BIEGUNKI OSTRE I PRZEWLEKŁE
Definicja:
Wg WHO biegunką określamy stan, w którym niemowlę karmione sztucznie oddaje 3 lub więcej wolnych stolców na dobę lub jeden tzw. stolec patologiczny, czyli zawierający krew, śluz lub ropę
Biegunki dzielimy na ostre i przewlekłe
Biegunka ostra :
to biegunka trwająca nie dłużej niż 10 dni
Biegunka przewlekła :
to biegunka utrzymująca się ponad 10-14 dni
Ostre biegunki dzielimy na :
Ø Wirusowe
Ø Bakteryjne
Ø Pasożytnicze
OSTRE BIEGUNKI WIRUSOWE
Etiologia :
Ø rotawirusy- najczęstsza przyczyna u dzieci ok. 40-50% wzrost zachorowań obserwuje się w okresie jesienno – zimowym
Ø adenowirusy – wywołują biegunki przez cały rok
Ø calciwirusy
Ø astrowirusy
Ø coronawirusy
Klinika :
Cechą charakterystyczną wszystkich zakażeń wirusowych jest:
• wodnista biegunka
• poprzedzona najczęściej wymiotami
• doprowadzająca do odwodnienia i kwasicy
• mogąca wywołać przejściową nietolerancję laktozy
Biegunki wirusowe w większości przypadków mają przebieg ostry
samoograniczający się.
Może jednak dojść do :
• uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego ( destrukcja trwająca nawet do 3 miesięcy )
• upośledzenia trawienia i wchłaniania węglowodanów, białek, tłuszczów
• obecności licznych wodnistych stolców
• pogłębienia upośledzenia stanu odżywienia
Diagnostyka :
TEST ELISA
TEST LATEKSOWY ( rotawirusy, adenowirusy )
OSTRA BIEGUNKA BAKTERYJNA
Najczęstsze patogeny :
• Salmonella
• Shigella
• Campylobacter jejuni
• Escherichia coli
• Yersinia enterocolitica
• Clostridium difficile
• Staphylococcus aureus.
W mechanizmie inwazyjnym stwierdza się :
wysoką gorączkę
bóle brzucha
stolce z krwią lub śluzem
W mechanizmie enterotoksycznym stwierdza się :
wodniste stolce i wymioty
W mechanizmie cytotoksycznym wywołanym przez
enterokrwotoczną E.coli powikłaniem może być zespół
hemolityczno – mocznicowy ( zwłaszcza sprzyja temu
antybiotykoterapia ).
• badanie bakteriologiczne kału ( SS )
• posiew kału na podłoże selektywne (np.Campylobacter, Yersinia enterocolitida ) ?
• test ELISA : enterotoksyny Costridium difficile
OSTRE BIEGUNKI PASOŻYTNICZE
Najczęstszą przyczyną jest zakażenie Giardia lambl
Zakażenie drogą pokarmową: najczęściej występują w Domach Dziecka, internatach
Objawy :
• Nudności
• Wymioty
• Bóle brzucha
Diagnostyka zakażenia Giardia lamblia :
• stwierdzenie trofozoitów w treści dwunastnicy
• cysty w kale
• metodą Elisa ( oznaczenie antygenów G. lamblia w kale )
Leczenie ostrej biegunki
BIEGUNKI PRZEWLEKŁE
Na wstępie diagnostyki niezbędne jest określenie, czy biegunce towarzyszą zaburzenia przyrostów masy ciała ( i ewentualnie wzrostu ), czy też rozwój fizyczny i psychiczny dziecka jest prawidłowy, a jedynym niepokojącym objawem jest okresowe oddawanie liczniejszych, luźniejszych stolców.
Etiologia biegunki przewlekłej
Do najczęstszych przyczyn należą:
• Zakażenia
• Bakteryjne -Salmonella,Shigella,Campylobacter, Yersinia,Aeromonas, Plesiomonas, Clotridium difficile
• Pasożytnicze - Giardia lamblia, Crytposporidium, Entamoeba
• Wirusowe ( rotawirus, adenowirus, Norwalk
c.d.
2.Leki :
- Antybiotyki
- Leki przeczyszczające
3.Czynniki dietetyczne :
Nietolerancja określonych składników pożywienia
4.Pierwotna lub wtórna nietolerancja laktozy
5.Zespół jelita drażliwego
6.Alergia na białka mleka krowiego
7.Zapalne choroby jelit
8.Niespecyficzna biegunka dziecięca
9.Celiakia
· 10.Wady anatomiczne
Do rzadkich przyczyn należą:
Wrodzona nietolerancja węglowodanów
Wrodzony zanik kosmków
Cukrzyca
Nadczynność tarczycy
Eozynofilowe zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy
Choroba Schőnleina – Henocha
Bieguna w chorobie Hirschsprunga
Biegunka polekowa
1.Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego -
poantybiotykowe wywołane przez Clostridium difficile. Jest to bakteria beztlenowa, wytwarzająca zarodniki i dwie toksyny : enterotoksynę A i cytotoksynę.
Obraz kliniczny :
od łagodnej samoograniczającej się biegunki aż do obrazu toksycznej okrężnicy olbrzymiej ( megacolon toxicum ).
2.Nadużywanie leków przeczyszczających, np. u nastolatek
Alergia pokarmowa - swoista reakcja immunologiczna na określony antygen ( alergen )
Pseudoalergiczna rekacja pokarmowa - czyli imitująca alergię, nietolerancja naturalnych i sztucznych składników pożywienia.
Objawy żołądkowo – jelitowe wywołać mogą :
• bezwodonik kwasu siarkowego SO2 oraz siarczany( stosowane jako substancje konserwujące lub naturalnie
• bezwodonik kwasu siarkowego SO2 oraz siarczany ( stosowane jako substancje konserwujące lub naturalnie występujące w suszonych morelach, gruszkach, rodzynkach, marynowanych warzywach, itp. )
• glutaminian sodu ( E-621 ) - często stosowany w kuchni jako wzmacniacz poczucia smaku
• aminy biogenne ( histamina, tyramina ) pochodzenia pokarmowego – występuje : w kapuście kiszonej, rybach ,serach żółtych i pleśniowych, orzechach włoskich
Nietolerancja laktozy
Pierwotna dziedziczna, w sposób recesywny – występuje rzadko
Postać dorosłych – częsta; występuje u ok. 12% Europejczyków. Osoby te mimo, iż w dzieciństwie dobrze tolerowały mleko, w latach późniejszych reagują na nie :
wzdęciami
biegunką
poczuciem dyskomfortu
Wtórny niedobór laktazy – spowodowany
uszkodzeniem błony śluzowej jelita cienkiego.
- wodniste, kwaśne ( pH < 5.5 ), pieniste stolce
- pieluszkowe zapalenie skóry. plesniawki okolicy odbytu
Nieswoiste zapalenie jelit
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Choroba Leśniowskiego – Crohna
• niewyjaśnione stany podgorączkowe
• zahamowanie wzrostu
• ubytek masy ciała
• biegunka
• bóle brzucha
• stolce ze śluzem i domieszką krwi
• również bóle i zapalenie stawów
• nawracające afty na śluzówkach
• rumień guzowaty
• zmiany okołoodbytnicze ( ropnie i przetoki )
Badania laboratoryjne :
• wysokie OB.
• obniżone stężenie Hb i albumin
• dodatnia próba na krew utajoną w kale
Badania diagnostyczne
Endoskopia i badanie histopatologiczne
Celiakia
Celiakia czyli glutenozależna choroba trzewna, oznacza trwałą nietolerancję glutenu polegającą na uszkadzającym jego wpływie na błonę śluzową jelita cienkiego.Choroba ma podłoże autoimmunologiczne, prowadzi do zaniku kosmków jelitowych i wtórnego zespołu złego wchłaniania.
Celiaklia „kwitnąca” :
• obfite, cuchnące, tłuszczowe stolce
• zahamowanie przyrostów masy ciała lub spadki masy ciała
• zahamowanie wzrastania
• zanik tkanki tłuszczowej
• duży sterczący brzuch
• cienkie kończyny
• zmiana usposobienia ( na smutne, apatyczne, drażliwe )
• awitaminoza
Celiakia „ukryta czyli niema” lub tzw.późno ujawniająca się. – obecnie częściej występująca
• niskorosłość
• niedokrwistość niedobarwliwa – nawracająca i oporna na leczenie
• opóźnienie dojrzewania i niepłodność
• hipoplazja szkliwa
• nawracające afty
• zapalenie stawów i osierdzia
• objawy neurologiczne i psychiatryczne
1.Biopsja ssąca jelita cienkiego - u pacjenta na diecie zawierającej gluten : zanik kosmków, naciek limfocytarny, przerost krypt. Na diecie bezglutenowej następuje struktury błony śluzowej jelita cienkiego nawrót zmian histologicznych błony śluzowej jelita po ponownym wprowadzeniu glutenu ( test prowokacji glutenem )
Jeżeli po prowokacji glutenem nie dochodzi do ponownego wystąpienia zmian histologicznych w jelicie, można wykluczyć celiakię i rozpoznać wtórny zespół złego wchłaniania !
2.Testy immunologiczne ( przeciwciała przeciwendomyzjalne )
...
susansue