5a_portrety króla(1).doc

Nr 6

Portrety Stasia Augusta pędzla Bacciarellego

     W 1766 r. rzymianin Marceli Bacciarelli, na stałe osiadł w Warszawie. Pełnił funkcje nadwornego malarza króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wśród dzieł jakie tworzył na zamówienia króla oraz jego dworu, znajduje się kilka wizerunków samego władcy. Zanim przejdę do omawiania królewskich portretów należałoby scharakteryzować główny wzór według jakiego B. malował portrety.

    Jego twórczość portretowa reprezentuje bardziej osobiste wartości. Około 1770 r, B. miał już              w pełni wykształcony typ i styl wizerunku jaki stosował przez całe panowanie Stasia. Jeszcze za rządów Augusta III, jego portrety utrzymane były w barokowej konwencji. Teraz utrwalił się kameralny wizerunek, zazwyczaj półpostaciowy, nie rzadko ujęty w owal z neutralnym tłem. Jest to już bliskie portretowi psychologicznemu. Swoim postaciom nadawał miękkie kształty i modelunek. Wszelkie barkowe bogactwo kostiumów zostało zredukowane do delikatnego uwypuklenia materii  i ozdób. Typ kameralnego wizerunku był już rozpowszechniony w Europie w drugiej połowie XVIII wieku. Taka konwencję stosował B. przy portretach postaci związanych z dworem                          i arystokratów.

   Portrety królewskie:

    Portret Stanisława Augusta w stroju koronacyjnym 1766-67- to typowo reprezentacyjny portret króla. Przepełniony jeszcze barokową pompatycznością. Każdy szanujący się król musiał mieć portret reprezentacyjny w królewskim stroju :). Tu ujęta jest cała postać króla, ubranego w bogate szaty, tuż obok stoi stolik z insygniami władzy królewskiej. W tle standardowo :) kolumny i kotara. Najważniejszy jest król.

    Malowidła z Pałacu Łazienkowskiego w Sali Salomona (np. Poświęcenie świątyni jerozolimskiej przez Salomona, Ofiara Salomona)[1] Ilustrowały one sceny z życia biblijnego króla Salomona, słynącego z mądrości. Pod postacią Salomona sportretowany był sam Stanisław August . Malowidła miały sławić mądrość monarszą (spoko, pewnie Stasio jak odpoczywał w Łazienkach, kładł się na podłodze, na tureckim dywanie i patrzył na sufit i myślał „ale jestem mądry i fajny co?” :) ) Król Salomon zasłynął również jako wielki budowniczy a swój dwór uczynił ośrodkiem kulturowym. Co również ma związek ze Stasiem-polityk z niego był kiepski ale mecenas sztuki wyśmienity. Przyczynił się do rozwoju sztuk pięknych, wysyłał artystów na zagraniczne stypendia itp. itd.

    Jeszcze do bardziej reprezentacyjnych portretów króla można zaliczyć dwa obrazy: Portret Stanisława Augusta (z 1786) oraz Portret Stanisława Augusta w kapeluszu z piórami . Tu król ujęty został półpostaciowo. Są to wprawdzie obrazy jeszcze reprezentacyjne ale z nutka kameralności. Nie ma w nich takiej pompatyczności jak w portrecie w stroju koronacyjnym. W portrecie                       w kapeluszu, Stasio ujęty został w profilu, co mogłoby nawiązywać do wizerunków cesarzy rzymskich na monetach.

     Wyjątkowy jest obraz pt. Stanisław August z klepsydrą z 1793 r. Jest to dość intymny wizerunek króla, bliski konwencji romantycznej. Król w filozoficznej zadumie siedzi przy stoliku, z ręką wspartą na klepsydrze, symbolem przemijania, która została umieszczona w koronie.  Stasio nie ma na sobie reprezentacyjnego stroju ale siedzi w szlafroku :) (jeszcze bamboszki, herbatka malinowa, Teletydzień, home sweet home :) ). Być może taka konwencja była pomysłem samego króla. Portret pochodzi z 1793 r., czyli jest już po pierwszym rozbiorze Polski, być może też już po drugim albo się właśnie zanosi. Ogólnie sytuacja w państwie nie jest za dobra, co zasmuca króla i zmusza do zadumy. Klepsydra plus korona-można to łączyć z przemijaniem panowania Stasia, a tym samym rychłym upadkiem Polski.