości

ludzkie, na ludzkie byty. Drobiazgowa analiza twórczości wielu pisarzy, jak na przykład

Dostojewskiego czy Conrada (Jerzy Allen, Andrzej Broun, Norman Sherry) wykazała, jak

poszczególne sylwetki bohaterów, okoliczności i zdarzenia, krajobrazy przypominają te, o które

twórca kiedyś się otarł.

System Wańkowicża, jaki stworzył po napisaniu szeregu książek, jest niejako systemem obronnym

przed atakami recenzentów zarzucających mu nietypowy sposób pisania reportaży. W teorii o

metodzie mozaiki otworzył sobie furtkę, żeby pisząc reportaż tworzyć po prostu literaturę. Na czym

owa metoda mozaiki polega?

Na przykładzie Tworzywa pisarz pokazuje, jak budował poszczególne tematy-składniki książki: 1.

Nędzę w starym kraju, 2. Walkę polityczną. 3. Decyzję emigrowania, i podróż. 4. Początki pracy. 5.

Dorobienie się. 6. Reakcję ma wojnę 1939 roku. Oczywiście każdy z tych punktów ma swoje

podpunkty (na przykład: Walka polityczna: bojówka 1905 roku, strajk dzieci we Wrześni, strajk rolny

w Łańcucie itd.). Książka obejmuje życiorysy czterech głównych postaci wywodzących się z różnych

warstw społecznych: fornala, robotnika, mieszczanina, żołnierza. Akcja toczy się w trzech

dzielnicach Polski, przez trzy kolejne układy polityczne, przez dwie części świata. „Elementów — jak

pisze Wańkowicz — więc jest 4X4X3X3X2 = 288. [...] Jak opanować ten nawał materiału? Jeślibym

pisał metodą reportażu przedwojennego, musiałbym podać, mówiąc teoretycznie, 288 oddzielnych

relacji. Tymczasem w każdym życiorysie jest jakiś

punkt szczytowy, a reszta szara. A więc jeden z ludzkich prototypów Tworzywa miał w zaraniu wóz

Drzymały i już potem nic. Inny nie reprezentował nic ciekawego w sensie dckumentarnym, póki nie

znalazł złota. Jeden uciekł w Polsce spod szubienicy, a potem w Kanadzie miał szare życie, ale

natomiast jego syn jako lotnik kanadyjski został zestrzelony nad powstańczą Warszawą. [...] W

pogoni za prawdą dosłowną musiałbym albo zajmować się losem każdego człowieka od początku

do końca ;— ma to trzeba całych tomów, albo też wziąć z każdego życia moment najciekawszy. Ale

wówczas byłaby to siekanina, kilkadziesiąt nie połączonych ze sobą wątków. Byłaby to »prawda

literalna", ale nie byłoby w tym »prawdy generalnej* — o losie polskiego emigranta. Wobec tego

wybieram z każdego życiorysu najbardziej odpowiadający kamyczek i szukam w następnym

życiorysie o krok dalej". (Od Stołpców po Kair)

Wańkowicz nie wprowadził, jeżeli idzie o posługiwanie się fikcją i o mozaikę, niczego nowego. Nie

każdy twórca stwarza obrazy tylko i wyłącznie z wyobraźni. Reportaże Kischa są montażem prawdy i

fikcji, reportażysta Owiecz-kin pod jednym powtarzającym się w wielu reportażach nazwiskiem

przedstawił setki zdarzeń z życia autentycznie żyjących osób. Fikcja nie jest sprzeczna z naturą

reportażu, jeśli w sposób prawdziwy wyraża autentyczne problemy. Na przykład sam autor

stwierdza, iż trasę Atlantyk-Pacyfik w rzeczywistości odbył czterokrotnie tam i z powrotem, teraz zaś

fakty zbierane w czasie podróży „wtłoczył" w opis jednego przejazdu. , . '

Jest rzeczą zrozumiałą, że reporter w dużym stopniu opiera się na relacjach uczestników i

świadków, które to relacje wiąże z własnymi obserwacjami i komentarzami. Zwykle jednak autor

bezpośrednio styka się z konkretem, dokonuje wizji lokalnej; musi zaistnieć autopsja, osobista

konfrontacja. Co jednak możemy powiedzieć o takich reportażach Wańkowicża, jak Westerplatte,

Hubalczycy, druga część Ziela na kraterze, Wrzesień żagwiący, Anin, Pod rządami Er/cfia Kocha,

Spod gilotyny, w których pisarz nie mógł posłużyć się własną obserwacją, gdyż nie był w cza-

Page 4

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.txt

sie okupacji na terenach Polski ani też w obozie jenieckim. Podziwiać należy tylko, z jak

mistrzowską precyzją, opierając się na opowiadaniach i listach, potrafił odtworzyć prawdziwy obraz

warszawskich dni w czasie okupacji i w czasie powstania warszawskiego. Autentyczność opisu

Warszawy okupowanej przez Niemców, jej nastroje i atmosfera, najbardziej nieuchwytne szczegóły

odmalowane zostały w Zielu na kraterze z największą prawdziwością, a książka uważana jest za

jedną z lepszych traktujących ten iemat i ten okres. Podobnie z Huhalczykami, książką opartą na

relacji spotkanego we Włoszech uczestnika walk oddziału majora Dobrzańskiego, Romana

Rodziewicza. W archiwum pisarza znajdujemy obszerną dokumentację listów od Hubalczyków,

którzy uważają, że właśnie ta książka oddaje najwierniej klimat tamtych miesięcy. •

Wańkowicz w swoim pisarstwie hołduje tzw. puentyli-zmowi i ten sposób pisania stosuje w

reportażach. Ta metoda pozwala mu na uniknięcie „wszystkoizmu", przed którym przestrzega, bo

dzieło "sztuki, jak mówi, to nie referat, od którego wymaga się wszechstronności. Należy celowo

raczej tematy zawężać. Utwór nie może być „jak próbka z oceanu światopoglądowego: choćby

najmniejszy kubeczek powinien zawierać wszystkie składniki".

Wielkiego reportera Kischa pasjonował szczegół, autora Na tropach Smętka porywały

psychologiczne motywacje i następstwa faktu. Obu trawiła gorączka dociekliwości, bywali zawsze

tam, gdzie działo się coś ciekawego. Powiedział kiedyś Wańkowicz, że nigdy nie napisał niczego, co

go osobiście nie interesowało. Właśnie ciekawość była motorem wszelkich jego poczynań. Bez

ciekawości w ogóle nie mógłby istnieć gatunek zwany reportażem. Wańkowicz, pilmy słuchacz

głosów swego czasu — jak siebie często określał" — wniósł do polskiego reportażu niepowtarzalne

walory: urok stylistyczny i artystyczny gawędy po nowemu ożywionej. Książki jego są kroniką dziejów

„losu polskiego", także są kroniką języka narodu i jego mentalności.

Badając twórczość wybitnego pisarza często znajdujemy jakiś wiodący motyw. Dla Wańkowicza

takim motywem zasadniczym jest kraj. Wszystkie jego książki ujawniają pr.ze-

de wszystkim niezwykłe, palące spojrzenie na Polskę. Nie szczędzi przy tym krytyki i nie zamyka

oczu na błędy, ani nie usprawiedliwia niczego pochopnie. Polska w relacji pisarza ukazana jest nie

tylko w kirach, ale i w blaskach. Przykładem Wrzesień żagwiący i Wojna i pióro. Autor umie pisać

dpbrze nie tylko o Polakach, przeciwnie, gdy tytko jest sposobność, chętnie chwali Anglików,

Amerykanów, Hindusów, Nowozelandczyków, Francuzów, a gdy trzeba — nawet i Niemców. .

Wyszukując teksty do tej książki starałam się wybierać takie, które byłyby reprezentatywne dla

reportażu zagranicznego, a więc by były to i tematy, i tereny obce. Zrezygnowałam z reportaży spod

Monte Cassino i wielu innych, bowiem chociaż dzieją się na ziemiach obcych, tropią los żołnierza

polskiego. Zważywszy to kryterium nie był to wybór prosty. Przeglądając tomy reportaży autora

Sztafety raz po raz natrafiałam na polskie porównania, analogfe, anegdoty. Na przykład w Zupie na

gwoździu przykładem tej jakby obsesji polskości Wańkowicza jest choćby felieton Thaddeus

Sobieski, ojciec amerykańskiego lotnictwa. Czy chodzi tu o Polaka? Nie. Imię to nadano Mr. Rove

na cześć „walecznej Polski". I to urzeka pisarza, który kończy tekst: „Pamiętajmy, że duchowym

ojcem superlotników robiących 2 tysiące mil na godzinę, jest wszczęte Rrzed stu laty szaleństwo

zaszczepione na polskiej tradycji". Uogólnienie na pewno zbyt ryzykowne, ale Wańkowićzowi to

jakby uchodzi.

Dygresje o Polsce znajdziemy także i w tym tomie. W sumie jednak Wańkowicz daje świadectwo

bogatej mieszanki wrażeń w skali od spraw Arneryki, Meksyku, Syrii, Hiszpanii, Anglii po

Jugosławię, Węgry i Związek Radziecki. Na kartach antologii chciałam, by przemówił Wańkowicz

fragmentami swych reportaży pisanymi już od lat dwudziestych, jak W kościoiach Meksyku, aż do

pisanych w czterdzieści lat później „relacji" z podróży po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, jak W

ślady Kolumba, by czytelnik miał możność zobaczyć doskonalenie się Wańkowiczoweąo „rzemiosła"

oraz sposób znajdowania, opracowywania tematów, by sam przekonał się, czy Autor spros'tał tezie

głoszonej przez siebie we wspomnianym już wstępie do Od Stoipców po Kair:

„Racją nadrzędną jest, aby io, co piszemy, było jak najbardziej wartościowe, osadzone w krajobrazie

przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, osadzone w perspektywie południków i równoleżników,

budzące refleksje, pożywne i lekko strawne".

Aleksandra Ziółkowpka

Page 5

Reportaże zagraniczne - Melchior Wańkowicz.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: