Szanowni Państwo, kieruję z mojej witryny słowa wstępu do wszystkich miłośników historii ojczystej, szczególnie jednak do tych Państwa, którzy będąc potomkami szlacheckich rodów polskich z ziem ukraińskich pierwszej Rzeczypospolitej, darzą osobistym właśnie sentymentem dawne Kresy Wschodnie.
Pozwolą Szanowni Państwo, że zanim zagłębimy się w główny temat niniejszego wstępu - poszukiwania genealogiczne- przypomnimy sobie pokrótce tło i główne wydarzenia epoki schyłkowej świetności Polski.
Kiedy zmowa Cesarzy sprawiła, że słabnąca Rzeczpospolita - wyrokiem Historii - skazana została na nieistnienie, jej wschodnie - litewskie i ruskie - ziemie zostały w kolejnych rozbiorach przyłączone do Cesarstwa Rosji, w tym Wołyń, który w 1797 roku stał się jedną z guberni złożoną z 12 powiatów - z centralnym miastem Żytomierzem. Szlachta Wołynia znalazła się w obliczu nowej sytuacji prawno- administracyjnej, jakże odmiennej od polskiego prawa i tradycji. Nowa sytuacja odnosiła się także i do samej Rosji, w której zaledwie od dwudziestu kilku lat obowiązywał nowy porządek. Imperium rosyjskie zostało podzielone na 50 guberni pod zarządem gubernatora, te z kolei na powiaty (ujezdy) z kapitanami (isprawnikami) na czele. Miasta zostały wydzielone jako osobne jednostki administracyjne; w miastach powiatowych rządził horodniczy. Również sama historia kształtowania się stanu szlacheckiego w Rosji była o kilka wieków późniejsza niż jego odpowiedników w Rzeczpospolitej czy zachodnich państwach Europy. Dopiero generalny przywilej cesarzowej Katarzyny II dla szlachty " Żałowannaja gramota dworiaństwu" z 21 kwietnia (2 maja) 1785 r. zbierał, porządkował i rozszerzał rozproszone akty prawne tego obszaru. I nne były też drogi wejścia plebejuszy do tego stanu, głównie przez karierę wojskową czy osiągnięcie odpowiedniego stopnia w tabeli rang biurokratycznego aparatu carskiego.
Początkowo, po podziale przyłączonych ziem na gubernie i wprowadzeniu rosyjskiej administracji, utrzymano dawne sądy ziemskie i polskich urzędników niższej administracji oraz starano się uzyskać przychylność polskiej magnaterii, a za jej pośrednictwem szlachty posiadającej majątki ziemskie - posesjonatów. Natomiast podejrzliwie traktowano drobną szlachtę, w większości mocno patriotyczną. Dodajmy, że na terenach przyłączonych żywioł polski był liczebniejszy od zaborcy i niezbyt czytelny - tym samym niebezpieczny- w swym stanie posiadania. Dlatego między innymi, postanowiono dokonać weryfikacji polskiej szlachty nakazując jej we wspomnianej wcześniej "Hramocie o szlachcie" wylegitymować się przed Heroldią w Petersburgu. Jak słusznie przewidziano, sporej części szlachty drobnej sprawiło niemały kłopot przedstawienie stosownych dokumentów mogących świadczyć o szlachectwie.
Chcę Państwu powiedzieć, że szczęśliwie odnalazłem dokumenty dotyczące wywodu szlachectwa polskiego, wołyńskiej rodziny Soroczyńskich herbu Nowina i odszukania jej przodków do roku 1650. Jest to bardzo osobista satysfakcja, bowiem dotyczy mojej żony. Kiedy patrzyłem na Jej radość i dumę z potwierdzenia rodzinnych opowieści, zrozumiałem, że pewnie jest wiele osób, które w wyniku trudnych, skomplikowanych losów swych przodków nie mają namacalnych dowodów swojej historii. Myślę, że tym wszystkim, którzy nie mają możliwości i specjalistycznej wiedzy dla przeprowadzenia poszukiwań genealogicznych, w tym szczególnie kwerend archiwalnych na Ukrainie pomoże lektura tej strony. Zachęcam gorąco wszystkich Państwa do kontaktu ze mną i powierzenia mnie i moim kolegom z Naukowego Towarzystwa Badaczy Wołynia poszukiwań dokumentacji Waszych wołyńskich korzeni. Za naszym pośrednictwem zdołają Państwo dotrzeć do przebogatych zbiorów dokumentów :
księgi parafialne w miejscu pochodzenia, legitymacje szlacheckie, dokumenty wywodowe, archiwum Szlacheckiego Zgromadzenia Deputatów, rodzinne spisy szlachty wg powiatów, służbowe spisy i osobiste sprawy (teczki rodzinne), powszechny spis ludności (w Rosji do roku 1917 prowadzony co 5 lat), dokumenty o służbie wojskowej, dokumenty o wykształceniu, dokumenty skarbowe, sądowe (akty, testamenty, zapisy, itp.) Publikacje tematyczne Towarzystwa Wołyń (XXV tomów).
Wyniki poszukiwań prezentujemy w formie kserokopii materiałów archiwalnych, metryk, dokumentów wywodowych i innych. Zawierają one sygnaturę, potwierdzone pieczątką i podpisem z archiwum.
Pozwolą Państwo, na koniec dodać kilka słów o sobie:
jestem 40 - letnim Rosjaninem , członkiem Naukowego Towarzystwa Badaczy Wołynia, na stałe mieszkam w Polsce. Moja rodzina to żona Irena i dwoje dzieci - studentka Taja i nastolatek Własik.
Dziękując za uwagę pozdrawiam Państwa serdecznie
i życzę sukcesów w poszukiwaniach genealogicznych
Oleg Chorowiec,
Radom.
Szlachta wylegitymowana z Wołynia
Procedura legitymacji miała dwustopniowy kierunek działania:
przewidziane prawem dokumenty wpierw przyjmowała komisja gubernialna złożona z marszałka i przedstawicieli szlachty powiatu, później przesyłano dowody do Petersburga. W każdej guberni założono księgi genealogiczne podzielone na 6 części, do których wpisywano szlachtę stosownie do jej zakwalifikowania na podstawie okazanych dowodów:
• W części I o dowodach młodszych niż sprzed 1685, (od 100 lat)
• W części II nobilitowana za zasługi wojskowe
• W części III nobilitowana za uzyskanie przynajmniej 8 rangi urzędniczej
• W części IV szlachtę cudzoziemską osiadłą w Rosji przed zaborami
• W części V arystokrację (szlachtę utytułowaną)
• W części VI nieutytułowaną, odwieczną - czyli posiadającą szlachectwo przed 1685.
Tą drogą, ci z Państwa Przodków, którzy udowodnili swoje szlachectwo polskie zostali zaliczeni do szlachty rosyjskiej i wpisani do jednej z sześciu części gubernialnej księgi genealogicznej. Wg stanu na rok 1890 szlachectwo rosyjskie otrzymało 13694 rodzin z Wołynia, nazwiska których zostały wpisane wraz z herbami i rodowodami do ksiąg genealogicznych Wołyńskiego Szlacheckiego Zgromadzenia Deputatów. Podkreślić trzeba wyraźnie iż brak dowodów i niezaliczenie do szlachty rosyjskiej nie odbierało szlachectwa polskiego, jednakże brak przywilejów tego stanu w świetle rosyjskiego prawodawstwa, prowadził nieuchronnie do deklasacji. Odmowa legitymacji spotkała też uczestników powstań narodowych, o konfiskatach majątków nie wspominając. Wszystkie te wydarzenia, bogato udokumentowane, pozostawiły po sobie spuściznę wielu tomów akt i pomyślnie dla wielu przetrwały zawieruchy historii spoczywając na półkach archiwów Ukrainy.
W ciągu ostatnich trzech lat ( 2000 - 2002 )prowadziłem badania ksiąg genealogicznych Wołyńskiego Szlacheckiego Zgromadzenia Deputatów. W wyniku tej pracy powstał ręcznie spisany, alfabetyczny wykaz szlacheckich rodzin Wołynia w następującym porządku:
Nazwisko, herb, miejsce zamieszkania, sygnatura.
Gubernia Wołyńska 1795 - 1925.
Gubernia Wołyńska była terytorialno-administracyjną jednostką prawobrzeżnej Ukrainy. (Jej herb prezentowany jest na Stronie Głównej) Powstała w roku 1793 początkowo jako Gubernia Zasławska. Ukazem Katarzyny II od 18. 06. 1795 została przemianowana na Wołyńską. Razem z Guberniami Kijowską i Podolską tworzyła Kijowskie Generał-Gubernatorstwo (tzw. Południowo-Zachodni Kraj ). Centralnymi miastami Guberni były: początkowo Nowograd-Wołyński, później (1804) Żytomierz. Gubernia Wołyńska tworzyło 12 powiatów, w jej granicach było 13 miast, 134 miast małych i 9682 innych miejscowości. Na początku XX w Gubernia zajmowała powierzchnię ponad 70 tys. km. kw, zamieszkiwało tu ok. 4 mln. osób. Gubernia Wołyńska istniała do jej likwidacji 03. 06. 1925 r.
Powiaty: Dubieński, Kowelski, Krzemieniecki, Łucki, Nowogradwołyński, Ostrogski, Owrucki, Rówieński, Starokonstantynowski, Włodzimierski, Zasławski, Żytomierski.
Szlachta utytułowana
Bibierstein - Pilchowski h. Bibierstein - Pilchowski (herb własny).Brzostowski h. Strzemię. Hrabia.Chodkiewicz h. Kościesza odmienna. Hrabia.Czartoryski h. Pogoń Litewska. Książę.Czetwertyński - Światopełk h. Czetwertyński (Pogoń Ruska). Książę.Dunin - Suligostowski h. Łabędź. Graf.Grabjew h. Andrault de Buy. Książe.Gurowski h. Wczele. Hrabia.Jabłonowski h. Prus III. Książę. Katanca. Graf.Komorowski h. Korczak. Hrabia.Krasicki h. Rogala. Hrabia.Kurcewicz - Koriatowicz h. Kurcz. Książę.Lubomirski h. Szreniawa odmienna. Książę.Plater h. Plateh (herb własny). Hrabia.Pociej h. Pociej czyli Waga odmienna.Poniński h. Łodzia. Książę.Radziwiłł h. Trąby odmienne. Książę.Sanguszko h. Pogoń Litewska. Książę.Sierakowski h. Ogończyk. Hrabia.Szodoar h. Szodoar (herb własny). Baron.Tarnowski h. Leliwa. Hrabia.Wandalin - Mniszech h. Mniszech. Hrabia.Woroniecki h. Korybut. Książę.
RODZINY SZLACHECKIE
Abaszewicz h. Leliwa. Powiat Owrucki. Abaszyński h. Abdank. Powiat Krzemieniecki.Abramowicz h. Lubicz. Powiat Kowelski, Łucki.Abramowicz h. Waga. Abramowicz h. Zagłoba. Powiat Dubieński.Abramowski Adamowicz Adamowski Adaszyński AfanasjewAkajewicz Albrecht Albrychtowicz Aleksandowicz Aleksandrowicz AleksandrowskiAmbroziewicz Ambrożkiewicz Amouroks Amouroża Androszewsi Andruchowicz Andruski Andruszczenko AndruszewiczAndruszkiewicz Andryjewski Andrzaowski Andrzejewski Andrzewski Andrzyjewski Anferowicz Anglikowski Anrdoniewski Antaszewski Antecki Antobowicz Antoniewski Antonowicz Antonowski Antuziński Antuziński Antypowicz Aponowicz Arabski AratowskiArciszewskiArtwichow Artwinow Aslamowicz Audycki Augustynowicz Awedyk Awramowski
Babczyński Babicz Babik-Strzelecki Babiński Babski Bachowski Baczewski Baczkowski Baczyński Badowski Bagański Bagatski Bagiński Bagliow Bagnicki Bagocki Bagrelski BagrinowskiBagrynowski Bajer Bajkowski Balbus Baldus Balicki Bałaszkiewicz BałkowskiBandrowski Bankowski Bantkowski Bańkowski Baraniecki Barankiewicz BaranowskiBarański Barbowski Barcikowski Barczewski Bardecki Barielski Barkowski Barno Barowiecki Barski Barszczewski Barszcz-Korzeniowski Bartlewicz Bartnicki Bartosiewicz Bartoszewicz Bartoszewski BartoszyńskiBarycki Barysewicz Barżański Barżeński Baski Baszyński Batkowski Batorewicz Batowski Baworowski Bączkowski Bąfała Bąfałow Bąkowski Becha Bechowicz Bekesza Bełdowski Benkowski Bereziecki Berezow Berezowski Bereźnicki Bereżecki Bereżeński Bergielewicz BergowBerna Bernacki Bernakiewicz Bernatowicz Bernawski Bertacki Bertrand Berżyński Besiekierski Besson Bestkowski Beszlager Betlejemski Betner Bębniewski Będrowski Będziński Białecki Białkowski Białobocki Białobrzeski BiałockiBiałokoń Białokura(y) Białokurow Białostocki Białoszycki Białowiejski Białowolski Białozubow Bibersztejn-Pilchowski Biedliński Biedło-ZwolińskiBiedrzycki Bieguszewicz Biejnar Biejzyma Biejzymski BielBielacki Bielajew Bielakiewicz Bielakow Bielakowski Bielatowicz Bielawski Bielecki Bieleka Bielgram Bielicki Bieliński Bielkiewicz Bielkowski Bielski Bieniakowski Bieniecki Bieniewski Bieńkowski Biesiadowski Biezymski Bigocki Bijerow Bilański Bilecki Bilicki Biliński Bilski Birkowski BironBironowBiskupski Biszlager Bleszyński Bliczyński Blidyński Blindowski Blinowski Blizieski Bliziński Blocki Blodzki Bławdziewicz Błazowski Błażejewski Błażewicz Błażewski Błędowski Błocki Błodski Błoniewski Błoński Bniński Bobicki Bobiński Bobołowicz Bobowski Bobroski Bobrowicki Bobrowicz Bobrownicki Bobrowski Bobr-Pietrowicki Bobrzecki Bobrzeniecki Bochaniewicz BocheńskiBochonowicz Boczkowski Boczrski BodnarowskiBodowski Bogacki Bogatko Bogdanow Bogdanowicz Bogdanowski Bogdański Bogdaszewski Bogicki Bogliow Bogorajski Bogoszewski BoguckiBogulski Boguński Bogurski Bogusławski BoguszBoguszewicz Boguszewski Boguszow Bojakowski Bojanowski Bojar Bojerow Bolaszkiewicz Bolesławski Bołsunowski Bonakewicz Bonar Bondin Boner Boniakiwicz Boniecki Boratyński Borecki Borejko Borejkow Borewiczh Borkowski Bornakowski Borowiecki Borowski Borowy Borszczewski Bortnowski Borucki Borudzki Borudzski Borułowski Boryczewski Borysewicz Borysiewicz Borysławski BorysowBorysowicz Boryszewski Borzański Borzdański Borzęcki Bosiaci Bosiarski Bossowski Bosuński Bośniacki Botmanow Botner Bozowski Brachocki Brajczewski Braner Brański Bratkowski Brodecki Brodkiewicz Brodnicki Brodowicz BrodowskiBrodzecki Brodzki BrokostowskiBromirski Bronicki Broniecki Broniewski Bronikowski Broniszewski Bronopicki Bronowicki Bronowski Brorzyński Broszkowski Brożowski Bruchaczew Brudnicki Brugacza BrunetowBrusenko Brzeski Brzewicki Brzezicki Brzeziński Brzezowski ...
zbyszekp12