136.doc

(123 KB) Pobierz
DLACZEGO LUDZIE ZACHOWUJĄ SIĘ AGRESYWNIE

 

 

DLACZEGO  LUDZIE   ZACHOWUJĄ   SIĘ  AGRESYWNIE

 

 

 

Chcąc  odpowiedzieć  na  pytanie,, Dlaczego  ludzie   zachowują  się agresywnie’’ Dokonałam analizy  literatury  po  czym  można  stwierdzić , że nie  istnieje  jeden  czynnik  wyjaśniający  takie  zachowanie.

 

 

Trzy  główne  grupy  teorii  ujmuj  agresję  jako :

 

-          filogenetycznie  uformowany  instynkt ( zachowania  wrodzone , zdeterminowane  biologiczną  koniecznością  wyładowania  agresywnej  energii )

 

-          popęd  ( zaspakajanie  popędu  będącego  wynikiem  oddziaływania sytuacji  - sposób  zaspakajania  zależy  od  sposobów  uczenia  się )

 

-          rezultat  uczenia  się (zachowania  nabyte  w  ciągu  życia)

 

Mając  na  uwadze  strukturę  czynności  agresywnych  i  procesy  intra - psychiczne  nimi  kierujące  można  wyróżnić  kilka  postaci  agresji  interpersonalnej :

 

                            AGRESJĘ    REAKTYWNO  -  IMPULSYWNĄ

                                                INSTRUMENTALNO  -  ZADANIOWĄ

                                                 IMMANENTNO   -  SPONTANICZNĄ

                                                 WROGOŚĆ.

 

                   W  każdym  przypadku  różny  jest  mechanizm  uruchamiania  agresywnej  motywacji  i  motywacji  blokującej  zachowania  agresywne. Przedstawię   pokrótce  teorie  psychologiczne , które  próbują  definiować  Agresję  i  wyjaśnić  przyczyny  tego  wciąż  rosnącego  w  świecie  zjawiska. Zachowania  agresywne  można  obserwować  w  małżeństwie, rodzeństwie , w  grupie  rówieśniczej, zwalczających  się  obozach  politycznych .

       W  sensie  psychologicznym  agresją  nazywamy  czynności  skierowane  przeciwko  komuś  lub  czemuś, mającej  na  celu  zadanie  bólu , uszkodzenie,  zniszczenie  obiektu. A  zatem  agresją  jest  gwałtowne , napastliwe, destrukcyjne  zachowanie, które  powoduje  cierpienie  ofiary  lub  destrukcje  przedmiotów.

Istnieje  agresja  skierowana  do  samego  siebie ( autoagresja )

i  agresja  skierowana  w  stronę  otoczenia ( alloagresja ).

              Definicje  agresji  wg. Adama  Frączek  który  stwierdza  że  agresja  to  czynności mające  na  celu  wyrządzenie  szkody  i  spowodowanie  utraty  cenionych  społecznie  wartości,  zadanie  bólu  fizycznego  lub  spowodowanie  cierpienia  moralnego.

 

Wg. Eliota   Aronsona   agresja  to  zachowanie  ukierunkowane  na  spowodowanie  fizycznej  lub  psychicznej  szkody.

Wg. Zbigniewa  Skornego   rozróżniamy  agresję  bezpośrednią  i  agresję  przemieszczoną. Agresja  bezpośrednia   polega  na  jawnym  ataku  skierowanym  na  przedmiot  będącym  powodem  frustracji, ataku  możliwym   tylko  w  obecności  tego  przedmiotu. Agresja  pośrednia   to  akt  skierowany  na  osoby  lub  rzeczy  nie  będące  właściwym  przedmiotem  zachowania  agresywnego. Ponadto  rozróżnia  on  agresję  fizyczną  i  słowną  oraz  agresję  czynną  i  bierną. [1]

Wg.  Jenó  Ranschburga   agresją  nazywamy  każde  zamierzone  działanie w  formie  otwartej  lub  symbolicznej  mającej  na  celu  wyrządzenie  komuś  lub  czemuś  szkody,  straty  lub  bólu . [2]

Wielcy  myśliciele , filozofowie  oraz  autorytety  naukowe   wyrażają  sprzeczne  opinie  na  temat  tego ,  czy  agresja  jest  wrodzonym,  instynktownym  popędem,  czy  wyuczonym  sposobem  zachowania .To  stary  dylemat , a  dyskusje  toczą  się  od  wieków ,

Na  przykład Thomas   Hobbes    w  swym  dziele ,, Lewiatan ‘’  wyraził  pogląd , że  człowiek z  natury  jest  barbarzyńcą. Jedynie  narzucone  przez  prawo  represje  i  porządek  społeczny  hamują  ludzką   agresję. Natomiast  Jan  Jakub  Rousseau  sformułował   koncepcję  szlachetnego  dzikusa zgodnie  z  którą  ludzie  z   istoty  swej  są  łagodni , życzliwi  i  radośni . Cywilizacja  jedynie  tłumi  dobrotliwą  naturę  człowieka  i  wyzwala  agresję.

Zygmunt  Freud  rozwinął   pesymistyczną  myśl   Hobessa , stwierdził  , że  ludzie  przychodzą  na  świat  wyposażeni  w  dwie  różne   potężne  siły  instynktowne :

                                    Instynkt   życia  - nazwany  przez  niego  EROSEM

                                   Instynkt  śmierci -  nazwany  TANOTOSEM 

Według  Freuda  instynkt  śmierci  może  zostać  skierowany   do  wewnątrz  lub  na  zewnątrz.  W  pierwszym  przypadku  znajduje  swój  wyraz  w  aktach  samoagresji.  W  drugim  przypadku  objawia  się  wrogością  oraz  tendencjami niszczycielskimi  i  morderczymi. [3]

Do  dziś  problem  nie  został  do  końca  rozstrzygnięty  o  to  czy  ma  ona  charakter  wrodzony  czy  nabyty.

       Wielu  autorów  wyróżnia   dwa  podstawowe  rodzaje  agresji :

                              IMPULSYWNĄ ,  INSTRUMENTALNĄ.

Jest   ona  bowiem  sposobem  reagowania  bądź  zachowaniem  służącym  realizacji  zaktywizowanych  potrzeb:  jej  podłożem  są  emocje ,  choć  może  wystąpić  bez  ich  udziału.  W  pierwszym  wypadku  mówimy  o  afektywnych  motywach  agresji,  w  drugim  o  motywach  instrumentalnych.  Oba  motywy  mogą  torować  drogę do  agresji ,  często  jednak  współwystępują  w  generowaniu  tego  zachowania  i  sterowaniu  jego  przebiegiem ,  wpływając  tym  samym  na  jego  treść , dynamikę i  skutki . Innym  proponowanym  w  literaturze  ,  sposobem  podziału  zachowań agresywnych  jest  ich  klasyfikacja  z  punktu  widzenia  funkcji , jakie  spełniają.         

 

AGRESJA  IMPULSYWNA – zwana  także  afektywną,  emogenną  lub  reaktywną  jest  formą  odpowiedzi  na  jakiś  negatywny  stan  organizmu. Odwołujemy  się  do  niej ,  gdy  jesteśmy  rozgniewani , poirytowani ,  wściekli  po to  by ,, zrzucić  z  siebie  nerwy ,  przerwać  kontakt  z  awersyjnym   bodźcem.

Tak  więc  agresja  impulsywna  dochodzi  do  głosu  na  bazie  negatywnego  pobudzenia  agresywnego.

Do  tej  kategorii   należy   agresja  pojawiająca  się  na  wskutek   frustracji, a  więc  np.  zaistnienia  przeszkody  w  drodze  do  realizacji  jakiejś  potrzeby.

Powodem  agresji  impulsywnej  może  być  krytykowanie , obrażanie , poniżanie  A  więc  czyjeś  oddziaływanie  godzące  w  poczucie   własnej  wartości potencjalnego  agresora. To  także  agresja  wywołana  działaniem  pewnych  bodźców  fizycznych  otoczenia  człowieka , takich  jak  np.  silne  nieregularne  błyski  światła ,  hałas  ,  szum , nieprzyjemne  dźwięki ,  wysoka  lub  niska  temperatura ,   przykre  zapachy , zbytnie  zagęszczenie  ludzi  w  jednym  miejscu.

Okazuje  się , że  w  krajach  o  skrajnych  warunkach  termicznych  częściej  dochodzi  do  agresji , a  przestępczość o  charakterze  przemocy ( gwałt , pobicia ,morderstwa) pozostaje  w  związku z  temperaturą  powietrza. Narastanie  tendencji do  agresji   sprzyja  także  zbytnie  stłoczenie ,  ograniczenie  przestrzeni. We wskazanych  sytuacjach i  warunkach  człowiek  w  mniejszym  stopniu  kontroluje  swoje  emocje  i  jest  zdolny  do  skrajnych  zachowań. [4]      

Agresja  impulsywna  ma  na  ogół  u  swoich  podstaw   emocje  złości , gniewu, irytacji, dlatego  często  określa  się  ją   jako  gniewną. [5] Bezpośrednim  celem  agresji  impulsywnej  jest redukcja  napięcia . Jej  efektem  końcowym  i  wystarczającym  zarazem  jest  np. uderzenie  partnera .   

 

AGRESJA   INSTRUMENTALNA -  inaczej ,, w służbie  potrzeb ‘’

jest  traktowana  jako  przejaw  defektu  w  procesie  socjalizacji .

 

Jej  celem nie  jest  spowodowanie  cierpienia  ofiary ,  ale  cierpienie  to  służy  jako  narzędzie    realizacji  jakiejś  potrzeby. taką  potrzebą  może  być np.  chęć  zdobyci  aprobaty  kolegów  , a  sposobem  jej  osiągnięcia    bicie  kopanie  , atakowanie  przypadkowej  ofiary .  Już  małe  dzieci  wiedza , jak  skuteczny  dla  osiągnięcia    pożądanej  zabawki  może  być  krzyk , tupanie  nogami.

Wymuszanie  ustępstw    ze  strony  rodziców  poprzez  szantaż , agresywne  zachowanie ,  ostentacyjne   nie podporządkowywanie    ich wymaganiom  ,  okazuje  się    metoda  zupełnie  skuteczną. Doświadczenie  wskazuje  , że  agresja  jest  skuteczną  technika  osiągania  celów  ,  czyni  ją  przydatnymi ,  czasami  preferowanym  narzędziem  ich  realizacji.

Oczywistym  wydaje  się  wiec  wniosek  ,  że  agresja  instrumentalna  to  bardzo  rozpowszechniona    technika  radzenia   sobie  z  bieżącymi    problemami. U  podłoża  agresji  instrumentalnej  nie  musi  leżeć    jakakolwiek  emocja    negatywna  .  To  forma  zachowania  może  dochodzić  do  głosu    w  efekcie  chłodnej  ,  często  ekonomicznej    kalkulacji   zysków  i  strat,  z  łatwością  wygrywa  myśl    o  opłacalności    zachowania  agresywnego   -  nagroda  jest  blisko  ,  kara  mało  prawdopodobna .

 

AGRESJA  ZADANIOWA  -  dochodzi  do  skutku  za  sprawą  pełnionych  funkcji , podjętej  roli , lub  postawionych  zadań . To  często  zachowanie   wynikające  z  przymusu  lub  nakazu . Służy  jedynie  wykonaniu  zadania. Pełnienie  niektórych  ról  zawodowych  i  społecznych  związane  jest  z  koniecznością  zadawania  innym  bólu   i  cierpienia  podporządkowanego ,, egzekucji ‘’   praw   dobremu  wychowaniu ,  korekcie  postaw  i  zachowań.  To  konieczność   często  kontrowersyjna  z  moralnego  punktu  widzenia .  

 

Niektórym  formom  agresji  zadaniowej   przypisuje  się  jednak  wymiary  prospołeczne -  to  zachowanie  służące  socjalizacji ,  społecznemu  dobru. Agresywnymi  narzędziami  pilnowania  i  przywracania  porządku  posługuje  się w  sposób  prawnie  usankcjonowany  nauczyciele , wychowawcy , policjanci ,strażnicy  więzienni  , ochroniarze . (  eksperyment  Milgrama , Zimbardo,, strażnicy  więzienni  ‘’ i ,, skazani ‘’  ) .

 

AGRESJA  SPONTANICZNA - inaczej ,, dla  przyjemności’’  nie  jest  reakcją  na  zdarzenia  wywołujące  gniew  ,  pojawia  się spontanicznie  bez  prowokacji  .  Jej  jedynym  celem  jest    wykonanie  aktu  agresywnego  zachowania  ,  a wiec  zadanie  bólu ,  spowodowanie  cierpienia  ,  uszkodzenia  kogoś  lub  czegoś

Przyjemność  ta  zawarta  jest  w  samym  akcie  agresywnego  zachowania.  To  forma zachowania  oparta  na  doświadczeniu ,  że  pozwala  ona zaspakajać  potrzebę stymulacji , kontroli  lub własnej wartości. Agresję spontaniczną  uważa się za wynik ukształtowania niekorzystnych ze społecznego punktu widzenia , czynności adaptacyjnych .  Jest ona rezultatem doświadczenia skuteczności działań wymierzonych przeciwko innym . Dla agresora ten ból i cierpienie to źródło satysfakcji i zadowolenia , to nagroda .

 

AGRESJA  NAŚLADOWCZA  - głównym źródłem agresji jest społeczne uczenie się . Dzieci naśladują swoich  rodziców oraz innych dorosłych  i w ten sposób uczą się rozwiązywać konflikty przy użyciu siły, zwłaszcza gdy obserwują korzystny rezultat agresywnego zachowania.  W eksperymencie  Bandura wykorzystał plastikową lalkę wypełnioną powietrzem , która odbijała się po uderzeniu .

Dorosły chwytał lalkę a następnie rzucał nią brutalnie, walił w nią drewnianym młotkiem, uderzał dłonią , kopał i ze złością krzyczał w jej stronę .Później pozwalano dzieciom bawić się lalką. Okazało się że naśladują one dorosłego i obchodzą się z lalką równie brutalnie . Co więcej dzieci te posunęły się dalej , wymyślały nowe sposoby znęcania się nad lalką . [6]

 

Autorytety naukowe takie jak Ch. N. Cofe i MH. Appley , wyróżniają cztery koncepcje agresji .

1.      Agresja jako instynkt

2.      Agresja jako reakcja na frustrację

3.      Agresja jako nabyty popęd

4.      Agresja jako nawyk

 

Ad . 1

Przedstawiciele  W .McDougall , P . Bovet , Z. Freud , K. Lorenza instynktownej interpretacji  agresji  przyjmują, że  powstała  ona  w  drodze  ewolucji  i  jest  potrzebna  , a  nawet  konieczna   do  utrzymania  gatunku  . Człowiek  rodzi  się  z  gotowym  instynktem   nazywanym ,, instynktem  walki ‘’.  Instynkt  agresji  jest  wrodzony  i  niezmienny . Natomiast  zachowania  agresywne  wzbudzone  przez  instynkt  są  mniej  lub  bardziej  podatne  na  wpływy   zewnętrzne ,  mogą  być  modyfikowane  przez  wychowanie .

 

Ad. 2

Frustracja  powstaje  wtedy  ,  gdy  w  toku realizacji  jakiegoś  celu   człowiek  natrafia  na  przeszkodę , udaremniającą  tę  realizację . Zdaniem J. Dollarda i  jego  współpracowników  , zachowania  agresywne  mogą  mieć  różny  kierunek .

Najczęściej  są  skierowane  na  rzeczy  czy  osoby  , będące  przyczyną  frustracji . Nierzadko  jednak  zachowania  agresywne  zostają  przeniesione    na  całkiem  inny  przedmiot  a  nawet  na  samego  siebie.

 

Ad.  3

Istnieje  kilka ,  nieznacznie  różniących  się  od  siebie  koncepcji  agresji  jako  nabytego  popędu. Jedne  z  nich  podkreślają  rolę  gniewu  , drugie   rolę  konfliktowych  oczekiwań   dotyczących  wzmocnienia  zachowania   agresywnego .J Dollar i N. R . Miller  sugerują  ,że  gniew  jest  wyuczalnym  popędem   tj.  utrzymują  oni  , że  szarpanie ,  bicie ,  drapanie  oraz  wewnętrzne  reakcje  trzewne   są  wrodzonymi  reakcjami   gniewnymi  na  pewne  sytuacje.

,,Jeśli  reakcje  te  lub  niektóre  z  nich  zostaną  związane  z  neutralnymi  poprzednio  bodźcami  sygnałowymi   to  bodźce  te  mogą  inicjować  reakcję  gniewu . Ponieważ  zachowania  agresywne  jest  przynajmniej    jedną  z  konsekwencji  gniewu  ,  przed to  zachowanie  takie   mogło  by  być    następstwem  wystąpienia  bodźców  sygnałowych , które  aktualnie  wywołują  gniew.       

 

Ad.  4

Agresja  bywa  wyjaśniana  jako ,, nawyk  napastowania’’  Ważny  jest  tu  fakt  częstości  , oraz  natężenia  doznawanych  napaści  , frustracji  i  emocji  przykrych  które  A. Buss  określa   jako ,, warunki poprzedzające   agresję’’ . stąd  powstaje  prosta  już  droga  do  hipotezy  ,  że  bardziej  agresywną  będzie  indywiduum ,

które  doznało  szeregu  bodźców   wywołujących  gniew w  porównaniu  z  jednostką,  która  doznawała  mniejszą ilość  takich  bodźców.

Drugi  czynnik  decydujący  o  sile  agresywności  u  danego  człowieka   jest  stopień  wzmocnienia  agresywnego  czy  napastliwego  zachowania  .  Nie wzmacnianie  agresji ,to  znaczy  stworzenie  takich  sytuacji  w  których  zachowanie  agresywne  nie  doprowadzają  do  osiągnięcia  nagród  ,  również  zmniejsza  siłę  nawyku. Trzecim  czynnikiem   determinującym  siłę  agresywności    jest  falicytacja  społeczna  . W  bardzo  agresywnej  grupie  czy  rodzinie  jednostka  będzie  prawdo  podobnie  nagradzana  za  inicjowanie  zachowań  agresywnych, a  także  niejednokrotnie

atakowana  ,  związku  z  tym  odczuje  gniew  .Ostatnim  czynnikiem   wpływającym  na  agresywność  jednostki  stanowi  jej temperament. [7]   Motywację  do  zachowań  agresywnych  występuje  w  określonych  sytuacjach a  w  innych ( przy  zaistnieniu  tych  samych  powodów )  nie  pojawia  się , co  wskazuje  m . in . na  brak  automatycznego  związku  pomiędzy  zaistnieniem   powodu  do  agresji  i  jawną  jej  postacią  oraz  falicytujący  , bądź  hamujący  wpływ  otoczenia  społecznego  na  jej  występowanie .Takimi  wzmacniaczami  lub hamulcami  agresji  mogą  być  także  cechy  potencjalnego  agresora.

Agresywne  zachowanie  oznacza  wygrana  motywów  agresywnych    nad  konkurencyjnymi dlań np. lęku  przed  karą.  Istnieje  szereg  czynników    składających  się  na ,, grę  sił ‘’  pomiędzy  tendencja  do  agresji a  tendencjami  ją  hamującymi .  Niektóre  z nich  są  specyficzne    dla  określonego  rodzaju  agresji   np.  (  stopień  pobudzenia  emocjonalnego  ,  interpretacja  treści   oraz  przyczyny  tego  pobudzenia  w  przypadku  agresji   motywacyjnej  impulsywnie ), udział  innych  zaznacza  się  niezależnie  od  źródeł , które  ukształtowały  motywację agresywną.

Czynniki  to  także  wielkości    pokusy ( nagrody )  i  spodziewanej  kary ,  to  także  zakres  udziału  struktur  poznawczych  w  fazie  formowania  się  motywacji  agresywnej . Istnieje  wiele  czynników   sytuacyjnych  falicytujących  agresję  np.  obecność  sygnałów  wywoławczych , obserwacja  modeli  agresywnego zachowania   , obecność  osoby  popierającej  agresję , to  także  anonimowości  i  prowadzące np. do rozłożenia  odpowiedzialności . [8]                                                                                                                Ważne  czynniki  pobudzające  do  agresji  to czynniki  neurologiczne , chemiczne a  skończywszy  na  uwarunkowaniach  społecznych.    

Wykryto  także że  określone  związki  chemiczne  wpływają  na  przejawianie  agresji .Na  przykład  zaaplikowanie  zwierzęciu  testosteronu  ( męskiego  hormonu  płciowego  )  spowoduje  u  niego  nasilenie  agresji .Jednoznacznie  stwierdzono  , iż  niezależnie  od  okoliczności  chłopcy  wykazują  bardziej  agresywne  postawy  niż  dziewczęta  .  Alkohol  jak  zapewnia  wielu  studentów    obniża  nasze  opory    przed  dokonywaniem  czynów  naruszających  ogólne  przyjęte  normy  społeczne  , W  tym  czynów  agresywnych  . Nie  oznacza  to  jednak  , że  alkohol  powoduje  automatycznie    wzrost  nastawienia  agresywnego  , a  ludzie  będący  pod  jego  wpływem    krążą  w  poszukiwaniu  obiektu  do  bicia  . 

Wyniki  przeprowadzonych  eksperymentów  wskazują  ,że  znosi  nasze  hamulce  i  rozluźnia  kontrolę . Ból  i  niewygody  tj. upał  nadmierna  wilgotność ,zanieczyszczenie  także  może  być  przyczyną  agresji. 

Niewątpliwie  oglądanie  agresji  w  środkach  masowego  przekazu  ma  wpływ  na  dzieci  i  młodzież  jak  i na osoby  dorosłe. [9]

Agresje  hamuje  obecność  silnych ,,   frustratorów  ‘’  jako  obiektów  odwetu  ,  a  także  obecność  świadków  -  potencjalnych  dawców  kary  .  Czynnikami  które  mogą  wspomagać  lub  hamować  motywację  agresywną,  są  także  postawy  , normy i  przekonania  potencjalnego  agresora  ( np.  traktowanie  agresji  jako  cenionej  wartości,  albo  duża  wartość  przypisywana  działaniom na  rzecz innych , uprzedzenia ) O łatwość  dochodzenia  do  głosu  agresji  mogą  także  stanowić  takie  cechy  potencjalnego  agresora   ,  jak  poziom  lęku  i  neurotyzmu , uwarunkowana  temperamentalnie , pobudliwość   i  reaktywność  emocjonalna    .  Nie  bez  znaczenia   pozostaje  świeżości  doświadczeń  skuteczność  agresji  jako  antidotum  na  przeszkody  ,  albo  jako  narzędzie  realizacji  potrzeb ,  a  także  utrwalony  zapis  częstości    bycia  sprawca  lub  ofiara  agresji  w  przyszłości. Społeczeństwo  utrwala  zachowania  agresywne  poprzez   tolerancji   dla  agresji . Dezaprobata  ma  charakter  względny  .

Nie  jesteśmy  konsekwentni  w  negatywnym  jej wartościowaniu , dążeniu  do  wyeliminowania , domagania  się  sankcji  za  jej  przejawy . Agresja  ma  granice  jak  i  charakter  ruchomy ,   

mocno  zindywidualizowany w  czasie  i  przestrzeni (kultura  danego  społeczeństwa  ,  reguły  życia  społecznego    w  danym  etapie  jego  historii. Tolerujemy  pewien  poziom  zachowań  agresywnych ,  pewne  ich  formy  i  sposoby  wyrażania ,  usprawiedliwiamy    ich  pojawienie  się w  pewnych  okolicznościach ,  dehumanizujemy  ich  ofiary , kwestionujemy  zaistnienie   szkody .

Przekonanie  o  szkodliwości  i  słuszności  zakazu  agresji  częściej  pozostaje  w  sferze  deklaracji  niż  wyznacza  faktyczne  granice  naszych  działań  i określa  konsekwencję  w  potępianiu  agresji  u  siebie  i  u  innych  .

Społeczeństwa  różnią  się  nie  tylko  poziomem  agresji   ,  ale  także  poziomem  tolerancji  dla  niej.  Można  to  tłumaczyć  odmiennością   warunków  środowiskowych  tych  społeczeństw  np.  szczepy  narażone  na  stałe  ataki  wroga  muszą  się  przednim  bronić , stąd  np. . popierania  agresywności  w  trakcie  wychowania  młodego  pokolenia  . Różnice  mają  swoje  źródła  w  ideologii  kulturze i  obyczajach – niektóre  z  nich  nie  akceptują wyrażania  gniewu  i  złości ,  a  wręcz  ich  przeżywania  i  postulują  pokorę  oraz  wyrozumiałość.

Ludność  krajów  Ameryki  Południowej    postrzegana  jest  jako  tolerująca  wyższy  poziom  agresji  niż  zamieszkująca  inne  kraje .  W  Afganistanie   funkcjonują  plemienne  prawa  odwetu , natomiast  Indianie   z  plemienia  Tue   .Wykazują  bezwzględną  surowość w  zakresie  przestrzegania  praw  ustanowionych  dla  członków  własnego  szczepu ,,  dewianci '‘  zobowiązani   są  do  odbycia  dobrowolnej  kary  po  samobójstwo  włącznie

( tradycja  nakazuje  popełnienie  samobójstwa  osobie,  która  zabiła  członka  własnej  grupy ). Za  społeczeństwa  o  niskim  poziomie  agresji    uważa  się  Arapeszów   z  Nowej  Gwinei  oraz  Pigmejów  z  Kongo .Stany  Zjednoczone  są  pod  tym  względem  bardzo  podzielone  . Mormoni  np.  surowo  przestrzegają  reguł

nie agresywności   i  reprezentują  wysoki  poziom  moralności, a  wymieszana  etnicznie  ludność   Nowego  Jorku  i Bostonu   uważana  jest  wysoce  agresywną (  szczególne  nasilenie  zjawisk kryminalnych ) .

       Pewne  składniki  kultury   i  obyczajów  danego  społeczeństwa  mogą  stanowić   o  dopuszczalności    niektórych  form  agresji  .  Jej  usankcjonowane  formy    wynikają  np.  z  rytuałów  . 

W  wielu  plemionach  zamieszkujących  Południową  Afrykę    młodzi  chłopcy   przechodzą  szereg    bolesnych  zabiegów   ,  zanim  zostaną  włączeni  do  społeczności  dorosłych -  zabiegi  te  to  w  przypadku  plemienia  Tanga  próby  bicia  , zimna , pragnienia  jedzenia  wstrętnej  żywności , ciężkiej  kary    oraz  zagrożenia  życia.

Niepokojem  napawa    agresywne  w  swej  formie  otrzęsiny  , które  przechodzą  Amerykańscy  studenci  czy  uczniowie  .Spotykamy  także akty  agresji w   naszym  kraju  np.,  ,,fala ‘’ w  wojsku . Akceptacja  jawnej  agresji  , służącej   włączeniu  do  danej  społeczności  czy  grupy  , ma  miejsce  także  na  statku ,na  koloni ,w  grupach  przysięgających  sobie  lojalność pieczętowanych  krwią np.  upuszczeniem  krwi. Istnieją  ideologia  , w  myśl  których w  odniesieniu  do  pewnych  grup  ludzi  agresja  jest  dozwolona  lub  wręcz  nakazana  .Takie  nakazy  zawiera  Ideologia  faszystowska    czy  komunistyczna   ,niektórzy  znajdują   je  nawet  w  biblii . Irańczycy  zwalczają   przeciwników  religijnych    metodami  terroru  i  przemocy . Angielski  pisarz  Pakistańskiego  pochodzenia ,Salman  Rushidi,  został  skazany  na  karę  śmierci  za  napisanie  książki   pt  Szatańskie  wersety ,  za  jego  głowę  wyznaczono  nagrodę    w  wysokości  miliona  dolarów  .

       Heretyk  ,szaman , odszczepieniec , wróg  klasowy to  etykiety  ludzi  którzy  płonęli  na  stosach    byli  torturowani  i  szykanowani  , znęcano  się  nad  nimi    i  zabijano  ich . Proceder  trwa  nadal  , nadal  istnieją  etykiety ideologiczne  wystarczające  do  dehumanizacji  ofiary ,  skierowania  na  nią  ataku .  za  które  nie  są oczekiwane  kary  i  którego  skutki   nie  prowadza  do  wyrzutów  sumienia  , a  zamiast  tego  przynoszą  oprawcą  chwałę  i  liczne  dobra .

Dla  wielu  ludzi  pełnienie  pewnych  ról  społecznych i  zawodowych    kojarzy  się  z  większym  prawem   do  agresji  .

Łatwiej  godzimy  się  z karą  cielesna  wymierzoną  przez  nauczyciela   niż  przez  sprzątaczkę . Zwykli  ludzie  często  oczekują    pewnej  dawki  agresji   od  policjanta , nauczyciela , wychowawcy , kierowanej  na  osoby  ich  zdaniem  na to  zasługujące. Domagamy  się  ekstremalnych  wyroków  za  przestępstwa   i  zbrodnie  przeciwko  ludzkiemu życiu. Postulaty  sprzyjające  agresji  mogą  także  być  zawarte  w  pewnych  wzorcach  np. ,, prawdziwego  ‘’ mężczyzny . Z  badań  wynika  , ze  podobna  proporcja    przejawów  agresji   u  dziewcząt   i  chłopców  w  wieku  do  lat  czterech  ,  zmienia  się  na  rzecz  większego    poziomu  agresji    u  chłopców  starszych  i  mężczyzn . Można  to  wyjaśnić    rolą  wpływów   wychowawczych .Przejawy  agresji  fizycznej  chłopców  są  słabiej  karane   niż  analogiczne prezentowane    przez  dziewczęta  . Agresywne   elementy  zachowania    chłopców    bywają  popierane  jako  składowe  wzorca  przyszłego  mężczyzny  .

      Są  takie  rodzaje  zajęć , w  których  przebiegu  tolerujemy a  nawet  pochwalamy  pewną  dawkę  agresji . Jest  ona  cenionym  elementem  walki  o  zwycięstwo  w  sporcie  ,  akceptujemy  jej  obecność  w  pewnych  grach   rywalizacyjnych.  Co  więcej  -  nie  dostrzegamy    wielu  elementów  gry  nie  fair , gdy  prezentują  ją ,, nasi ‘’  natomiast  posądzamy  sędziego  o  stronniczość  ,gdy  nie  dostrzega    agresywnej  postawy  naszych  przeciwników .

       Ulgowej  ocenie  podlegają  niektóre  formy  agresji  wywołane  warunkami  ekstremalnymi  (  wojna  ,  kataklizm  ,  dramatyczna  sytuacja  socjalna  rodziny ) .

Zachowania   takie  tłumaczymy  brakiem  alternatywy  lub  koniecznością    działania  wbrew  woli,  usprawiedliwiamy  racjami  wyższego  rzędu .

Margines  tolerancji  dla  agresji  własnej  i  współ  towarzyszy  zwiększa  się  u  wielu  ludzi, gdy  uczestniczą  w  jakiejś  szczególnej  imprezie  w  zabawie  karnawałowej  , czy  po prostu  w  zabawie  przy  kieliszku  .

W  życiu  codziennym   tolerujemy  pewien  poziom  agresji .mądrość  potoczna  nakazuje  raczej  rozładowanie  złości  niż  jej  kumulowanie   prowadzące   do  niekontrolowanych aktów  agresji  lub  chorób  psychosomatycznych.  Działając  w  myśl  hipotezy katharsis ,  pozwalamy  sobie  i innym  ludziom  na  wybuchy  gniewu  i  irytacji  -  jeżeli  nie  musimy ,  nie szukamy  pośrednich  form  wyrzucenia  z siebie  złości  .  Pozwalamy  dzieciom na  wybuch  gniewu  w  nadziei , że  pozbycie  się  go  i  rozładowanie  napięcia  uchroni  je  przed  zaburzeniami  somatycznymi , przed  wzrostem  agresywności  .          

Tolerujemy  wiele  zachowań   nieintencjonalnie  szkodliwych

należą  do  nich  zachowania  małych  dzieci  .  Często  czynimy   żartobliwe  uwagi  na  temat  małego ,, terrorysty ‘’śmiejemy  się  nieświadomie  wypowiadanych    przez  dziecko  brzydkich  słów .  Opowiadamy  z  zachwytem, w  obecności ,, winowajcy ‘’ o  próbach  podduszenia  małego  braciszka  traktowanego  jako  niepożądanego  gościa  , o  komicznym  wyglądzie  wujka    trafionego  w  nos  pomidorem, agresywnych  i  uciążliwych  dla  psa  metodach  uczenia  go  grzeczności , o  przyniesionym  z  podwórka  żargonie  językowym.

Zapominamy  tylko  wyjaśnić  malcowi  ,na  czym  polega  zło  jego  zachowania  . Jako  nadal  nieświadomy  sprawca  złych  uczynków   malec  staje  w  centrum  zainteresowania  , czuje  aprobatę  , która kojarzy  ze  swoim  zachowaniem,  jest  aktorem  na  scenie  poproszonym  o  bis . We  współczesnych nam czasach  zapanowała  swoista  moda  na  agresję  brutalne  sceny  , przemoc  gwałt  , niszczenie  to stałe  obrazki  w  filmach  , przeglądach  wydarzeń , programach  rozrywkowych , w  literaturze , muzyce (treść  i  brzmienie ) , codziennej  prasie . Epizody  agresywne  zdecydowanie  dominują   nad  innymi  w  większości    kreskówek  dla  dzieci  ,  bajki  pełne  są  grozy  ,  rządzi  w  nich  bohater   negatywny , na  sprawiedliwy  finał  trzeba  zbyt  długo  czekać  i  wcześnie  poznać  oblicze  zła  , oswajamy  się  więc  z  agresją   poprzez  codzienny , pośredni z  nią   kontakt -  przez  jej  obserwację  .  Na  tym  kształtuje  się  obraz  świata  u  dzieci, świata  w  którym agresja  jawi  się  jako  zwykła  scenka  z  życia  -  jest  wszędzie   ,  jest  powszechna  i  tolerowana  a  nawet  przynosi  korzyści.  Bohater  negatywny  , niejednokrotnie  gloryfikowany w  filmie (  sprytny  złodziej  ,  pokrzywdzony  przez  los  morderca ,niepokonany  przywódca), nie  tak  rzadko  wzbudza  sympatię, staje  się  ideałem  ,  wzorcem  do  naśladowania.

       Moda  na  agresję  znalazła  wielu  sojuszników  ,  jako  rodzice  i  opiekunowie  bywamy  jej  sprzymierzeńcami -  pozwalamy  na  oglądanie  agresywnych  scen , Godzimy  się  by  dzieci  wędrowały  przez  życie  zgodnie z  ,,  duchem  czasu ‘’,  pracujemy  nad  tym  aby  było  przebojowe ,  nieugięte, twarde  i  bezkompromisowe , by  dawały  sobie  radę w  świecie , w  którym  trzeba  rozpychać  się  łokciami.

       Nasze  zachowanie  dowodzi  że  często  mimo  woli  albo  zmyślnie   akceptujemy  agresję  własna  i  innych – aprobujemy  ją  i  przemilczamy  , Prowokujemy  i  zachęcamy  do  niej  , podajemy  innym  gotowe  recepty  na  posłużenie  się  nią.  Jest  też  tak  ,  ze  w  dążeniu do  własnej  bezagresywności   jesteśmy  bezsilni

  i  na  dłuższą  metę  nie  potrafimy  bez  niej  żyć . Czasami  nawet  tęsknimy  za  pewną  jej  dawką  -  ożywiamy  się , gdy wzrasta  poziom  zagrożenia  w  filmie;  dziecko  przerażone  brutalnością   negatywnego  bohatera  oglądanej  właśnie  bajki   krzyczy  ze  strachu  ,  ale  nie  pozwala  wyłączyć  telewizora  , chętnie  czytamy  kroniki  policyjne ,  oglądamy  horrory a  kryminały  stale  znajdują  nabywców. [10]        

       Agresja  spełnia  także  funkcję  adaptacyjną  i  nagradzającą.

Adaptację  można  zdefiniować  jako  przystosowanie  do  środowiska  ,  do  warunków  życia  w  nim  .Adaptacyjne  znaczenie  agresji  wynika  zdaniem  niektórych  autorów   z  faktu  że  stanowi  ona  narzędzie  ewolucji  i  przetrwania ,  służy  zachowaniu  gatunku .

Teza  ta  znalazła  najpełniejszy  wyraz  w  koncepcji   K . Lorenza i  w  zasadzie  nie  jest  kwestionowana  ,  gdy  odnieść  ją  do  świata  zwierząt . W  świecie  tym  rządzonym  prawami  biologicznymi  ,  agresja  pełni  ważne  funkcje  adaptacyjne.  Wyniki  walki  o  zdobycie  pokarmu  często  decyduje    o  utrzymaniu  się  przy  życiu  .  Zwycięstwo  w  rywalizacji  o  samicę  przez  osobniki  zdrowsze  i  silniejsze  zapewnia  przekazanie   potomstwu    korzystniejszych  cech  biologicznych.  Wygrana  w  walce  o  terytorium  zapewnia  lepsze  warunki  życia   i  zachowanie  gatunku . Zdaniem  K.  Lorenza  istnieją  formy  agresji  ,  które  także  dla  człowieka    mają  charakter  zbawienny  .Odpowiednio  przemieszczona  i  zrytualizowana...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin