WYCHOWAWCZE I KSZTAŁCĄCE WARTOŚCI ZABAW
Zabawa:• działalność podejmowana dla przyjemności• obok pracy i nauki trzeci podstawowy rodzaj aktywności ludzkiej• jest to podstawowa forma aktywności, w której w sposób najbardziej wszechstronny i naturalny dokonuje się proces uczenia się i nauczania• dokonuje się przy udziale wyobraźni zdolnej do kreowania wtórnej rzeczywistościZabawy tematyczne• pojawiają się w 2 roku życia • 1/3 całości zabaw dziecka• osią tych zabaw jest jakiś temat• zwane również zabawami w role, zabawami twórczymi, zabawami symbolicznymi• struktura: - temat i role, które z niego wypływają- czynności zabawowe przypisywane rolom społecznym- sytuacja zewnętrzna, zwłaszcza rekwizyty (młodsze dzieci zabawy w dom, fryzjera; starsze dzieci podejmują więcej tematów fikcyjnych)• współpraca: - małe dzieci bawią się w pojedynkę- 6latki dzielą się rolami z towarzyszami zabawy, wydłuża się czas zabawyWartości zabaw tematycznych:• sposób poznawania świata, forma uczenia się życia• sposób uczenia się ról społecznych• zaspokaja potrzeby kontaktów rówieśniczych • pełni funkcję kompensacyjną (można stać się kimś, kim się nie jest w rzeczywistości)• w zabawie dzieci odzwierciedlają również odczucia negatywne, naśladują zachowania agresywne i negatywne • dla dorosłych zabawy tematyczne mają wartość diagnostycznąZabawy konstrukcyjne• czynności dziecka, w wyniku których powstaje określony wytwór, niezależnie czy został on wykonany według wzoru czy z wyobraźni• tendencje rozwojowe:- małe dzieci budują dla samej przyjemności budowania- u dzieci straszych pojawia się plan i nastawinie na efekt końcowy• struktura budowli:- 3-4 latki tendencja do piętrzenia- 5 latki budowanie w poziomie- 6 latki ponowna tendencja do piętrzeniaWartości zabaw konstrukcyjnych:• rozwijają wyobraźnię przestrzenną• rozwijają sprawność manualną• rozwijają techniczną myśl dziecka • rozwijają umiejętność planowania• rozwijają operacje umysłowe: analizę, syntezę, odtwarzanie, różnicowanie• stymulują mowę dzieci• zapoznają z właściwościami tworzywZabawy dydaktyczne• podporządkowane regułom postępowania• mają w swojej treści zadania, problemy do rozwiązania• odnoszą się do sfery intelektualnej • dzieci nie uczestniczą w tworzeniu reguł • młodsze dzieci bez sprzeciwu zabawy dydaktyczne, starsze dopominają się o gry (gry i zabawy - obie mają reguły, ale w grze występuje dodatkowo rywalizacja, której brak w zabawie)Wartości zabaw dydaktycznych:• uczą podporządkowania się regułom• dostarczają wiedzy o świecie• dają dziecku okazję do porządkowania swoich wiadomości, operowania nimi, rozumienia, dociekania• tkwią w rozwoju sfery poznawczej (mowy, pamięci, koncentracji, myślenia, uwagi)Zabawy ruchowe• elementy:- treść ruchowa- fabuła - treść pozaruchowa- warunki zewnętrzne (szczególnie przybory i przyrządy)• ze względu na rodzaj ruchu:- bieżne- orientacyjno - porządkowe- z czworakowaniem- z pełzaniem- inneWartości zabaw ruchowych:• zaspokajają potrzebę ruchu• kształtują orientację w schemacie własnego ciała• rozwijają strefę motoryczną, sematyczną• kształtują pamięć ruchowąZabawy badawcze• w których dziecko sprawdza funkcjonowanie jakiegoś przedmiotu w nowych dla siebie warunkach• inspiracją są potrzeby nowych wrażeń• dzieci odkrywają świat, poszukują nowych doświadczeń• związane ze zjawiskami:- optyki - cień, lupa- akustyki- sprzężystości ciał i cieczy - zabawy gąbką- magnetyzm i elektromagnetyzmWarotści zabaw badawczych:• są formą autoedukacji• dostarczają wiedzy o świecieZabawy tropiące• z elementami tropienia, szukania, wodzenia po śladzie, chowania- uczestnicy: tropiący i tropiony• bliskie są spontanicznemu działaniu dzieckaWartości zabaw tropiących:• zaspokajają potrzebę chowania i szukania• uczą spostrzegawczości• prowadzą do rozumienia funkcji symbolu• uczą współdziałania• mają wartość zdrowotną
2
spodpowieki