Światynia Artemidy w Efezie.pdf
(
243 KB
)
Pobierz
(anonymous)
Świątynia Artemidy w Efezie
1
Świątynia Artemidy w Efezie
Świątynia Artemidy w Efezie
(
Artemizjon
w Efezie
)
–
dla starożytnych Greków jeden z
siedmiu cudów świata.
Znana pod nazwą
Artemizjonu
stanowiła największą ozdobę
Efez
u w Azji Mniejszej (obecnie
Turcja)
.
Była to
świątynia
o wymiarach 130 m na 69
m, zbudowana przez króla
Lidii
Krezus
a
około
560 p.n.e.
[1]
Najprawdopodobniej
stanęła na miejscu wcześniejszej budowli
zniszczonej podczas najazdu
Kimmerów
(zdaniem
Pliniusza ś
wiątynia była dziewięć
razy budowana i burzona).
Jońska ś
wiątynia
została zaprojektowana przez
Chersifrona
i
Metagenes
a z Knossos, przy współpracy
Teodorosa z Samos
. Do jej budowy użyto
doskonałej jakości
marmur
u i
cedr
u
libańskiego. Świątynia została
zaprojektowana jako
dipteros
otoczony
podwójną kolumnadą złożoną z ośmiu
kolumn przed elewacją frontową i tylną
(tzw. oktastylos) i dwudziestu kolumn
wzdłuż boków świątyni. Pozostałe kolumny,
a było ich w sumie 127, umieszczono w
pronaosi
e i wewnątrz świątyni. Kolumny o
wysokości ok. 18,0 m miały średnicę w
dolnej części 2,5 m. Zdobiły je w dolnej
części płaskorzeźby. Rzeźby zdobiły także
fryz
i najprawdopodobniej
tympanon o
raz
dach świątyni. W jej wnętrzu umieszczono
cedrowy posąg
Artemidy
. Wśród rzeźbiarzy
zaangażowanych do prac przy budowie
należeli między innymi:
Fidiasz
,
Poliklet,
Kresilas.
Ukończenie budowli zajęło 120
lat.
Ruiny świątyni Artemidy w Efezie
Artemida Efeska
W
356 p.n.e.
świątynię spalił szewc
Herostrates
w nadziei, że ten występek unieśmiertelni jego imię. Świątynię
chciał odbudować
Aleksander Wielki.
Mieszkańcy Efezu nie przyjęli jego warunku, jakim było umieszczenie w
świątyni inskrypcji sławiących jego imię. Propozycja została odrzucona słowami:
"Aleksandrze, nie wypada, żeby
jeden bóg stawiał świątynię drugiemu bogu"
, bowiem wyznawcy Artemidy nie widzieli możliwości oddawania w
jednej świątyni hołdu dwóm bogom. Aleksander, mimo iż nie przyjęto od niego pieniędzy na pokrycie kosztów
odbudowy, zlecił swojemu architektowi,
Dejnokrates
owi, sporządzenie projektu świątyni. Koszt prac został
sfinansowany ze składek mieszkańców Efezu i z kwot uzyskanych ze sprzedaży niektórych, niewykorzystanych przy
odbudowie elementów spalonej świątyni. Odbudowa świątyni trwała od
334 p.n.e. d
o
260 p.n.e..
Budowla stanęła na
fundamentach poprzedniej świątyni i miała identyczne z nią wymiary. Dodano nową
krepidomę z
łożoną z 13 stopni.
Świątynia Artemidy w Efezie
2
Przy odbudowie pracowali
Skopas
, który wykonał płaskorzeźby w dolnej części kolumn,
Praksykles i
Apelles.
Świątynia z IV wieku została zniszczona podczas najazdu
Gotów
w
262 i
już nigdy jej nie odbudowano.
W roku
1869
ekspedycja zorganizowana przez
British Museum
odkryła miejsce, gdzie znajdowała się świątynia.
Niektóre elementy wystroju efeskiego Artemizjonu można obecnie obejrzeć w tym muzeum. Poniżej rysunki
płaskorzeźb z kolumnady Artemizjonu.
Oryginalny posąg
Artemidy
, nie zachowany, był wykonany ze złota, srebra, kości słoniowej i czarnego kamienia
(
chryzelefantyna)
. Można się jedynie domyślać, jak wyglądał, na podstawie opisów i zachowanej kopii. Uwagę
zwraca niezwykły sposób przedstawienia bogini, przypominający bardziej rzeźby
egipskie
, niż
greckie
.
Artemida, której cześć oddawano w Efezie przyjęła wiele cech
frygijskiej b
ogini
Kybele.
Kult bogini
–
matki
opiekującej się ziemią, powietrzem i wodą, dającej życie i urodzaj, a jednocześnie rządzącej cywilizacją, był
rozpowszechniony w
Anatolii
jeszcze przed przybyciem
greckich k
olonistów. Wraz z powstawaniem miast
jońskich
i wzajemnym przenikaniu się kultur, Artemida została najważniejszą boginią Jonii. W Efezie każdego roku w maju
odbywały się trwające przez cały miesiąc obchody ku jej czci.
Efeskie posągi Artemidy przedstawiają ją ubraną w suknię ozdobioną miejskimi wieżami, które są atrybutem jej
władzy nad cywilizacją. Ozdoby z wyobrażeniami zwierząt są symbolem jej władzy nad nimi. Efeska Artemida
nazywana była też Pszczelą Boginią, a bite w mieście monety na awersie miały symbol bogini
–
wizerunek królowej
pszczół.
Przypisy
[1] Witold Szolginia:
Architektura
. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 14. ISBN 83-85001-89-1.
Na mapach: 37°56'59
″
N 27°21'50
″
E37.94972, 27.36389
(http:/
/
toolserver.
org/
~geohack/
geohack
.
php?language=pl&
pagename=ÅwiÄ tynia_Artemidy_w_Efezie&
params=37_56_59_N_27_21_50_E_)
Źródła i autorzy artykułu
3
Źródła i autorzy artykułu
Świątynia Artemidy w Efezie
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=22500406
Autorzy
: Beno, Brave heart, Derbeth, Dixi, Ented, Gładka, HanselGretchen, IMPERATOR, Janmad,
Kauczuk, Kpjas, LION, Mix321, Mzopw, Picus viridis, Piotr967, Pjahr, Radomil, RansoN, Selena von Eichendorf, Silthor, Slawojar, Stoigniew, Tomekpe, Trismegistos, 5 anonimowych edycji
Źródła, licencje i autorzy grafik
Plik:Ac artemisephesus.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Ac_artemisephesus.jpg
Licencja
: GNU Free Documentation License
Autorzy
: Bdk, Bibi Saint-Pol, Butko,
Denisutku, Duesentrieb, G.dallorto, Nuno Tavares
Plik:ArtemisEphesus.jpg
Źródło
: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:ArtemisEphesus.jpg
Licencja
: GNU Free Documentation License
Autorzy
: Butko, DenghiùComm, G.dallorto,
Jastrow, Y440
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/
/
creativecommons.
org/
licenses/
by-sa/
3.
0/
Plik z chomika:
kasikw25
Inne pliki z tego folderu:
Hagia Sofia.pdf
(4889 KB)
Statua Wolności.pdf
(190 KB)
siedem cudów świata.pdf
(234 KB)
Posąg Zeusa w oOimpii.pdf
(86 KB)
Porcelanowa Wieża w Nankinie.pdf
(242 KB)
Inne foldery tego chomika:
Kosmos
Kraje świata
Unesco
Wody Ziemi
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin