004_1 Narzedzia menedżera.doc

I NARZĘDZIA  MENEDŻERA

Ekonomia, podobnie do innych nauk, wykorzystuje odpowiedni dla siebie zestaw narzędzi. Właściwe wykorzystanie tych narzędzi sprawia, że uzyskane informacje charakteryzują się dużą wiarygodnością, a analiza staje się czytelna. Warto dodać, że wspomniane narzędzia, w większości przypadków, zostały zapożyczone z dorobku nauk ścisłych (matematyka, fizyka, statystyka, informatyka).

      W procesie badania gospodarki ekonomista dokonuje obserwacji procesów gospodarczych, a następnie uogólnia wyniki i formułuje wnioski. A więc, aby przeprowadzić wiarygodne badanie, nie wystarczy tylko odnotowanie zaistniałego faktu lub stwierdzenia jego powtarzalności w czasie. Potrzebne są również dane liczbowe, analiza których może prowadzić do wykazania ogólnych trendów zmian lub dokonywania porównań w czasie.

       Indywidualne prowadzenie badań, oznacza zdobywanie danych „na własną rękę”, w obecnej rzeczywistości gospodarczej jest prawie niemożliwe. Wynika to głównie z ograniczonych możliwości technicznych i finansowych badacza. W tej sytuacji należy wykorzystać informacje z innych źródeł

Źródła danych

Z informacjami statystycznymi spotykamy się codziennie w mediach - w relacjach telewizyjnych, gazetach, itp. Większość z nich produkują rządy, przedsiębiorstwa i wiele innych organizacji. Są to opracowania urzędów statystycznych, ministerstw, banków, oraz instytucji podejmujących się odpłatnie przeprowadzaniem badania np. COBOP.

Również międzynarodowe instytucje takie jak Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, wyspecjalizowane organa ONZ czy np. OPEC udostępniają zebrane wyniki przeprowadzanych badań. Najwięcej informacji dostarcza Główny Urząd Statystyczny

      Warto wspomnieć, że początki polskiej statystyki sięgają roku 1789; wtedy Sejm zarządził pierwszy ogólnokrajowy spis ludności i dymów (domów). Główny Urząd Statystyczny (GUS, natomiast,) jako państwowy naczelny organ statystyki został utworzony 13 lipca 1918 roku. Urząd funkcjonował do wybuchu drugiej wojny światowej, a głównym organizatorem GUS był L. Krzywicki. Po II wojnie światowej, w 1945 roku, został reaktywowany jako centralny organ administracji państwowej w zakresie statystyki. Jak wspomniano wcześniej, obecnie jest największym polskim źródłem informacji o gospodarce Polski i świata.

      Działania Urzędu obejmują, przede wszystkim: prowadzenie statystycznych badań życia gospodarczego, społecznego i kulturalnego oraz opracowywanie i ogłaszanie wyników tych badań, inaczej mówiąc GUS gromadzi, analizuje, opracowuje i udostępnia setki statystyk. Przeprowadza, m.in., Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań, czyli spis wszystkich ludzi oraz lokali znajdujących się w okresie przeprowadzania spisu na terenie kraju.

      Poza tym, urząd statystyczny prowadzi Polską Klasyfikację Działalności, czyli  umownie przyjęty podział zbioru rodzajów działalności społeczno - gospodarczej realizowanych przez podmioty gospodarcze. GUS zajmuje się również ważnym dla przedsiębiorców rejestrem REGON (zbiorem informacji o firmach gospodarki narodowej).

      GUS, zgodnie z ustalonym harmonogramem, publikuje w określonych odstępach czasowych (miesięcznych, kwartalnych, rocznych) dziesiątki i setki rozmaitych danych i wskaźników. Dzięki temu znamy, np., wartość Produktu Krajowego Brutto, wyniki finansowe firm, wskaźniki bezrobocia i inflacji, wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce. Powyższe informacje powalają dokonać oceny sytuacji gospodarczej kraju oraz określić poziom rozwoju na tle innych państw świata.

      Poza regularną publikacją całego szeregu danych i wskaźników, GUS przedstawia także wiele raportów dotyczących wybranych dziedzin naszego życia. Prowadzi, ponadto, badania naukowe w zakresie metodologii statystyki, publikuje, m.in., „Rocznik Statystyczny” oraz „Mały Rocznik Statystyczny”, „Wiadomości Statystyczne” i „Zeszyty Statystyki Polskiej”.

GUS zbiera, opracowuje i ogłasza wyniki badań w zakresie statystyki międzynarodowej, bierze udział w pracach organizacji międzynarodowych w dziedzinie statystyki.

      Wiarygodnych i porównywalnych danych dostarcza także Europejski System Statystyczny, którego centrum stanowi Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich - Eurostat. Głównym celem Eurostatu jest opracowywanie i przekazywanie instytucjom wspólnotowym porównywalnych danych oraz niezbędnych informacji statystycznych. Urząd odpowiada także za przygotowywanie prognoz i analiz gospodarczych oraz współpracę z urzędami statystycznymi państw członkowskich. Eurostat podlega Komisji Europejskiej (władza wykonawcza w UE), a konkretnie Komisarzowi ds. Polityki Ekonomicznej i Monetarnej. Siedziba Urzędu znajduje się w Luksemburgu. 

      Warto wspomnieć, że poprzednikiem Eurostatu była skromna komórka statystyczna przy Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, utworzona w 1953 roku. Urząd zaczęto budować dopiero po utworzeniu Komisji Europejskiej w 1958 roku. Pod swoją obecną nazwą Eurostat istnieje od 1959 roku, a obecną podstawę prawną istnienia Urzędu stanowi artykuł 282 Traktatu Amsterdamskiego z 1997 roku nakładający na Wspólnotę Europejską obowiązek gromadzenia i opracowywania danych statystycznych.  Kierując się tym artykułem, w lutym 1997 r. Rada UE przyjęła w formie rozporządzenia tzw. prawo statystyczne. Dokument ten definiuje podział kompetencji między Eurostatem, a jego odpowiednikami w państwach członkowskich UE.

     Obecnie, podobnie jak inne narodowe urzędy statystyczne, polski Główny Urząd Statystyczny (GUS) ma obowiązek dostarczać do Eurostatu dane według ujednoliconych zasad ich zbierania i opracowania. Dzięki zgromadzeniu danych w jednym miejscu, można dokonywać międzynarodowych porównań, jak również określać podstawowe wielkości statyczne dla Unii Europejskiej traktowanej jako jedność składającą się z 25 części całość.

Rodzaje danych i ich prezentacja

By opisać różnego rodzaju zdarzenia gospodarcze, przedstawić zachodzące między nimi zależności, obliczyć ich siłę ekonomiści wykorzystują tabele wykresy

     Pozyskane dane liczbowe przyjmują dwojakiego rodzaju postać. Mogą być one danymi przekrojowymi lub szeregami czasowymi.

Dane przekrojowe

Jak sama nazwa wskazuje, przedstawiają strukturę badanego problemu. Podają, więc one uzyskane w danym czasie wartości tej samej zmiennej pogrupowane według przyjętej kategorii np. bezrobocie w określonych grupach wiekowych, stopa inflacji w określonych państwach itd.

      Dane przekrojowe informują o strukturze zjawiska, np. podając wartości analizowanej zmiennej dla poszczególnych osób lub grup osób w pewny okresie. Zawiera je tablica poniżej

Szeregi czasowe

Prezentują wartości analizowanej zmiennej w kolejnych jednostkach czasu (miesiąc, kwartał, rok itd.) Przykład szeregu czasowego. Zebrane dane prezentowane są w dwóch formach – tabelarycznej i graficznej (wykresy)

Tabele

Tabelaryczne zestawienie danych służy ich uporządkowaniu i ułatwia korzystanie z nich. Bardzo ważnym elementem tablicy jest przy tym jej opis zawierający tytuł, informujący czytelnika, jakiego zjawiska dotyczą zebrane liczby oraz oznaczenie kolumn i wierszy. Przy pomocy tabel podaje się zarówno szeregi czasowe jak i dane przekrojowe.

                             Dane przekrojowe Struktura bezrobocia według wieku ( w %)