Krysa A., Całość i Absolut w koncepcjach Plotyna i G. W. F. Hegla.pdf

UNIWERSYTET ŚLĄSKI

WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH

INSTYTUT FILOZOFII

Andrzej Krysa

CAŁOŚĆ I ABSOLUT W KONCEPCJACH

PLOTYNA I G. W. F. HEGLA

Praca doktorska napisana pod kierunkiem:

Prof. zw. dra hab. Józefa Bańki

KATOWICE 2007

Spis treści

WSTĘP................................................................................................ 4

I. ROZDZIAŁ PIERWSZY

Jednia Plotyna w perspektywie pierwszej hipostazy ......................... 18

I. 1 Wprowadzenie do pojawienia się pierwszej hipostazy ........................................ 27

I. 1. a) problem możliwości emanacyjnej Jedni ...................................................... 32

I. 1. b) zagadnienie inteligibilności Jedni ............................................................... 39

I. 1. c) problem samowiedzy Absolutu .................................................................... 45

I. 2. Pierwsza emanacja – Umysł................................................................................ 49

I. 2. a) wprowadzenie do zagadnienia działania Jedni ........................................... 54

I. 2. b) teleologia trwania Jedni .............................................................................. 60

I. 2. c) kreacja pierwszej hipostazy jako poznanie Absolutu Plotyńskiego ............. 62

II. ROZDZIAŁ DRUGI

Koncepcja idei absolutnej G. W. F. Hegla ....................................... 68

II. 1 Wprowadzenie do zagadnienia idei absolutnej ................................................... 68

II. 1. a) stawanie się idei ......................................................................................... 76

II. 1. b) inteligibilność idei ...................................................................................... 84

II. 1. c) transformacja idei ...................................................................................... 87

II. 2. Teleologia idei absolutnej .................................................................................. 94

II. 2. a) duch absolutny ......................................................................................... 100

II. 2. b) Absolut Hegla jako ostateczna synteza idei absolutnej i ducha

absolutnego. .......................................................................................................... 109

III. ROZDZIAŁ TRZECI

Analiza koncepcji Jedni Plotyna przez G. W. F. Hegla ................. 116

IV. ROZDZIAŁ CZWARTY

Pojęcie Absolutu Plotyńskiego oraz Heglowskiego jako próba

określenia ostatecznej zasady felicytologicznej .............................. 126

IV. 1. Analiza poszczególnych koncepcji poheglowskich w świetle zagadnienia

felicytologii ............................................................................................................... 133

IV. 2. Pojęcie wolności jako koniecznej determinacji w filozofiach Plotyna oraz

Hegla ......................................................................................................................... 156

IV. 3. Utożsamienie człowieka z istotą pojęcia Absolutu, czyli jego trwaniem jako

doskonałość i szczęście tego pierwszego.................................................................. 164

ZAKOŃCZENIE............................................................................ 170

BIBLIOGRAFIA............................................................................ 179

TEKSTY ŹRÓDŁOWE............................................................................................ 179

PRZEKŁADY........................................................................................................... 181

OPRACOWANIA..................................................................................................... 184

WSTĘP

Pytaniem, które natychmiast nasuwa się umysłowi poznającemu fakty

historii filozofii jest to, jak próby zrozumienia czegokolwiek z niej, tj.

filozofii, stawiają go w konieczności zostania jej badaczem, jednakże

nieraz wbrew niemu samemu badaczem – idealistą. Idealistą przede

wszystkim dlatego, iż świat, w którym będzie badacz przebywać, próbując

dokonać syntezy poszczególnych faktualiów, jak też chociażby tych dwóch

wielkich idealizmów, a mianowicie Plotyna i Georga Wilhelma Friedricha

Hegla, zdaje się naturalnie usytuowany być w modelu, którego

podstawową miarą jest myśl oparta na strukturze pojęciowej.

Uświadamiając sobie tą konieczność można zwrócić uwagę już chociażby

na to, iż przecież sama historia jest niczym innym, jak tylko myślą

ujmującą zdarzenia tudzież fakty, które połączone logiką przyczynowo –

skutkową objawiają swój wtedy pojawiający się sens. Sens, który

przybiera charakter naukowości. Jakże blisko umieszczeni są zatem

obydwaj filozofowie? Czyż bowiem Plotynizm i Heglizm nie są w istocie

nauczaniem, drogą życia wręcz, pozwalającym zrozumieć tą materię

historyczną w głębszy, zaiste filozoficzny sposób, tworząc zeń

historiozofię? Cechą ich nauki, a przez to ogromną wartością jest

niezaprzeczalnie ta właśnie abstrakcja, w której odnalazłszy się ludzki

umysł, odrzuca narzędzia cechujące fizyczną, a przez to sensualną,

podmiotową postać, na rzecz spekulacji, która staje się wtedy jego

prawdziwym, gdyż pewnym poprzez oczywistość samopotwierdzania

organonem . Raz zatem przybiera on tj. ów organon postać spekulacji

hipostatycznej, a drugim razem dialektycznej (choć ta wcześniejsza także

oczywiście nią jest, niemniej nie rozumiana obecnie jako metoda myślenia,

ale jako konieczny proces powstały z podstaw ontologicznych), które w

wyjątkowy sposób się dopełniają, „Nawet wówczas gdy w ramach czysto

racjonalnej filozofii formułujemy aprioryczną wiedzę o świecie,

przedmiotem jej musi być świat rzeczywisty, a nie sama myśl. W związku

z tym filozofia czysto racjonalna musi mieć formę apriorycznej teorii

przyrody czy też apriorycznej teorii ducha, bez sensu jest natomiast

budowanie poprzedzającej jej apriorycznej logiki. Jeśli zaś buduje się taką

dyscyplinę, to miejsce jej w systemie powinno się znajdować u końca

filozofii przyrody i na wstępie filozofii ducha, gdzie występuje myślący

podmiot operujący pojęciami.” 1 Tak więc niejako z istoty należy przyjąć,

iż w swym postępowaniu ujmie jedynie takie rozumowanie, w którym

odrzucone zostanie zagadnienie możliwości poznania, a zastąpione

zostanie ono nim samym, bowiem korzysta z apriorycznego dla idealizmu

heglowskiego jego umocowania, które znajduje się w bezpośredniości

swych przedstawień, ich bytu, czyli historyczności, które to przedstawienia

obiektywnie tak istniejąc, ukazują swą prawdę oraz wówczas Prawdę w

ogóle, jako odnalezienie tożsamości pomiędzy myślą a swym

przedmiotem, pojęciem a bytem. I w ten właśnie pierwszy i zarazem

naturalny dla obydwu filozofów sposób należy rozpatrywać temat, który

został przyjęty pod rozwagę w tejże rozprawie.

Następną kwestią wynikającą z przyjętego powyżej ustalenia jest

zagadnienie kontaminacji, ujętej jako perspektywa działań syntetyzujących

obydwie koncepcje filozoficzne, które będą zarazem wyznaczały zakres jej

tj. rozprawy zainteresowań, gdyż samo porównanie filozofów, skądinąd na

pewno bardzo interesujące, nie wyczerpuje treści tematu, który jest

1 Polskie spory o Hegla 1830 – 1860 , Warszawa 1966, s. 75

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: