Fiodor Michajłowicz Dostojewski (urodzony 30 października 1821 (jul.)/11 listopada 1821 (greg.) - zmarł 28 stycznia 1881/9 lutego 1881) pisarz rosyjski. Uważany za mistrza prozy psychologicznej i jednego z najważniejszych powieściopisarzy literatury rosyjskiej.
Jego dzieciństwo i młodość były trudne i niespokojne, ze względu na jego surowego i wymagającego ojca. Wpływ ojca zadecydował też o jego przyszłym zawodzie. Z jego powodu Dostojewski wstępuje do Wyższej Szkoły Inżynieryjnej w Petersburgu. Szkołę kończy w 1843 roku i podejmuje pracę jako urzędnik. Szybko jednak, gdyż po roku rezygnuje z niej na rzecz pisarstwa. Pierwsza jego książka Biedni Ludzie (1846, co niektóre wydawnictwa podają, co prawda datę 1845, ale jest to data napisania, a nie wydania książki) opowiadająca o stosunkach dwóch biednych ludzi wzrusza samego Bielińskiego, który jest jednym z bardziej znanych krytyków i ułatwia mu start na literackiej scenie. Dostojewski wydawał kolejne książki: Sobowtóra, Białe Noce, Nietoczke Niezwanową, Gracza. Uważa się, że większość książek Dostojewskiego z pierwszego okresu jego twórczości nie dorównuje jego późniejszej twórczości. Wymienione wyżej książki zapewniły mu oczywiście pewną sławę i opinię dobrego pisarza, ale nie dzięki tym książkom przeszedł do historii literatury. Do 1849 roku Fiodor Dostojewski należał do kręgu, którego poglądy określano jako zapadniczelstwo (ros. zapad - zachód). Krytykowali oni samodzierżawie carskie i zacofanie kulturalne, społeczne i ekonomiczne państwa. Reformy w Rosji, powinny przebiegać tak, aby ustrój społeczny i warunki życia zmieniały się na takie, które panują w Europie Zachodniej. Członkowie tej organizacji zostali pojmani i skazani na śmierć. 24 grudnia 1849 tuż przed wykonaniem egzekucji car zlitował się jednak nad buntownikami i zamienił ich kary na zesłanie oraz służbę wojskową.
U Dostojewskiego w tym okresie następuje znacząca przemiana, przestaje być przeciwnikiem ustroju panującego w Rosji i coraz mniej dobrego widzi w Europie Zachodniej. Po powrocie z zesłania i odbyciu służby wojskowej udaje mu się uzyskać pozwolenie na wyjazd na zachód. W następnych latach wyjeżdża wiele razy i z każdej wyprawy powraca z coraz większym przeświadczeniem o rozkładzie moralnym i religijnym Zachodu. Teraz Dostojewski uważa, że to Rosja i prawosławie są jedynym ratunkiem dla Słowian. Dostojewski uważa, że Słowianie powinni się zjednoczyć i to zjednoczenie powinno odbyć się pod przewodnictwem Rosji jako najsilniejszego państwa słowiańskiego. W tym duchu napisane są też następne książki Dostojewskiego. Rośnie także ich poziom literacki, a przede wszystkim psychologiczny. W napisanych niewiele po powrocie z Rosji Wschodniej Skrzywdzonych i poniżonych widać już zupełnie innego autora niż w jego wcześniejszych książkach.
Większy rozgłos przyniosła Dostojewskiemu powieść Zbrodnia i kara. W tym dziele opisuje skrajny indywidualizm, który prowadzi do zbrodni. Powieść charakteryzuje się nowatorstwem formalnym i konstrukcyjnym, mistrzostwem ukazania całej złożoności ludzkiej świadomości, a także głębią analizy psychologicznej.
Anioł nigdy nie upada. Diabeł upada tak nisko, że nigdy się nie podniesie. Człowiek upada i powstaje.
Kogo Bóg darzy wielką miłością, w kim pokłada wielkie nadzieje, na tego zsyła wielkie cierpienie, doświadcza go nieszczęściem.
Bez cierpienia nie zrozumie się szczęścia.
Jedyna wolność to zwycięstwo nad samym sobą.
Dlaczego ludzie potrafią lepiej umierać niż żyć? Dlatego, że żyć trzeba długo, a umrzeć można prędko.
Jakże wielką radość ma matka, kiedy widzi pierwszy uśmiech swojego dziecka. Taką samą radość odczuwa zawsze Bóg, kiedy widzi z wysokości nieba grzesznika, który zaczyna modlić się do niego całym sercem.
...człowiek niezmiernie lubi czuć się pokrzywdzonym...
Człowiek może znieść bardzo dużo, lecz popełnia błąd sądząc, że potrafi znieść wszystko.
Bywają marzyciele, którzy obchodzą rocznice pojawienia się ich fantastycznych wizji.
Nie pragnij być lepszym od innych, najpierw bądź samym sobą.
Silna miłość do człowieka słabego bywa nieraz potężniejsza i bardziej męcząca niż wzajemne uczucie dwóch równych sobie charakterów, ponieważ mimo woli bierze się odpowiedzialność za słabszego.
Braku Boga nie sposób zastąpić miłością do ludzkości, albowiem człowiek natychmiast zapyta: dlaczego mam kochać ludzkość?
W ciągu całego życia człowiek nie tyle jest, ile stwarza siebie.
Jak przyjemnie jest powiedzieć człowiekowi coś miłego.
Zły to znak, gdy przestaje się rozumieć ironię, alegorię, żart.
Nie ma rzeczy bardziej niewiarygodnej od rzeczywistości.
Adwokat - wynajęte sumienie.
Życie to raj do którego klucze są w naszych rękach.
Błędy to droga do prawdy.
Być bohaterem przez minutę, godzinę jest o wiele łatwiej niż znosić trud codzienny w cichym heroizmie.
Ukryte poczucie potęgi bywa nieskończenie rozkoszniejsze niż jawna władza.
Kobiecie dumnej nie potrzebna jest nawet przyjaźń.
Uczciwy człowiek po to żyje, aby mieć wrogów.
Jeżeli Boga nie ma, to wszystko wolno.
Ci ludzie nawet kochają tak, jakby nienawidzili...
Żyć to przekształcać siebie w dzieło sztuki.
Co to jest wierność kobiety? Jest to obawa przed utratą zdobytej pozycji.
Ale kobieta rozumna a kobieta zazdrosna - to dwie rzeczy różne, i w tym cała bieda.
Szczęście nie polega na szczęściu, lecz na jego osiągnięciu.
W gruncie rzeczy to, że drugiego zamkniesz w domu wariatów, nic nie mówi o twoim rozumie.
W myśleniu najbardziej przeszkadzały im głowy.
Wszelka moralność wywodzi się z religii, albowiem religia jest tylko formułą moralności.
Nie dziwienie się niczemu jest, oczywiście, oznaką głupoty, a nie mądrości.
W logice tkwi zawsze pierwiastek nudy.
Wielu ludzi nie wierzy w Boga, ale w diabła wierzy.
Potrzebne są siły, siły; bez sił nic człowiek nie wskóra; siłę zaś zdobywa się również siłą...
Byle człowiek był szlachetny, całą zaś resztę można zdobyć talentem, wiedzą, rozsądkiem, geniuszem.
Zdarzają się przypadki, że zwycięzcy wstyd przed zwyciężonym, iż jemu w udziale przypadło zwycięstwo.
...kto się ośmieli więcej niż wszyscy inni, ten też ma najwięcej słuszności.
On, który pragnie ujrzeć Boga żywego twarzą w twarz, nie powinien Go szukać na pustym firmamencie swego umysłu, ale w ludzkiej miłości.
Człowiek to rozumny, jednak na to, by rozumnie postępować - sam rozum nie wystarcza.
Zełgać po swojemu - to nieomal lepsze niż powtórzyć prawdę za kimś innym; w pierwszym wypadku jest się człowiekiem, w drugim tylko papugą.
Stań się słońcem, a wszyscy cię zobaczą.
Oddaj się życiu wprost, nie bój się, ono samo wyniesie cię na brzeg i postawi na nogi.
Gdyby ludzie mieli nad wszystkim władzę, świat przestałby istnieć.
Sprytnym ludziom właśnie na głupstwach powija się noga. Im człowiek sprytniejszy, tym mniej podejrzewa, że spróbują łapać go na plewy. Człowieka najsprytniejszego trzeba właśnie na plewy łapać.
Są granice, których przekroczenie jest niebezpieczne: przekroczywszy je bowiem, wrócić już niepodobna.
Zapewne, mówi angielskie przysłowie, że ze stu królików nie da się złożyć jednego konia, ze stu podejrzeń nigdy się nie złoży jednego dowodu.
Najbardziej komiczna jest niepotrzebna nikomu działalność.
Kłamstwo - to jedyny człowieczy przywilej wobec wszystkich innych organizmów.
Świat pełen jest drogich nieobecnych.
Gdyby wszyscy w uczynkach byli chrześcijanami, to nie trzeba by rozwiązywać żadnych kwestii społecznych.
Ze wszystkiego najbliższy wiary jest, być może, najbardziej zagorzały ateizm.
Najgorsze jest to, że z natury jestem podły i zawsze i we wszystkim dochodzę do ostateczności, przez całe życie przekraczałem granice.
Kto jest bardzo mądry, ten nigdy nie będzie człowiekiem interesu.
Mężczyzna uwłacza kobiecie nierównością, jeżeli całuje ją w rękę.
Człowiek jest podły! I podły jest ten, kto go za to zwie podłym.
Wszak rozum jest sługą namiętności.
Nie trzeba róść, gdzie nas nie posiano.
Najlepsza definicja człowieka: istota, która do wszystkiego się przyzwyczaja.
Realizm ograniczony końcem własnego nosa jest niebezpieczniejszy od najszaleńszej fantazji, jest bowiem ślepy.
Nie możesz być na ziemi sędzią dopóty, dopóki nie będziesz świadom, iż sam nie jesteś bez winy.
yarkov1