Zwracamy także uwagę na opracowanie napięć w obrębie łopatki. W tym celu poza ogólnym masażem grzbietu stosujemy chwyt okołołopatkowy oraz chwyt na mięsień nad-grzebieniowy, mięsień podgrzebieniowy i dolny kąt łopatki (techniki segmentarne). W późniejszym okresie można, po wykonaniu masażu grzbietu w pozycji leżącej, przejść do opracowania łopatki w pozycji siedzącej stosując: chwyt okołołopatkowy, chwyt na mięsień nadgrzebieniowy, mięsień podgrzebieniowy i dolny kąt łopatki oraz chwyt podłopatko-wy.
Kinezyterapia
Poza kontynuacj ąćwiczeń z poprzedniego okresu wprowadza się ogólne ćwiczenia kończyny, których celem jest wzmocnienie mięśni i zmniej szenie sztywności, szczególnie w obrębie obręczy barkowej w zakresie mięśni odwodzących ramię.
Poza ćwiczeniami wolnymi stopniowo wykorzystuje się ćwiczenia oporowe i rozciągające.
IV. CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego zdarza-jąsię dosyć często. Zarówno przy chorobach organicznych, jak i zaburzeniach czynnościowych objawy są bardzo zbliżone. Dlatego też masażysta nie może podejmować leczenia, dopóki lekarz nie postawi właściwej diagnozy. Istnieje bowiem cały szereg przeciwwskazań, których zbagatelizowanie, bądź brak rozpoznania, może doprowadzić do przykrych konsekwencji.
U dużej ilości pacjentów będziemy mieli do czynienia z przypadkami po przebytych zabiegach chirurgicznych, w których zadaniem będzie: zmiękczenie blizny, zlikwidowanie zrostów, poprawa lokalnego krążenia i usprawnienie mięśni brzucha.
W części przypadków spotkamy się z zaburzeniami wegetatywnymi, w których celem stosowania masażu będzie odruchowe uregulowanie czynności wydzielniczej i napięcia ścian części przewodu pokarmowego.
W większości przypadków wskazanych do masażu stosuje się postępowanie segmentarne, które dokładnie omówiono w książce „Masaż segmentarny", wyd. II, 1996 r.
284
285
1. CHOROBY ŻOŁĄDKA
1.1 NIEŻYT ŻOŁĄDKA
(GASTRITIS)
Głównymi przyczynami nieżytu żołądka są stres i nieodpowiednie odżywianie: posiłki zbyt słone, kwaśne, gorące, ciężkostrawne, zbyt szybko jedzone (z niedostatecznym przeżuwaniem). Może on również towarzyszyć dnie, gruźlicy, cukrzycy, niedokrwistości, chorobom: serca, płuc, nerek czy wątroby.
Niektóre produkty żywnościowe działają drażniąco na błonę śluzową żołądka. Inne, ciężkostrawne pozostają w żołądku przez długi czas i ulegają fermentacji, prowadząc również do podrażnienia błony śluzowej. Podrażniona błona śluzowa ulega przekrwieniu, co prowadzi do wzmożonego wydzielania śluzu. Nadmiar śluzu zatyka uj ścia gruczołów produ-kujących sok żołądkowy. Przeważnie najbardziej uszkodzone są gruczoły wpustu, wytwarzające pepsynę i kwas solny. Niedobór kwasu solnego sprzyja większej fermentacji, która z kolei pogłębia podrażnienie błony śluzowej. Ustala się „błędne koło" przyczyn i skutków.
Stosowane zabiegi
Najistotniejszym czynnikiem jest zmiana diety. Wskazane są odpowiednie ćwiczenia i regularny tryb życia.
Rys. 67. Rzut żołądka na ścianą przednią brzucha
Wpust i odźwiemik są unieruchomione, natomiast wielkość i położenie innych części żołądka są zależne od stanu jego wypełnienia, napięcia mięśniówki i postawy ciała. Dodatkowo istnieją różnice osobnicze.
STAN OSTRY
Fizykoterapia
Stosuje się: ciepłe, wilgotne lub suche okłady na okolicę żołądka (temp. 32 - 37° C), diatermię krótkofalowąi magneto-terapię.
Masaż
Możliwe jest postępowanie segmentarne (patrz: „Masaż segmentarny", wyd. II, str. 160).
286
287
Wykonywanie masażu w tym okresie choroby wymaga doskonałej umiejętności jego dawkowania i usunięcia wszystkich zmian odruchowych. Jeżeli masażysta nie ma dużego doświadczenia, lepiej nie wykonywać masażu.
Nie stosuje się żadnych ćwiczeń.
OKRES PRZEWLEKŁY Fizykoterapia
W nieżytach żołądka stosuje się: kuracje pitne, promieniowanie nadfioletowe, diatermię któtkofalową, prądy diady-namiczne, promieniowanie podczerwone, natryski deszczowe, kąpiele kwasowęglowe.
Wykonujemy masaż segmentarny (patrz „Masaż seg-mentarny", wyd. II, str. 160).
W nieżytach żołądka z nadkwaśnościąprzed przystąpieniem do usuwania zmian odruchowych w obrębie brzucha musimy usunąć napięcia na grzbiecie w segmentach Th7-Th8 przy kręgosłupie oraz w segmentach Th4-Th5 na dolnym kącie łopatki. Nieprzestrzeganie tej kolejności może spowodować zwiększenie wydzielania soku żołądkowego.
W nieżytach żołądka z niedokwaśnością zaleca się wykonywanie tylko i wyłącznie rozcierań skóry na przedniej ścianie klatki piersiowej po stronie lewej w segmentach Th5-Th9, do czasu wyrównania kwasowości.
Zadaniem kinezyterapii jest poprawa krążenia wrotnego i zmniejszenie przekrwienia żołądka.
W nieżycie żołądka z niedokwaśnością stosuje się:
• ćwiczenia ogólnousprawniające prowadzone w formiegimnastyki porannej,
• ćwiczenia czynne kończyn dolnych i górnych prowadzone początkowo w pozycji leżącej, w miarę poprawystanu zdrowia w pozycji siedzącej, a następnie stojącej,
• ćwiczenia tułowia począwszy od wspomaganych ruchów prostowania tułowia ze stopniowym zwiększaniem zakresów oraz płaszczyzn ruchu,
• ćwiczenia tłoczni brzucha połączone z ćwiczeniamioddechowymi (torem przeponowym) i z koordynowanymi ruchami kończyn.
UWAGA!
Ćwiczeń tych nie wykonujemy w nieżycie żołądka z nadkwaśnością.
Nie wykonuje się ćwiczeń mięśni przywodzicieli ud, gdyż prowadzą one do dużego przekrwienia żołądka.
W nieżycie żołądka z nadkwaśnością stosuje się marsze w zróżnicowanym tempie oraz chwyty i rzuty piłką. Tempo ćwiczeń jest uzależnione od możliwości chorego.
288
289
1.2. CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA
(MORBUS ULCEROSUS VENTRICULI)
Wrzód umiejscawia się przeważnie w okolicy odźwier-nika lub na krzywiźnie mniejszej żołądka. Po zagojeniu się wrzodu tkanka bliznowata rozwij aj ąca się w tym miej scu może doprowadzić do znacznego zniekształcenia żołądka, a nawet do niedrożności odźwiernika. Innym powikłaniem może być krwotok i przebicie wrzodu prowadzące do zapalenia otrzewnej. Dlatego nigdy nie wolno wykonywać zabiegów fizykalnych bez uzyskania zlecenia od lekarza prowadzącego.
Pierwszymi objawami wrzodu są:
• ból w podbrzuszu poj awiaj ący się zazwyczaj bezpośrednio po jedzeniu,
• wymioty po jedzeniu,
• dobry apetyt,
• wymioty krwawe.
W przypadku wystąpienia krwawych wymiotów należy chorego natychmiast położyć na plecach z uniesioną głową i tułowiem. Chorego nie wolno poruszać przed przybyciem lekarza. W żadnym wypadku nie wolno nic podawać doustnie!
OKRES OSTRY
Wszelkie zabiegi fizjoterapeutyczne są bezwzględnie przeciwwskazane.
OKRES REMISJI
W połączeniu z uregulowanym i ściśle określonym wyżywieniem stosuje się kurację pitną. Poza tym zaleca się: promieniowanie podczerwone, prądy sinusoidalne modulowane, jontoforezę wapniowąogólnąwg Wermela, prądy interferencyjne, diatermię krótkofalową, diatermię mikrofalową, ultradźwięki, terapuls, laseroterapię, magnetoterapię.
Stosujemy postępowanie segmentarne omówione w książce pt. „Masaż segmentarny", wyd. II, str. 160.
Wykonuje się:
• ćwiczenia kończyn górnych i dolnych,
• ćwiczenia oddychania przeponowego,
• ćwiczenia tułowia począwszy od ćwiczeń izometrycznychmięśni brzucha, grzbietu i obręczy biodrowej ze stopniowymprzejściem do ćwiczeń czynnych tułowia i ćwiczeń koordynacyjnych w pozycji siedzącej, a następnie stojącej,
• ćwiczenia rozluźniające mięśnie dolnego odcinka klatkipiersiowej.
Przeciwwskazane są biegi i wszelkiego rodzaju skoki, a wysiłek musi być dawkowany bardzo ostrożnie.
290
291
1
1.3. ZABURZENIA NAPIĘCIA ŚCIAN ŻOŁĄDKA
Przeważnie mamy do czynienia z zaburzeniami o charakterze wegetatywnym. Jednak zawsze przed podjęciem leczenia musimy upewnić się, że nie ma zmian organicznych, które wywoływałyby ten stan lub były przeciwwskazaniem do wykonywania masażu.
W zaburzeniach napięcia ścian żołądka rzadko stosuje się postępowanie rehabilitacyjne, jednak stosowanie odpowiedniego masażu może w krótkim czasie doprowadzić do wyrównania tonusu.
Możemy mieć do czynienia z dwoma różnymi stanami:
1. podwyższone napięcie,
2. obniżone napięcie.
Obydwa te stany zaburzają pracę żołądka, a przede wszystkim procesy wydzielnicze wpływające na trawienie. Mogą również wywoływać objawy uogólnione w postaci: zawrotów głowy, dolegliwości sercowych, bólów głowy, nud-ności, słabości, a nawet drżenia nóg, uczucia „rozdęcia", trudności w wykonaniu głębokiego wdechu itp.
1.3.1. PODWYŻSZONE NAPIĘCIE ŚCIAN ŻOŁĄDKA
...
masazysta