Rachuba czasu w astronomii

Czas astronomiczny – czas słoneczny liczony od południa czyli od momentu górowania Słońca. Astronomiczna doba zaczyna się więc o 12 godzin wcześniejniż doba cywilna.   

Czas cywilny – średni czas słoneczny liczony od momentu dołowania Słońca czyli od północy.

Doba – dzieli się na DZIEŃ, który trwa od wschodu do zachodu Słońca (lub od świtu do zmierzchu)                     i NOC – czyli część doby pozbawionej oświetlenia słonecznego.                                                                             - Doba słoneczna jest wynikiem obrotu Ziemi dookoła osi czyli jest to czas między dwoma górowaniami Słońca Jest ona dłuższa od doby gwiazdowej o ok. 3 min 56 s.                                                                            - Dobą gwiazdową nazywamy czas jaki upływa między dwoma górowaniami punktu równonocy wiosennej. 366,24 dób gwiazdowych = 365,24 średnich dób słonecznych, dlatego co 4 lata następuje tzw. rok przestępny, w którym dodaje się 1 dzień w lutym. 

Miesiąc – w astronomii rozróżnia się dwa miesiące związane z Księżycem.                                                        - Miesiąc synodyczny – czas upływający od jednej pełni Księżyca do drugiej = 29 d 12 h 44 min 3 s.                                                                                                                                                                              - Miesiąc gwiazdowy – czas pomiędzy dwoma kolejnymi przejściami Księżyca przez tę samą gwiazdę                 = 27 d 7 h 43 min 11 s.                                                                                                                                             

Rok – jako jednostka czasu wiąże się z ruchem Ziemi wokół Słońca. W astronomii odróżnia się                   - Rok gwiazdowy – okres czasu między dwoma kolejnymi przejściami Słońca przez ten sam punkt ekliptyki i wynosi 365 d 6 h 9 min 10 s.                                                                                                                      - Rok zwrotnikowy – okres czasu jaki upływa między kolejnymi przejściami Słońca przez punkt równonocy wiosennej i wynosi 365 d 5 h 48 min 46 s. Jest on krótszy od roku gwiazdowego ponieważ punkt równonocy przesuwa się wzdłuż ekliptyki w kierunku zachodnim, a więc naprzeciw Słońca, które osiąga szybciej niż dokona pełnego obiegu.                                                                                                                  

Pory roku – wynikają z nachylenia osi ziemskiej 23,5o do bieguna ekliptyki. Czas trwania pór roku wynika z niejednostajnego biegu Ziemi po swej orbicie (ruch ten zależy od odległości w danej chwili                od Słońca) :                                                                                                                                                                 Wiosna – 92 doby 19 godzin                                                                                                                                                  Lato       - 93 doby 15 godzin                                                                                                                                             Jesień –    89 dób 20 godzin                                                                                                                                                         Zima - 89 dób                                                                                                                                                 

Godzinna miara kąta – sposób określania wielkości kąta polegający na przeliczaniu stopni na godziny według równości;                                                                                                                                                    doba z łac. dies = doba, dzień, oznaczana 1d = 24h = 360o                                                                                        godzina z łac. hora = godzina, oznaczana 1h = 15o                                                                                                    minuta z łac. minuta = maleńka cząstka, oznaczana 1m; 1' = 0o15'                                                                                  sekunda oznaczana 1 s lub 1s lub 1'' = 0o00'15''                                                                                                                                                                                                                                              

Granica daty – narastające lub malejące czasy spotykają się na południku 180o.
Przy przekroczeniu tego południka ze wschodu na zachód czas “zatrzymuje” się na 24 godziny, tzn. po upływie bieżącej daty liczy się ją po raz drugi. Przy przejeździe południka z zachodu na wschód czas przesuwa się o 24 godz. naprzód, np. po 25 maja następuje bezpośrednio 27 maja.

Czas strefowy                                                                                                                                                                              Czasem tym objęto większe obszary powierzchni Ziemi narzucając im czas jednolity dla danych państw leżących na tym obszarze. Rachuba tego czasu rozpoczyna się od południka zerowego licząc co 15o na wschód i zachód 1 godzinę. W kierunku wschodnim dodajemy 1 godzinę, w kierunku zachodnim odejmujemy 1 godzinę co 15o. Niektóre obszary objęto różnicą czasu co 30 minut.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx