Joseph 0'Connor John Seymour
NLP
Wszystkim pragmatycznym idealistom
i ludzkiemu duchowi ciekawości
Niektórzy ludzie, podobnie jak uzdolniony kompozytor, mają większy talent do życia niż inni. Mają oni wpływ na innych ludzi ze swego otoczenia, ale proces ten zatrzymuje się w tym miejscu, nie ma bowiem sposobu technicznego opisania tego, co robią, a co w większości dzieje się nieświadomie. Kiedyś, w dalekiej przyszłości, kiedy kultura zostanie dokładnie zbadana, będziemy mieli odpowiedniki partytury, których będzie można uczyć — różne dla różnych typów mężczyzn i kobiet, dla czasu, przestrzeni, pracy i zabawy. Spotykamy dziś ludzi, którzy są szczęśliwi i odnoszą sukcesy, których praca przynosi efekty i daje im zadowolenie. Jakimi zbiorami, diakrytami i wzorcami różni się ich życie od życia innych, mniej szczęśliwych? Musimy mieć środki, dzięki którym życie będzie mniej przypadkowe i przyjemniejsze.
Edward T. Hali
The Silent Language[1]
Słowo wstępne Roberta Diltsa
Przedmowa Johna Gryndera
Wprowadzenie
Wstęp do wydania drugiego
ROZDZIAŁ 1
Kreśli mapę i ustanawia tło dla głównych idei NLP: jak z naszej aktualnej rzeczywistości osiągamy miejsca, do których chcemy się dostać, cele, komunikację, jak uzyskujemy kontakt i jak kształtujemy nasze unikalne sposoby rozumienia świata.
Co to jest programowanie neurolingwistyczne
Santa Cruz, Kalifornia 1972....................... 9
Santa Cruz 1976............................. 9
Mapy i filtry ............................... 10
Uczenie, oduczanie i ponowne uczenie się.............. 12
Trzyminutowe seminarium........................ 14
Cele..................................... 15
Stan obecny i stan pożądany....................... 18
Komunikacja............................... 19
Kontakt.................................. 21
Dopasowanie i prowadzenie....................... 22
ROZDZIAŁ 2
Opowiada o tym, jak używamy naszych zmysłów wewnętrznie w myśleniu, jak język powiązany jest z myślami i jak możemy rozpoznać sposób, w jaki ludzie myślą.
Drzwi percepcji.............................. 25
Systemy reprezentacji .......................... 25
Preferowane systemy reprezentacji................... 28
Język a systemy reprezentacji...................... 28
Predykaty................................. 29
System wprowadzający.......................... 30
Synestezja, nakładanie i przekład.................... 31
Wzrokowe wskazówki systemu reprezentacji.............. 32
Inne wskazówki systemu reprezentacji................. 35
Submodalności.............................. 36
ROZDZIAŁ 3
Dotyczy naszych stanów wewnętrznych: jak są wywoływane i jak możemy używać bodźców i kotwic, aby uzyskać dostęp do naszych zasobnych stanów zgodnie z życzeniem.
Stany fizjologiczne a wolność emocjonalna .............. 42
Wywoływanie............................... 44
Rozpoznanie ............................... 44
Kotwiczenie................................ 44
Kotwiczenie zasobów .......................... 46
Łączenie kotwic w łańcuchy....................... 49
Zmiana zakotwiczeń........................... 50
Zmiana historii osobistej......................... 51
Rzutowanie w przyszłość ........................ 52
Generowanie nowych zachowań..................... 53
ROZDZIAŁ 4
Mówi o myśleniu raczej w kategoriach systemowych niż prostych zależności przyczynowych. Zawiera fragment najnowszych prac Roberta Diltsa dotyczących wzajemnego przyporządkowania środowiska, zachowania, możliwości, przekonań i tożsamości.
Pętle i systemy.............................. 54
Pętla uczenia się............................. 56
Od porażki do informacji zwrotnej................... 57
Poziomy uczenia się........................... 58
Opisy rzeczywistości........................... 59
Potrójny opis............................... 60
Roberta Diltsa zunifikowane pole NLP................. 61
Przekonania................................ 64
ROZDZIAŁ 5
Opisuje, jak język narzuca ograniczenia naszemu doświadczeniu i jak możemy je przekraczać. Wzorce metamodelu są sposobem stawiania kluczowych pytań w celu rozjaśnienia tego, co ludzie mówią.
Słowa i znaczenia............................. 67
Głośne myślenie ............................. 68
Nadawanie słowom znaczeń — metamodel.............. 69
Wypowiedzieć wszystko — struktura głęboka............. 69
Niedookreślone rzeczowniki....................... 70
Niedookreślone czasowniki ....................... 70
Porównania................................ 71
Sądy.................................... 71
Nominalizacje............................... 71
Modalne operatory możliwości ..................... 72
Modalne operatory konieczności .................... 73
Kwantyfikatory ogólne.......................... 74
Złożona równoważność ......................... 75
Założenia................................. 76
Przyczyna i skutek............................ 76
Czytanie w myślach........................... 77
ROZDZIAŁ 6
Jak używać języka w zręcznie niejasny sposób, co pomaga dostosować go do doświadczeń innych osób, ułatwiając im dostęp do nieświadomych zasobów — model Miltona, nazywany tak w uznaniu dla światowej sławy hipnoterapeuty Miltona Ericksona. Zawiera część o metaforze, o przeformułowaniu znaczenia doświadczeń i o subiektywnym postrzeganiu czasu.
Stan świadomości zewnętrznej i wewnętrznej............. 82
Model Miltona.............................. 84
Dopasowanie i prowadzenie....................... 84
Poszukiwanie znaczenia......................... 85
Rozpraszanie i angażowanie myślenia świadomego.......... 85
Półkule mózgowe: lewa i prawa..................... 86
Dostęp do nieświadomości i zasobów.................. 87
Metafora.................................. 89
Przeramowanie i transformacja znaczenia................ 92
Przeramowanie kontekstu ........................ 95
Przeramowanie zawartości........................ 95
Intencja i zachowanie .......................... 95
Sześciostopniowa technika przeramowania............... 96
Linie czasu................................ 98
„W czasie" i „przez czas"........................ 100
Czas w mowie.............................. 102
ROZDZIAŁ 7
Analizuje kolejne modele NLP, obejmując zagadnienia konfliktu, porozumienia, wartości i elastyczności w kontekście biznesu. Jak uczynić spotkania bardziej efektywnymi i jak osiągnąć porozumienie w sytuacjach trudnych.
Konflikty i spójności…………. 103
Identyfikacja sygnału spójności…………… 103
Identyfikacja sygnału niespójności………. 104
Wartości……………. 104
Hierarchia kryteriów……………… 105
Kroki w górę i w dół…………….. 106
Metaprogramy………………. 108
Sprzedaż……………… 114
Obramowanie……………. 115
Spotkania………………… 117
Negocjacje………………. 119
ROZDZIAŁ 8
Koncentruje się na zastosowaniu NLP w terapii i w przemianach osobowościowych. Opisuje trzy klasyczne techniki NLP: świstu, leczenia fobii i rozwiązywania konfliktu wewnętrznego.
Psychoterapia……….. 122
Zmiana pierwszego rzędu…………. 123
Leczenie fobii…………. 124
Technika świstu………… 126
Zmiana drugiego rzędu…………. 127
Konflikt wewnętrzny…………. 128
ROZDZIAŁ 9
Rozdział ten dotyczy strategii myślowych. Zawiera kilka praktycznych przykładów ze słynna strategia NLP poprawnego pisania włącznie, a także strategię muzyczna i strategie kreatywności wzorowaną na Walcie Disneyu.
Uczenie się przez modelowanie…………….. 129
Jank NLP rozpoczęło modelowanie……………… 130
Modelowanie…………. 131
Przekonania……………….. 132
Fizjologia………………… 133
Strategie…………… 134
Strategia muzycza…………… 136
Strategia zapamiętywania ........................ 137
Strategia poprawnego pisania...................... 139
Strategia kreatywności.......................... 140
Z powrotem do modelowania...................... 143
NLP, modelowanie i przyspieszone uczenie..............145
Poradnik użytkownika.......................... 146
EPILOG...................................
Krótkie spekulatywne rozważanie o tym, jak NLP odzwierciedla zmiany w naszej kulturze; jak proces zmian w wewnętrznym świecie naszych myśli odzwierciedla wzmożone tempo zmian świata zewnętrznego.
CZĘŚĆ INFORMACYJNA
Źródło praktycznych informacji i porad na temat wyboru książek i kursów NLP.
Inwestowanie w siebie.......................... 150
Wybór treningów NLP.......................... 152
Glosariusz NLP................................ 154
17
To wielka przyjemność widzieć, z jakim oddaniem i powagą studenci zajmują się NLP. Tym razem Joseph 0'Connor i John Seymour wykonali wspaniałą pracę, przedstawiając w bardzo przystępnej formie podstawowe zasady i narzędzia NLP. Mimo iż książka ta została napisana w postaci swobodnego dialogu z czytelnikiem, zachowała całe bogactwo i złożoność przedstawianego materiału — zgodnie ze słynną sentencją Alberta Einsteina: „Wszystko powinno być robione tak prosto, jak to możliwe, ale nie prościej".
Książka ta stanowi uaktualnione wprowadzenie do NLP i przedstawia jego podstawowe zasady równie dobrze jak najnowsze osiągnięcia w tej dziedzinie. Gratulacje dla dwóch osób, które pomagają położyć fundamenty pod NLP na następną dekadę!
Robert B. Dilts
grudzień 1989
PRZEDMOWA
Rozsądni ludzie przystosowują się do świata.
Nierozsądni ludzie przystosowują świat do siebie.
Dlatego też cały postęp zależy od ludzi nierozsądnych.
George Bernard Shaw
Zapisana historia ma wiele wspólnego z pieśnią sprzedawcy najnowszego cudownego medykamentu, dyplomaty czy apologety. Jakże mogłoby być inaczej?
Tradycje ustnego przekazu wśród ludzi dziewiczych kultur, nie znających jeszcze zasad ortografii, niosły zarówno otuchę, jak i wyzwanie — otuchę swym ładem i nieuchronnością następujących wydarzeń, wyzwanie dla pieśniarzy, którzy dając świadectwo chaosowi, ostatecznie musieli go dopasować do tempa i długości swoich monotonnie śpiewanych kronik. Nie ma wątpliwości, że po jakimś czasie, kiedy ogarniała ich błogosławiona amnezja, wyśpiewywali je z całkowitym przekonaniem.
Gregory Bateson ostrzega nas przed śmiertelnym trójkątem technologii, przed skłonnością naszego gatunku do zastępowania środowiska naturalnego (lasy Dorzecza Amazonki) sztucznym (ulice Nowego Jorku), przed świadomym planowaniem bez wyważenia procesów nieświadomych. Tom Malloy (w swej wspaniałej powieści The Curtain of Dawn - Kurtyna jutrzenki) koryguje „przejęzyczenie" Karola Darwina, który mówił o „przetrwaniu najlepiej przystosowanych" (survival of the fittest), uważając, że poprawniej byłoby, gdyby powiedział o „przetrwaniu tych, którzy przystosowują otoczenie" (survival of the fitters).
O'Connor i Seymour podjęli się stworzenia logicznej całości z niewyobrażalnej wręcz przygody. Dżungle, przez które przedzieraliśmy się w naszych poszukiwaniach z Richardem są dziwaczne i fascynujące. Autorzy tej książki, kierując się jak najlepszymi intencjami, przedstawiają migawki z angielskiego różanego ogrodu, schludnego i uporządkowanego. Zarówno dżungla, jak i różany ogród mają swój własny, specyficzny czar.
To, co macie właśnie przeczytać, nigdy się nie wydarzyło, ale brzmi sensownie, nawet dla mnie.
John Grinder
Książka ta jest wprowadzeniem oraz przewodnikiem po dziedzinie znanej jako programowanie neurolingwistyczne lub NLP[2]. NLP jest sztuką i nauką o doskonałości, wywodzącą się z analiz zmierzających do odpowiedzi na pytanie, jak wybijające się w różnych dziedzinach jednostki uzyskiwały swoje wspaniałe rezultaty. Tych umiejętności komunikacji może nauczyć się każdy, kto chce poprawić swoją efektywność, zarówno osobową, jak i profesjonalną.
Przedstawiono tu liczne modele doskonałości, które NLP stworzyło w dziedzinie komunikowania się, biznesu, edukacji i terapii. Jest to podejście praktyczne, dające znakomite rezultaty i znajdujące coraz większe zastosowanie w wielu dyscyplinach.
NLP rozwija się i tworzy nowe koncepcje. My, autorzy tej książki, jesteśmy świadomi powstałego w ten sposób kontrastu, jako że książki są czymś utrwalonym i statycznym. Każda książka stanowi wyraz czasów, w których została napisana; jest jak zdjęcie migawkowe. Ale czy tylko dlatego, że jutro człowiek będzie inny, nie warto mu zrobić zdjęcia dzisiaj?
Myśl o tej książce raczej jak o kładce, dzięki której możesz osiągnąć nowe terytorium i kontynuować ekscytującą podróż życia. Prezentuje ona nasze osobiste rozumienie NLP i nie stanowi wersji ostatecznej ani oficjalnej. Ze względu na prawdziwą naturę NLP wersja taka nigdy nie powstanie. Jest to tylko wprowadzenie i dlatego też wielokrotnie musieliśmy podejmować decyzje, co w niej umieścić, a co opuścić. W rezultacie powstał jeden z wielu możliwych sposobów przedstawienia tego zagadnienia.
NLP jest modelem sposobu, w jaki jednostki tworzą swoje niepowtarzalne doświadczenia życiowe. Jest to tylko jedna z metod analizowania i organizowania cudownej i niezmiernie bogatej złożoności ludzkiej myśli i komunikacji. Mamy nadzieję, że pisząc tę książkę wspólnie, przedstawimy dokładniejszy opis NLP, niż gdyby pisał ją jeden autor. Głębię postrzegamy, ogniskując na przedmiocie dwoje oczu. Świat widziany tylko jednym okiem jest płaski.
NLP reprezentuje nastawienie umysłu i sposób bycia w świecie, których w książce nie można przedstawić adekwatnie, aczkolwiek wiele można wyczytać między wierszami. Przyjemność czerpana z utworu muzycznego pojawia się podczas jego słuchania, a nie tylko patrzenia na nuty.
NLP jest podejściem praktycznym. Stanowi zbiór wzorców, umiejętności i technik służących skutecznemu myśleniu i działaniu. Powinno być użytecznym narzędziem w rozszerzaniu możliwości wyboru i podnoszeniu jakości życia. Najważniejsze pytania dotyczące tego, co znajdziesz w tej książce, brzmią: Czy jest to przydatne? Czy to działa? Sprawdź, co jest przydatne i co działa, wprowadzając to w życie. Co ważniejsze, sprawdź, kiedy coś nie działa i zmieniaj to, dopóki nie zaczniesz uzyskiwać rezultatów. Taka jest właśnie idea NLP.
Naszym celem było zaspokojenie potrzeb, jakie ujawniały się w rozmowach ze wzrastającą liczbą osób zainteresowanych NLP. Zdecydowaliśmy się napisać książkę, która byłaby przeglądem tej dziedziny, która przedstawiłaby nasze zainteresowanie wiedzą o sposobach myślenia ludzi i o zmianach, jakie są możliwe, która zawierałaby wiele najbardziej użytecznych umiejętności, wzorców i technik, opisanych w sposób dający możliwość natychmiastowego wykorzystania ich jako narzędzi zmiany w zmieniającym się świecie. Po pierwszym czytaniu służyłaby dalej jako podręczny informator i praktyczny przewodnik dla osób zainteresowanych zdobywaniem kolejnych książek o NLP zgodnie z ich szczegółowymi potrzebami. Oferowałaby też pomoc przy wyborze kursów treningowych z zakresu NLP.
Zadanie to było tak przytłaczające, biorąc pod uwagę „nieuchwytną oczywistość" NLP, iż żaden z nas nie był gotów podjąć się go samodzielnie. Odwagę dało nam połączenie naszych zasobów. To, jaki od...
koni86