„Tradycje i zwyczaje Świąt Wielkanocnych”
(konspekt zajęć hospitowanych)
Cel główny:
- Zapoznanie uczniów z tradycjami, zwyczajami i symbolami Świąt Wielkanocnych.
Cele szczegółowe:
- Zapoznanie ze znaczeniem potraw umieszczonych w koszyczku wielkanocnym.
- Poznanie sposobów zdobienia jajek.
- Poznanie nazw jajek wykonanych konkretną techniką zdobniczą.
- Zapoznanie z zabawą muzyczno – ruchową „Ciasto”.
- Rozwijanie umiejętności wypowiadania się na dany temat.
- Kształtowanie przywiązania do tradycji rodzinnych.
- Budzenie szacunku dla tradycji i przeżyć związanych z okresem Świąt Wielkanocnych.
- Rozwijanie i przekazywanie tradycji świątecznych.
- Kształcenie zdolności manualnych.
- Wdrażanie do staranności i dokładności wykonywanych prac.
- Stworzenie miłej świątecznej atmosfery.
Metody: słowna, zabawowa, pokazowa, praktycznego działania.
Formy: praca z całą grupą, indywidualna, grupowa.
Środki dydaktyczne: magnetofon, płyta CD – „Klanza”, zdjęcia jajek zdobionych różnymi technikami, farby Window Color, wzory witraży przedstawiających motywy wielkanocne (kurczaczki i jajka).
Miejsce: świetlica szkolna.
Termin realizacji: marzec 2008 r.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1. Wprowadzenie:
· Nauczyciel wita się z dziećmi. Zadaje pytanie: Jaka zbliża się teraz pora roku?
Ø Dzieci odpowiadają – wiosna.
· A jakie zmiany zachodzą wiosną w przyrodzie?
Ø kwitną pierwsze kwiatki (przebiśniegi, sasanki, forsycje, kaczeńce, krokusy itd.), przylatują ptaki, robi coraz cieplej, dni są coraz dłuższe, przyroda budzi się do życia.
· Wiosną przypadają bardzo ważne święta, które będziemy obchodzić już za kilkanaście dni. Czy wiecie jak te święta się nazywają?
Ø Dzieci odpowiadają: Święta Wielkanocne.
Prowadzący przekazuje, że właśnie Święta Wielkanocne będą tematem naszych dzisiejszych zajęć.
2. Część główna:
· Po czym można poznać, że zbliżają się Święta Wielkanocne?
Ø Sprzątamy, robimy zakupy, pieczemy ciasta, kupujemy świąteczne ozdoby, wysyłamy kartki itd.
· Nauczyciel mówi: Wielkanoc to najważniejsze obok Bożego Narodzenia święto chrześcijańskie. Miliony ludzi na całym świecie obchodzą w tych dniach rocznicę śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Ze świętami wielkanocnymi związanych jest wiele tradycji.
· Czy wiecie co oznacza słowo „tradycja”?
Ø Tradycja – to przekazywanie z pokolenia na pokolenia zwyczajów, legend, baśni, zasad postępowania.
· Jak nazywa się czas poprzedzający Święta Wielkanocne?
Ø Wielki Post.
· Ile trwa Wielki post?
Ø 40 dni
· Jak nazywa się ostatni tydzień przed świętami?
Ø Wielki Tydzień.
· Każdy dzień Wielkiego Tygodnia ma swoje tradycje, która przybliża czas radosnego, wiosennego świętowania. Od jakiego dnia rozpoczyna się Wielki Tydzień?
Ø Od Wielkiej Niedzieli.
· Kto wie jak inaczej nazywa się ta niedziela i dlaczego?
Ø Niedziela Palmowa, na pamiątkę uroczystego wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Oznacza gotowość pójścia za Jezusem na bój aż do zwycięstwa. Podczas Mszy Świętej czyta się Pasję, czyli opis Męki Pańskiej.
· Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi.
Niedziela Palmowa nazywana jest także Kwietną lub Wierzbną, ludzie idą do kościoła z palmami i święcą je. Tradycyjne palmy wielkanocne przygotowuje się z gałązek wierzby, która w kościele jest znakiem zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy.
Z palmami wielkanocnymi wiąże się wiele ludowych zwyczajów i wierzeń:
- poświęcona palma chroni ludzi, zwierzęta, domy, pola przed wszelkim złem,
- poświęcona palma wkładana za ramę świętego obrazu strzegła od ognia i piorunów,
- poświęconą palmą należy pokropić rodzinę, co zabezpieczy ją przed chorobami i głodem,
- wysoka palma przyniesie długie i szczęśliwe życie.
· Co robimy w Wielki Piątek?
Ø W Wielki Piątek buduje się w kościołach groby Chrystusa.
· A co robimy w Wielką Sobotę?
Ø W Wielką Sobotę w domach rano przygotowujemy święconkę. Następnie idziemy z koszyczkiem przybranym bukszpanem i przykrytym białą serwetką do kościoła, aby poświęcić pokarmy. Wielka sobota to ostatni dzień postu.
· My dzisiaj wspólnie również przygotujemy taki wielkanocny koszyczek, oczywiście na niby. Będę czytała Wam zagadki, a Wy będziecie odgadywać jakie pokarmy do takiego koszyczka należy włożyć.
W cebulowych łupinkach
lub w farbkach kąpane
w prześliczne desenie
ręcznie malowane ..... (jajka).
· Krótka rozmowa na temat malowania jajek. Jedną z tradycji wielkanocnych jest wspólne malowanie jajek. Czy wiecie dlaczego kolorowe jajka mają różne nazwy, np. pisanki, kraszanki (malowanki, byczki).
Ø W zależności od sposobu zdobienia, występują różne nazwy jaj wielkanocnych:
- Kraszanki, malowanki lub byczki – jajka jednokolorowe, bez wzoru, którym kolor nadaje barwnik w jakim zostały ugotowane lub też pomalowane.
- Pisanki – jajka pokryte wzorkiem, wykonane techniką batiku. Za pomocą specjalnego pisaka, pisze się na jaju wzór roztopionym woskiem. Jajko następnie zanurza się w barwniku, a potem wosk ściera się, zostawiając widoczny wzór.
- Rysowanki, skrobanki – kolorowe jajka, na których wzór wykonany jest techniką rytowniczą, przy pomocy ostrych narzędzi.
- Inną techniką zdobienia jaj jest także naklejanie na skorupki np. skrawków włóczki.
Z jajkami wiąże się również wiele ludowych zwyczajów:
§ dziewczyny, żeby być ładniejsze, myły twarz w wodzie, w której ugotowały się jajka,
§ gdy ktoś budował dom, to na budowie zakopywał jajko, żeby przyniosło szczęście jego mieszkańcom,
§ skorupki z poświęconych jajek wsypywano kurom, aby znosiły duże jajka,
§ jajkami pocierano grzbiety bydła i koni, aby były zdrowe i dorodne.
· Nauczyciel pokazuje uczniom jajka zdobione różnymi technikami.
· Dlaczego do święcenia niesiemy jajka?
Ø Jajka symbolizują rodzącą się do życia przyrodę, czyli jest znakiem nowego, odradzającego się życia, miłości i siły. Pisanki dawniej turlało się po świątecznym stole, żeby się zderzyły lub stukało czubkiem w czubek. Czyja stłukła się wcześniej, ten przegrywał.
· Nauczyciel czyta dalsze zagadki.
Oby dzięki ludzkiej pracy
i opiece nieba
nigdy na twym stole nie zabrakło ..... (chleba).
· Dlaczego do koszyczka wkładamy chleb?
Ø Chleb jest podstawowym pokarmem, niezbędnym do życia. Gwarantuje dobrobyt i pomyślność. Przedstawia Ciało Chrystusa.
Azorek radośnie
przy koszyczku hasa,
lecz nic z tego nie będzie.
Nie dla psa ..... (kiełbasa).
· Dlaczego do koszyczka wielkanocnego wkładamy kiełbasę?
Ø Wędlina ma zapewnić nam zdrowie, dostatek.
Może być z cukru,
z gipsu lub z ciasta,
lecz najważniejszy jest
i basta ..... (baranek).
· ...
knadala