Hipotermia – obniżenie głębokiej temperatury ciała do 35 stopni Celsjusza lub niższej.
Często wiąże się ze stanem klinicznym polegającym na niemożności wytworzenia ilości ciepła wystarczającej do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Hipotermia może być :
1. pierwotna – samoistne obniżenie się głębokiej temperatury ciała, zwykle w wyniku działania zimna na organizm niewłaściwie przed nim chroniony;
2. wtórna – u pacjentów obciążonych ogólnoustrojowymi schorzeniami upośledzającymi mechanizmy termoregulacyjne (zaburzenia czynności gruczołów dokrewnych).
Czynniki ryzyka hipotermii :
1. wzmożona utrata ciepła związana z bardzo niską temperaturą otoczenia, niewystarczającym ubraniem lub schronieniem,
2. wiek niemowlęcy (niekorzystny stosunek powierzchni do masy ciała)
3. wiek podeszły (zły stan psychiczny, demencja),
4. obniżone wytwarzanie ciepła,
5. upośledzona termoregulacja,
6. alkoholizm,
7. rasa czarna
Patofizjologia hipotermii :
1. na początku tachykardia; gdy temperatura ciała spadnie poniżej 30 stopni Celsjusza pojawia się bradykardia;
2. zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków, migotanie komór, asystolia) – pojawiają się, gdy temperatura ciała spada poniżej 30 stopni Celsjusza;
3. zwiększenie częstości oddechów, następnie depresja ośrodka oddechowego ze stopniowym zmniejszaniem objętości oddechowej;
4. łagodna kwasica oddechowa;
5. wzmożone wydzielanie gruczołów oskrzelowych (niedodma, stan zapalny oskrzeli i płuc);
6. depresja OUN; hipotermia chroni mózg przed niekorzystnymi skutkami niedotlenienia (przy temperaturze poniżej 20 stopni Celsjusza mózg może nie wykazywać zmian nawet godzinę po ustaniu krążenia);
7. wzmożenie, a następnie osłabienie odruchów;
8. wzmożenie diurezy mimo spadku filtracji i przepływu krwi przez nerki (osłabienie reakcji na hormon antydiuretyczny);
9. upośledzenie procesów krzepnięcia krwi i zwiększone ryzyko powstania zakrzepicy naczyń tętniczych;
10. zagęszczenie krwi i zwolnienie jej przepływu;
11. niedrożność porażenna jelit i stresowe owrzodzenia żołądka;
Klasyfikacja hipotermii opiera się na pomiarze głębokiej temperatury ciała:
1. łagodna hipotermia – temperatura ciała 32 – 35 stopni Celsjusza,
2. umiarkowana hipotermia – temperatura ciała 24 – 32 stopnie Celsjusza,
3. głęboka hipotermia – temperatura ciała poniżej 24 stopni Celsjusza.
Objawy hipotermii :
1. obniżenie nastroju, zaburzenia zachowania i osłabienie krytycyzmu,
2. skóra pacjenta jest zimna, szara lub sina,
3. obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
4. bradykardia,
5. zwolnienie oddechu,
6. zaburzenia świadomości,
7. czasami brak oddechu i tętna.
Ocena kliniczna :
1. wywiad dotyczący ewentualnych przyczyn hipotermii,
2. pomiar głębokiej temperatury ciała,
3. badania laboratoryjne : morfologia, jonogram, gazometria, próby wątrobowe, koagulogram, badanie ogólne moczu,
4. ekg,
Postępowanie :
1. ewakuacja poszkodowanego z miejsca zagrożenia,
2. zebranie wywiadu,
3. ocena podstawowych czynności życiowych : ocena stanu świadomości, zbadanie obecności wydolnego oddechu i wydolnego hemodynamicznie krążenia, stałe monitorowanie czynności bioelektrycznej mięśnia sercowego,
4. w razie potrzeby wdrożenie postępowania resuscytacyjnego według schematu ABC (należy pamiętać, że przy temperaturze ciała poniżej
30 stopni Celsjusza defibrylacja i farmakoterapia mogą być nieskuteczne),
5. zapobieganie dalszej utracie ciepła przez rozebranie chorego z mokrych ubrań, umieszczenie w ciepłym pomieszczeniu i okryciu ciepłym kocem,
6. prowadzenie tlenoterapii ogrzanym i nawilżonym tlenem,
7. zapewnienie dostępu do żyły i przetaczanie ogrzanych płynów,
8. transport do szpitala i umieszczenie chorego w OIOM,
9. wykonanie badań diagnostycznych,
10. dalsze ogrzewanie chorego,
11. wykluczenie chorób współistniejących lub ich ewentualne leczenie,
12. monitorowanie zapisu ekg i głębokiej temperatury ciała,
13. przetaczanie roztworów glukozy w celu zapobiegania hipoglikemii,
Pacjent w stanie głębokiej hipotermii może sprawiać wrażenie martwego, jednak wysiłki resuscytacyjne powinny być kontynuowane do czasu, aż głęboka temperatura ciała pacjenta osiągnie poziom powyżej 30 stopni Celsjusza, aby możliwa była właściwa ocena odpowiedzi na resuscytację.
Koval8