Kr 009 Powszechny charakter opowiesci o Potopie.pdf

Kreacjonizm

(9)

Mieczys³aw Pajewski

POWSZECHNY CHARAKTER

OPOWIECI O POTOPIE 1

Biblijn¹ opowieæ o Potopie atako-

wano z ró¿nych stron. Kwestionowali

j¹ nawet chrzecijanie, znajduj¹cy siê

pod wp³ywem ateistycznie b¹d agno-

stycznie nastawionych mylicieli. Naj-

czêciej krytycy twierdz¹, ¿e przekaz

biblijny dotyczy jakiej lokalnej powo-

dzi, a nie powszechnego kataklizmu,

jaki zosta³ opisany w Biblii. Pewnym

poparciem dla tego pogl¹du by³o od-

krycie w 1929 roku przez Leonarda

Woolleya warstw osadowych w Ur

Chaldejskim, w Mezopotamii. W trak-

cie wykopalisk na g³êbokoci ok. 12

m, pomiêdzy warstwami zawieraj¹cy-

mi pozosta³oci ludzkiej obecnoci, zna-

leziono warstwê mu³u i piasku pozba-

wion¹ jakichkolwiek znalezisk

archeologicznych. Warstwa ta mia³a

gruboæ 3 metrów, by³a wiêc rezulta-

tem bardzo du¿ej powodzi i dlatego

Wooley uzna³ j¹ za pozosta³oæ po po-

topie Noego. Jednak uwa¿a³, ¿e potop

opisany w Biblii mia³ lokalny charak-

ter. Póniej podobne warstwy, jak w Ur,

odkryto w Kisz i w wielu innych staro-

¿ytnych miastach Mezopotamii.

Pogl¹dy Woolleya, ¿e odkry³ osa-

dy z epoki biblijnego potopu, upa-

d³y po przeprowadzeniu dok³adnych

badañ. By³y zbyt m³ode, m³odsze

nawet ni¿ biblijne datowanie poto-

pu. Mia³y zbyt ma³y zasiêg nie po-

krywa³y nawet ca³ego terenu miasta

Ur. Warstwy odnalezione w innych

miejscach okaza³y siê jeszcze m³od-

sze. Woolley mia³ racje, ¿e odkry³ po-

zosta³oci lokalnej powodzi, ale nie

mia³ jej s¹dz¹c, ¿e mia³y co wspól-

nego z biblijnym potopem. 2

Najmocniejszym wieckim argu-

mentem na rzecz autentycznoci bi-

blijnej opowieci o Potopie s¹ rozpo-

wszechnione w kulturach ca³ego wia-

ta opowiadania o wielkiej katastrofie

wodnej, któr¹ prze¿yli tylko nieliczni.

Zarejestrowano dot¹d ok. 270 takich

opowiadañ. 3 Analizowano je w wie-

lu publikacjach. 4 Opowieci te, co

ciekawe, nie s¹ jednak w tym samym

stopniu rozpowszechnione na wszyst-

kich kontynentach. Spotyka siê je czê-

sto w Azji, na wyspach Azji Po³udnio-

wo-Wschodniej, w Ameryce od Ziemi

Ognistej na po³udniu a¿ do krêgu po-

larnego na pó³nocy. Rzadziej natomiast

spotyka siê je w Afryce i Europie.

Wystêpuj¹ m.in. w takich krajach jak

Egipt, Grecja, Persja, Syria, W³ochy,

Walia, Skandynawia, Rosja, Indie, Chi-

ny, Meksyk, Indonezja, Nowa Gwinea,

Melanezja, Polinezja, Mikronezja i Au-

stralia.

Profesor Harold W. Clark stwierdzi³:

Pamiêæ o wielkiej katastrofie

zachowana jest w mitach i le-

gendach prawie ka¿dego ludu

na obliczu Ziemi. Chocia¿ mity

mog¹ nie mieæ wartoci nauko-

wej, wskazuj¹ jednak na fakt,

¿e jakie niezatarte wra¿enie

pozosta³o w umys³ach wielu ras

rodzaju ludzkiego. 5

rzuconych niemal na ca³ym

wiecie. 7

Rehwinkel zauwa¿a, ¿e:

Tradycje podobne do zapisu bi-

blijnego znajduj¹ siê u niemal

wszystkich narodów i plemion

ludzkich. I tego w³anie nale¿a-

³o oczekiwaæ. Jeli ta straszliwa

katastrofa, jak¹ opisano w Bi-

blii, faktycznie mia³a miejsca,

to musz¹ istnieæ tradycje o Po-

topie wród pierwotnych ludów,

¿yj¹cych na odleg³ych terenach.

Jest czym naturalnym, ¿e pa-

miêæ o tym wydarzeniu stale

brzmia³a w uszach potomków

tych, którzy prze¿yli i byæ mo¿e

sta³a siê podstaw¹ pewnych re-

ligijnych rytua³ów. 8

Czy powszechnoæ tych opowie-

ci mo¿e byæ podstaw¹ do przypusz-

czeñ, ¿e opisuj¹ one rzeczywiste wy-

darzenie historyczne? H.H. Bancroft

uwa¿a, ¿e:

Nie ma mitu bez jakiego zna-

czenia; [...] wszystkie te opowia-

dania, bez wzglêdu na to, jak

g³upie czy absurdalne, musia-

³y byæ zakorzenione w jakim

fakcie. 9

Pogl¹d ten wspiera Gaster:

Legendy o pradawnym potopie

[...] s¹ znamienn¹ cech¹ pra-

wie wszystkich pierwotnych mi-

tologii. 6

oraz Woods, wed³ug którego te legendy:

s¹ czêsto spotykane w folklorze

staro¿ytnej literatury ludzi roz-

Zdaniem za Furmana Kearleya

tradycje te zgodne s¹ w tak

wielu istotnych miejscach, ¿e

musz¹ dotyczyæ tego samego

faktycznego wydarzenia. 10

Praktycznie wszystkie opowieci

o potopie wspominaj¹ o powszech-

Kreacjonizm

nym zniszczeniu przez wodê rasy

ludzkiej i wszystkich organizmów

¿ywych; ¿e arka lub ³ód by³a narzê-

dziem ucieczki dla nielicznych spo-

ród nich, i ¿e dziêki temu rodzaj

ludzki i du¿a czêæ wiata zwierzêce-

go przetrwa³y. Opowieciami tymi

interesowa³o siê wielu uczonych, któ-

rzy czêsto powiêcali im ca³e swoje

¿ycie kolekcjonuj¹c je, kataloguj¹c

i badaj¹c ich treæ. Jeden z zas³u¿o-

nych w tej dziedzinie uczonych uzna³,

¿e ustne przekazy o Potopie, tak roz-

powszechnione na ca³ej Ziemi, musz¹

odnosiæ siê do jakiego faktu, które-

mu dopiero póniej nadano mitycz-

ny charakter i kszta³t. 11 Wilhelm

Wundt, który stara³ siê znaleæ argu-

menty na rzecz niezale¿nego pocho-

dzenia ró¿nych sag o potopie, zmu-

szony by³ przyznaæ:

Po³¹czenie wszystkich tych ele-

mentów w jedn¹ ca³oæ (znisz-

czenie ziemi przez wodê, ura-

towanie cz³owieka i zwierz¹t

za pomoc¹ ³odzi itd.) wiadczy

co mo¿emy powiedzieæ bez

wahania ¿e nie mog³o ono

powstaæ dwukrotnie w nieza-

le¿ny sposób. 12

nie mo¿na mocniej ustaliæ jako

faktu. 13

waæ i kontaktowaæ siê, zw³aszcza

miêdzy odleg³ymi kontynentami.

W³anie liczba tych opowieci, roz-

leg³oæ geograficzna i ró¿norodnoæ

kulturowa oraz zbie¿noæ wielu ich

szczegó³ów, jest najlepszym dowodem,

¿e Potop opisany w Ksiêdze Rodzaju

mia³ miejsce. Inaczej bowiem by³oby:

niezmiernie trudno wyjaniæ,

dlaczego tak wiele staro¿yt-

nych kultur mog³o wierzyæ

w kataklizmy. 15 o

Najwa¿niejsze niebiblijne spra-

wozdanie o potopie odnaleæ mo¿na

w Eposie o Gilgameszu, dziele lite-

rackim staro¿ytnego Babilonu. Tekst

ten odkryto podczas wykopalisk ar-

cheologicznych prowadzonych w Ni-

niwie. Zapisany zosta³ na 12 tablicz-

kach, które by³y czêci¹ biblioteki

króla asyryjskiego, Assurbanipala.

Tabliczki pochodz¹ z VII wieku p.n.e.

Na 11 tabliczce opisany jest potop i hi-

storia Ut-napisztima, który uratowa³

¿ycie ludzkie i zwierz¹t.

Tak¿e Grecy przekazywali z po-

kolenia na pokolenie opis potopu.

Poniewa¿ Zeus zamierza³ zniszczyæ

rodzaj ludzki, Deukalion wybudowa³

arkê i zaopatrzy³ j¹ w odpowiednie

zapasy ¿ywnoci, które pozwoli³y

jemu i jego ¿onie uratowaæ ¿ycie pod-

czas zes³anego przez Zeusa wielkie-

go deszczu.

Ludy Ameryki przedkolumbijskiej,

na przyk³ad Aztekowie, posiada³y le-

gendê o potopie. Pierwotna Ziemia

zosta³a zniszczona przez wielki po-

top, zes³any przez boga deszczu, Tla-

loka. Podano nawet iloæ lat, jaka

up³ynê³a od stworzenia wiata do tego

wydarzenia mianowicie 1716 lat. 14

Podobieñstwo opisu biblijnego

zw³aszcza do babiloñskiego spowo-

dowa³, ¿e niektórzy uczeni g³osz¹, i¿

ten pierwszy jest zapo¿yczeniem z te-

go drugiego. Ale Epos o Gilgame-

szu powsta³ póniej, bo w VII wie-

ku p.n.e., ni¿ opis z Ksiêgi Rodzaju,

który prawdopodobnie powsta³ w XV

wieku p.n.e. Jednak trzeba przyznaæ,

¿e znaleziono jeszcze starsze ni¿ Ksiê-

ga Rodzaju sumeryjskie tabliczki

z opisem potopu. Czy znaczy to, ¿e

opis biblijny ma charakter wtórny?

Niekoniecznie. Mog³o bowiem byæ

tak, ¿e wiele opisów potopu jest nie-

zale¿nym od siebie zapisem pamiêci

uczestników potopu, przekazywanym

póniej z pokolenia na pokolenie. Nie

musia³y one, jak zak³adaj¹ uczeni nie-

chêtnie odnosz¹cy siê do treci bi-

blijnych, byæ przepisywane lub zapo-

¿yczane jedno z drugiego. Hipoteza

zapo¿yczenia jest trudna do przyjê-

cia, gdy¿ dawniej, inaczej ni¿ obec-

nie, by³o znacznie trudniej podró¿o-

Mieczys³aw Pajewski

miepaj@wp.pl

http://www.creationism.org.pl

Pisz¹c ten tekst korzysta³em z zasobów internetowych oraz

z dwóch tekstów drukowanych: Ariel A. R OTH , Flood Stories

Can They Be Ignored?, Origins 1990, vol. 17, no. 2, s. 51-

55; Bert T HOMPSON , The Global, Universal Worldwide Flood

of Noah (Genesis 6-9), Apologetic Press, Inc., Montgome-

ry, Alabama [b.d.w.], s. 11-13.

Por. William F. A LBRIGHT , Recent discoveries in Bible lands,

w: Youngs Analytical Concordance to the Bible, Funk &

Wagnall, New York 1955, s. 30; Frederick Arthur F ILBY , The

Flood Reconsidered: A review of the evidences of geology,

archaeology, ancient literature and the Bible, Zondervan Pu-

blishing House, Grand Rapids, Michigan 1970, s. 28-30.

Por. Howard F. V OS , Flood (Genesis), w: Geoffrey William

B ROMILEY (ed.), The International Standard Bible Encyclo-

pedia, vol. 2, Wm. B. Eerdmmans Publishing Co,. Grand

Rapids, Michigan 1982, s. 319-321. Bert Thompson twier-

dzi jednak, ¿e tych opowieci jest ponad 100 (por. T HOMPSON ,

The Global, Universal Worldwide Flood..., s. 11).

Por. James George F RAZER , Folk-lore in the Old Testament:

Studies in Comparative Religion, Legend, and Law, Mac-

millan, London 1918; Byron C. N ELSON , The Deluge Story n

Stone: A history of the flood theory of geology, Bethany

Fellowship, Minneapolis, Minnesota 1968; F.H. W OODS , De-

luge, w: James H ASTINGS (ed.), Encyclopaedia of Religion

and Ethics, vol. 4, Charles Scribners Sons, New York 1959,

s. 545-557; Egerton S YKES , Everymans Dictionary of Non-

Classical Mythology, J.M. Dent & Sons, London 1965; The-

odor Herzl G ASTER , Myth, Legend and Custom in the Old

Testament, Harper & Row, New York 1969; Stith T HOMPSON ,

Motif-index of Folk-Literature, vol. 1, Indiana University

Press, Bloomington, Indiana 1989; R. A NDREE , Die Flutsa-

gen, Friedrich Vieweg und Sohn, Braunschweig, Germany

1891; Johannes Karl Richard R IEM , Die Sintflut in Sage und

Wissenschaft, Agentur des Rauhen Hauses, Hamburg 1925.

Podobnie twierdzi³ znany dziewiêt-

nastowieczny geolog kanadyjski:

Wiemy obecnie, ¿e Potop Noego

nie jest tylko mitem czy zmyle-

niem pierwotnego cz³owieka

albo jedynie doktryn¹ Hebraj-

skiego Pisma wiêtego. Zapis o tej

katastrofie jest zachowany

w niektórych najstarszych doku-

mentach historycznych licznych

odrêbnych ras ludzkich i jest

porednio potwierdzony przez

wydwiêk wczesnej historii wiêk-

szoci cywilizowanych ras.

Jeli chodzi o faktyczne wyst¹-

pienie Potopu jako rozleg³ej ka-

tastrofy, oddzia³uj¹cej z niewie-

loma wymienionymi wyj¹tkami

na ca³¹ ludzk¹ rasê, to mamy

zgodnoæ wiadectw staro¿ytnej

historii i tradycji, a tak¿e wia-

dectwo geologiczne i archeolo-

giczne, jak równie¿ natchnione

zapiski objawienia hebrajskiego

i chrzecijañskiego. ¯adnego hi-

storycznego wydarzenia, czy to

staro¿ytnego, czy nowo¿ytnego,

Harold W. C LARK , Fossils, Flood and Fire, Outdoor Pictu-

res, Escondido, California 1968, s. 45.

Gaster, Myth, Legend and Custom..., s. xxxix.

W OODS , Deluge...

Alfred M. R EHWINKEL , The Flood, Concordia, St. Louis, Mis-

souri 1951, s. 127-128.

Hubert Howe B ANCROFT , The Works, vol. III. The Native

Races vol.3. Myths and Languages, San Francisco 1883.

Furman K EARLEY , The Significance of the Genesis Flood,

Sound Doctrine March-April 1979, s. 11 (Alabama Christian

School of Religion, Montgomery, Alabama).

Por. R IEM , Die Sintflut... (za: R EHWINKEL , The Flood..., s. 129).

Wilhelm Maximilian W UNDT , Elements of Folk Psycholo-

gy: Outlines of a psychological history of the development

of mankind, Allen & Unwin, London 1916, s. 392.

John William D AWSON , The Historical Deluge in Its Rela-

tion to Scientific Discovery and to Present Questions, F. H.

Revell company, New York 1895, s. 4-5.

Por. G.C. V AILLANT , Aztect of Mexico: origin, rise and fall of

the Aztec nation, Doubleday, Garden City, N.Y. 1962, s. 56.

Richard J. H UGGETT , Cataclysms and Earth History: The

development of diluvialism, Oxford University Press, New

York 1989, s. 17.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: