Wrastające paznokcie – zastosowanie klamer metalowych typu VHO Ostholddr Mirosława Gałęcka
Wrastające paznokcie, to trudny problem w codziennej praktyce podologicznej. W chwili obecnej osoby z tym problemem zgłaszają się najczęściej do lekarza i to w bardzo zaawansowanym stanie zapalnym. Tym czasem w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp możemy im skutecznie pomóc, dzięki posiadaniu gruntownej wiedzy na ten temat.
Wrastaniu paznokci sprzyja: • Niewłaściwa pielęgnacją paznokci i wycinanie kątów paznokcia. • Zburzenia wzrostu paznokcia. • Predyspozycje genetyczne. • Wady stóp. • Noszeniem niewłaściwego obuwia (za ciasne, również na wysokich obcasach, za szerokie) Należy zaznaczyć, że ogromną rolę odgrywa też obuwie, które nosimy. Ponieważ pisaliśmy już o dostępnych sposobach stosowanych przy wrastaniu paznokci, chcemy obecnie poruszyć temat klamer metalowych. Klamry metalowe stosuje się w przypadkach, gdy zawiodły inne sposoby korekcji wrastających paznokci oraz: • w stanach zapalnych wału paznokciowego, • przy wrastających paznokciach u diabetyków (zapobieganie operacji), • przy braku efektu po wykonaniu operacji, • przy zaburzeniach wzrostu paznokcia. Klamer drutowych nie stosujemy: • przy słabych płytkach paznokciowych ze skłonnością do złamań, • przy braku wzrostu paznokcia • przy braku współpracy ze strony pacjenta (pacjent nie stosuje właściwej pielęgnacji i tamponady w domu). Nakładania klamer metalowych należy się nauczyć na kursach specjalistycznych. Zalecamy stosowanie klamer VHO Osthold Perfect. Drut w tych klamrach jest już właściwie opracowany. Przed aplikacją klamry paznokieć dokładnie przygotowujemy. Dobrze jest poprzedzić nałożenie klamry pielęgnacją stóp. Paznokieć dezynfekujemy, dokładnie oczyszczamy, właściwie przycinamy, dokładnie przygotowujemy przestrzeń wału paznokciowego. Następnie dezynfekujemy ponownie wodą utlenioną. W stanach zapalnych stosujemy Mercuchrom. Możemy poprzedzić nałożenie kilkakrotnie powtórzoną tamponadą Przymierzamy klamrę i wybieramy właściwą wielkość oraz grubość, następnie za pomocą specjalistycznych narzędzi nadajemy drutowi właściwy dla danego paznokcia kształt. Drut umieszczamy we właściwym miejscu, sprawdzamy czy nie boli, przyklejamy klejem sekundowym. Drut obcinamy z dużym zapasem. Wykonujemy tamponadę. Te same czynności powtarzamy przy drugim boku paznokcia. Obie części skręcamy podwójnym drutem łączącym, obcinamy i zabezpieczamy masą akrylową. Sprawdzamy tamponadę. Po założeniu klamra nie może sprawiać dolegliwości. Nasz klient w domu powinien umieć wykonać tamponadę. Kontrolujemy klamrę na początku dwa razy w tygodniu. Zakładanie klamer drutowych nie jest trudne, wymaga jednak szczegółowej wiedzy. Klamry metalowe sprzedaje się tylko osobom, które ukończyły kurs. Jedynym ich organizatorem w Polsce jest firma Miralex.
Wrastające paznokciedr n. med. Dariusz Pakuła/dr n. med. Mirosława Gałęcka
Paznokcie są przydatkiem naskórka (podobnie jak włosy) pełniącym wiele funkcji, które ułatwiają życie codzienne. Można do nich zaliczyć ochronę opuszek palców oraz przed urazami, zwiększenie zdolności manipulowania drobnymi przedmiotami, poprzez ułatwienie chwytania, umożliwienie bardziej precyzyjnych ruchów palców oraz zwiększenie wrażliwości dotykowej.
Z punktu widzenia medycyny: To przykre schorzenie dotyczy najczęściej I palca stopy (palucha), często jest obustronne. Spowodowane jest przez noszenie niewygodnego obuwia i nieprawidłową pielęgnacją płytek paznokciowych stóp. Ryzyko choroby wzrasta, jeżeli dojdzie do jednoczesnego urazu palca i płytki paznokciowej. W razie zbyt głębokiego wycięcia bocznych krawędzi płytki paznokieć zaczyna wrastać w otaczające go tkanki, powodując odczyn zapalny, rozrost ziarniny i przede wszystkim silny ból. W przypadku zbyt ciasnego obuwia dochodzi do zwiększonego zagięcia płytki paznokciowej. Nadmierny ucisk powoduje wybrzuszenie paznokcia i zagięcie ku dołowi jego brzegów, te zaś urażają otaczające części miękkie, w wyniku czego w obrębie wału paznokciowego dochodzi do stanu zapalnego. Paznokieć dążąc do odzyskania dawnego kształtu wnika głęboko w rowek, powodując nasilenie się istniejącego już stanu zapalnego. Jego cechami są: obrzęk, zaczerwienienie i ból bocznej części palca (narastający wraz z czasem trwania choroby - do stopnia uniemożliwiającego założenie obuwia). Zmianom tym często towarzyszy zakażenie. Stąd też zaczerwienienie, obrzęk, ból, wyciek treści surowiczej, a następnie ropnej z okolicy wału paznokciowego, wreszcie obecność przerośniętej ziarniny w okolicy bocznego brzegu wału paznokciowego i szczytu rowka paznokciowego (nazywanej przez chorych „dzikim mięsem”!) pozwala na rozpoznanie wrastającego paznokcia. Próby wycinania brzegu paznokcia podejmowane przez chorego nie przynoszą poprawy, wręcz przeciwnie powodują pogorszenie stanu miejscowego. Trzeba przyznać z żalem, że nie ma złotego środka na wrastające paznokcie. Możemy z jednak zrobić wiele, aby ustrzec się przed dolegliwościami związanym z procesem zapalnym wokół paznokcia. Proponowanych jest kilka sposobów, spośród których jeden należy wymienić: obcinanie paznokci prosto i dokładnie spiłowywanie brzegu wypukłej płytki pilniczkiem, a nie wyrywanie wyciętych fragmentów paznokcia! Nigdy nie należy czekać z problemem do końca - czyli do etapu bólu palca już od samego patrzenia, o włożeniu buta nie wspomnę. Jeśli więc nie radzicie sobie z wrastającym paznokciem zasięgnijcie porady chirurga. Zwykle prawidłowo przeprowadzone leczenie chirurgiczne jest bardzo skuteczne. Przy nieznacznie zaawansowanych stanach wystarczy wycięcie niewielkiego okienka na szczycie wypukłości płytki paznokciowej. W celu planowego odkształcania płytki paznokciowej. W przypadku, gdy zawodzą metody leczenia zachowawczego wykonuje się tzw. operację Quenu. Polega na wzdłużnym nacięciu paznokcia na szer. ok. 2-3 mm. - aż do wału paznokciowego, usunięciu odciętego fragmentu paznokcia, oczyszczeniu rowka i wału paznokciowego i pierwotnym zszyciu rany. Po operacji zakłada się opatrunek z antybiotykiem. Po zabiegu należy nosić wygodne obuwie i prawidłowo obcinać paznokcie stóp. Za barbarzyńskie, w rozumieniu medycyny estetycznej należy uznać metody polegające na tzw. prostym „zerwaniu” paznokcia. Niestety z żalem należy przyznać, że część pacjentów wraca do chirurga z kolejnym wrośniętym paznokciem, który został „wyprodukowany” na skutek zaniechania opieki nad stopami przez samego zainteresowanego.
Wrastające paznokcie – kosmetyczne metody korekcji Współczesna kosmetyka jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się branż gospodarczych. Wiąże się z tym podnoszenie kwalifikacji przez osoby wykonujące zawód kosmetyczki. Powstają nowe trendy w kosmetyce związane z lansowaniem mody na zdrowie. Jeden z takich trendów dotyczy bezbolesnej zmiany toru rośnięcia paznokci i tym samym korygowanie wrastającego paznokcia. Metody usuwania czy wręcz zrywania paznokci uważa się za zabieg przestarzały, niemodny i mało skuteczny. Przedstawiam poniżej dwie metody skutecznego korygowania wrastających paznokci. Zabieg taki, wykonany w profesjonalnym gabinecie pielęgnacji stóp gwarantuje bezbolesne pozbycie się uciążliwej dolegliwości. Wrastające paznokcie to problem spowodowany wieloma czynnikami. Jednocześnie istnieje kilka metod zwalczania i profilaktyki począwszy od tamponady do założenia klamry na paznokieć. Często w celu likwidacji bólu oraz uzyskania długotrwałego efektu wskazane jest wykorzystanie kilku metod. Najprostszym i najczęstszym problemem jest wrastanie kąta lub ciernia w wał paznokciowy. Wrastanie kąta paznokcia powoduje najpierw zaczerwienienie i ból podczas ucisku, następnie może dojść do zapalenia i nadmiernej granulacji. W przypadku takiego zaawansowanego stadium należy pacjenta niezwłocznie skierować do lekarza. Jeżeli mamy do czynienia z przypadkiem nieskomplikowanym, a ból pozwala na wykonanie zabiegu pielęgnacji możemy zająć się tym w gabinecie specjalistycznej pielęgnacji stóp. Podstawą zabiegu jest usunięcie wrastających części paznokcia. Jeżeli pozostawimy paznokcie niewłaściwie obcięte, z ostrym kątem lub cierniem ból nie ustąpi i może dojść do zapalenia. Metody korekcji wrastających paznokci w gabinecie kosmetycznym W przypadku stanu zapalnego należy poczekać, aż dolegliwości ustąpią. Możliwe jest zastosowanie tamponady, czyli wsunięcia między wał, a paznokieć miękkiej fliseliny nasączonej odpowiednim środkiem przeciwzapalnym. Można zastosować rureczki („Sulci-Protektor” wg Rossa Frasera), które są przecięte z jednej strony. Rureczkę nasuwa się na odpowiednio przygotowany brzeg paznokcia i utrwala masą do rekonstrukci paznokcia. Z masy tej można przygotować również „protezę częściową” w celu uzupełnienia usuniętego brzegu paznokcia. Jeżeli mamy do czynienia z wrastaniem paznokcia spowodowanym przez deformację płytki paznokciowej należy koniecznie zastosować klamrę. Klamra powoduje prawie natychmiastową ulgę. W celu uzyskania trwałej poprawy należy kontynuować stosowanie klamry wielokrotnie. Najbardziej dostępne i proste w nałożeniu przez fachowca są klamry B/S Quick. Klamrę B/S Quick przykleja się na płytkę paznokciową – dzięki temu może być ona stosowana nawet podczas stanu zapalnego wału paznokciowego, na cienkie i łamliwe paznokcie.
Wrastający paznokieć to schorzenie często spotykane i bardzo uciążliwe dla osoby nim dotkniętej. Dotyczy najczęściej pierwszego palca stopy, choć zdarza się, że dotyka inne palce. Zdrowy, nieuszkodzony paznokieć rośnie prosto, natomiast o wrastającym mówimy wówczas, gdy kąty paznokcia lub jego brzegi wbijają się w wał okołopaznokciowy. Prowadzi to do podrażnienia, bolesności i stanów zapalnych.
Przyczyn tej dolegliwości jest co najmniej kilka. Najczęściej wrastanie spowodowane jest czynnikami mechanicznymi, które zmieniają kierunek wzrostu płytki paznokciowej. Wśród nich, na pierwszym miejscu wymienia się niewłaściwie dobrane obuwie.
Buty ciasne, sztywne, o zbyt wąskich czubkach powodują nieustanny ucisk na palce i wymuszają tym samym nienaturalne ich ułożenie. Uciskany paznokieć dąży do odzyskania swojego pierwotnego kształtu. Ponieważ nie ma miejsca, naturalną koleją rzeczy zaczyna wbijać się w ciało. Towarzyszy temu obrzęk, zaczerwienienie i ból. Pisząc o obuwiu należy również wspomnieć o właściwym doborze butów sportowych. Urazy podczas uprawiania sportu mogą stać się jedną z przyczyn, a za duże obuwie powoduje, że paznokieć jest nieustannie urażany, obijany, przez co może kruszyć się i łamać.
Dodatkowym czynnikiem jest niewłaściwa pielęgnacja i zbyt głębokie wycinanie brzegów paznokcia. Choć wiele mówi się o konieczności przycinania paznokci w lini prostej, to jednak nadal wśród klientów gabinetów pokutują stare nawyki. Rolą specjalisty pielęgnacji stóp jest uświadamianie klientom możliwych konsekwencji takiego postępowania i ich edukacja w zakresie właściwej pielęgnacji.
Kolejnym czynnikiem sprzyjającym wrastaniu paznokci są uwarunkowania genetyczne, a także niewłaściwa postawa i zaburzenia ortopedyczne. Wady kręgosłupa, płaskostopie, problemy ze stawami czy halluksy mogą pogłębiać dolegliwości związane z wrastaniem. Podobnie rzecz się ma w przypadku niektórych chorób układowych, takich jak cukrzyca czy miażdżyca, a także w przypadku paznokci łuszczycowych i grzybiczych. Istotną sprawą jest również waga ciała. Osoby otyłe są bardziej narażone na tę dolegliwość. Również kobiety między 6 a 7 miesiącem ciąży, z powodu nagłego wzrostu wagi często skarżą się na pojawienie się problemu z wrastaniem paznokcia.
Wrastanie paznokci ma najczęściej charakter przewlekły i nawrotowy. Niestety ciągle problem ten jest bagatelizowany. Klienci zgłaszają sie po pomoc dopiero w momencie zaostrzenia się objawów, co utrudnia proces leczenia. Czasem próbują sami podejmować próby wycinania wbijającej się części płytki paznokciowej, przez co narażają się na poważne powikłania.
Gabinet profesjonalnej pielęgnacji stóp ma do dyspozycji kilka metod korekcji wrastających paznokci. Każda z nich musi być dobrana indywidualnie do potrzeb danego klienta, każda również wymaga mniejszej lub większej współpracy ze strony chorego.
Jednostronne wrastanie. Powikłanie po zabiegu chirurgicznym
Obustronne wrastanie ze stanem zapalnym po zabiegu chirurgicznym
Obustronne wrastanie.Silny stan zapalny z hipergranulacją (dzikie mięso)
Wrastanie przedniej części paznokcia w opuszkę. Powikłanie po zabiegu chirurgicznym
Wrastanie rurkowe spowodowane grzybicą
Wrastanie paznokcia - w trakcie leczenia
Wrastanie paznokcia - stan wyleczony źródło: Gabinet "Zdrowe Nogi" www.zdrowe-nogi.com
Podstawowym zabiegiem jest tamponada, podczas której pomiędzy wałem okołopaznokciowym a płytką paznokcia umieszcza się miękki materiał opatrunkowy, nasączony środkiem przeciwzapalnym. Tak założony opatrunek powoduje, że przestrzeń pomiędzy paznokciem a okalającym go wałem ulega poszerzeniu, dzięki czemu klient od razu odczuwa ulgę. Tamponadę trzeba wymieniać nawet kilka razy w ciągu dnia, w związku z tym należy poinstruować klienta w jaki sposób powinien to robić w domu. Tylko wówczas zabieg ma sens i przyniesie pożądane efekty.
W przypadku stwierdzenia niewielkiego wrastania paznokcia dobrą metodą jest użycie rurek ?Sulci ? Protector?. Pozwala ona na kontrolowanie toru rośnięcia paznokcia i jest skuteczna w przypadku, gdy wrastanie spowodowane jest niewłaściwym skracaniem płytki paznokciowej. Nakładanie rureczek nie jest skomplikowane.
Trzeba wcześniej przygotować, oczyścić i zdezynfekować płytkę i wał paznokciowy. Ostrymi cążkami należy odciąć wrastający kąt paznokcia, pamiętając przy tym, że wycinamy tyle ile trzeba, ale nie więcej. Rurki ?Sulci ? Protector? są z jednej strony przecięte, dzięki czemu łatwo można umieścić je na przygotowanym brzegu paznokcia. By zapobiec przesuwaniu się rureczki utrwalamy ją masą do rekonstrukcji paznokcia. Wystający fragment rurki przycinamy nożyczkami.
Sulci - Protector
źródło: Gabinet "Zdrowe Nogi" www.zdrowe-nogi.com
Kolejną metodą korekcji wrastających paznokci jest ortonyksja czyli stosowanie klamer korygujących. Na rynku dostępnych jest ich kilka rodzajów, wykonanych z różnych materiałów. Pierwszą klamrę, wykonaną z metalu zastosował w 1964 szkocki technik dentystyczny Ross Fraser. Szybko została uznana za wspaniały i innowatorski wynalazek. Niestety nie spełniała w 100% swojego zadania, ponieważ nie można było zastosować jej u chorych ze stanem zapalnym. Spowodowane było to sposobem jej aplikowania. Klamra była bowiem nasuwana na paznokieć.
Wcześniej, podobnie jak przy zakładania aparatu ortodontycznego, musiał być wykonany odlew palca chorego w celu przygotowania klamry we właściwym rozmiarze. Niemniej jednak wynalazek ten zmienił spojrzenie na możliwość pomocy osobom borykającym się z problemem wrastania.
Inną formą klamry korygującej jest, stosunkowo prosta w założeniu, klamra B/S Quick. Nakleja się ją na płytkę paznokcia, dzięki czemu może być stosowana w przypadku stanu zapalnego a także przy łamliwych i cienkich paznokciach.
Jeśli zdecydujemy się nałożyć tę klamrę u chorego ze stanem zapalnym, to należy zwrócić uwagę, czy nie występuje wysięk. Wilgoć w znacznym stopniu zmniejsza przyczepność klamry do płytki paznokcia.
Przed aplikacją klamry skórę stóp należy zmiękczyć unikając tradycyjnego moczenia w wodzie. Następnie powierzchnię płytki trzeba zmatowić odpowiednio dobranym frezem. Używając szablonu określa się właściwy rozmiar klamry i odpowiednim frezem zmatowia jej powierzchnię. Paznokieć trzeba oczyścić i odtłuścić za pomocą przeznaczonego do tego celu płynu. Dzięki temu klamra powinna utrzymać się na paznokciu nawet prze parę tygodni. Klamrę pokrywa się cienką warstwą kleju i przykleja około 1 ? 2 mm poniżej miejsca, w którym klient odczuwa największy ból. Przytrzymać należy najpierw jeden koniec klamry i następnie, nadal trzymając, dokleić drugi. Po kilku sekundach usunąć należy folię nośnikową.
B/S Quick nie sprawdzi się w przypadku bardzo grubej płytki, ponieważ jej siła odciągania jest zbyt mała. Polecana jest więc głównie przy paznokciach słabszych i cieńszych. Prawidłowo założona może utrzymać się kilka tygodni, jeśli jednak odklei się klient powinien przyjść do gabinetu w celu założenia nowej.
Klamra B/S Quick
Podobnym typem klamry jest metalowo-plastikowa Onyclip. W środku umieszczony jest metalowy pasek, dzięki czemu zwiększa się siła naciągu i klamra może być zastosowana na grubszy paznokieć.
Klamrą dla płytek twardszych i mocniejszych jest Podofix. To kolejna klamra plastikowo ? drutowa, która dodatkowo umożliwia regulację naciągu. Dzięki temu można stosować ją przy różnych formach wrastania paznokcia, także tych, którym towarzyszy hypergranulacja. W przypadku, kiedy naciąg jest niewystarczający, zaleca się jednoczesne stosowanie dwóch klamer. Podobnie jak w przypadku innych klamer plastikowych przeciwwskazaniem do jej zastosowania będzie stan zapalny z wysiękiem, a także bardzo duża hypergranulacja. Szkoleniowcy zalecają nałożenie klamry Podofix jako przygotowującej do późniejszego zastosowania klamry metalowej.
Najbardziej zaawansowane zarówno pod względem konstrukcji jak i aplikacji są klamry druciane. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku niemiecka podolog, Elwira Osthold, opatentowała klamrę VHO Osthold. Wykonana ze stali chirurgicznej jest z powodzeniem stosowana po dzień dzisiejszy jako jedna z niezawodnych metod korekcji. Klamra składa się z trzech, odpowiednio wygiętych części, które można dopasować do każdego paznokcia. Świetnie sprawdza się przy paznokciach zawiniętych, rurkowatych. Można zakładać ją także w przypadku występowania stanu zapalnego i dużej hypergranulacji.
W celu nałożenia klamry należy najpierw odpowiednio przygotować sam paznokieć i wał okołopaznokciowy. Następnie trzeba określić właściwy rozmiar i grubość i za pomocą przeznaczonych do tego celu narzędzi nadać kształt odpowiedni dla danego paznokcia.
Klamrę mocuje się pod brzegami paznokcia, w miejscach, w których zaczyna on wrastać w ciało. Końcówki drutu są tak ukształtowane, by klamra nie wysuwała się spod płytki. Drut z każdej strony obcinamy pozostawiając spory zapas. Obie części skręca się za pomocą podwójnego drutu łączącego, obcina i zabezpiecza akrylem. Po obydwu stronach wykonuje się tamponadę, trzeba również nauczyć klienta w jaki sposób powinien wykonać ją samodzielnie.
Klamra po założeniu nie powinna sprawiać dolegliwości, z reguły przynosi natychmiastowe złagodzenie bólu. Początkowo trzeba kontrolować jej stan dwa razy w tygodniu. Jeśli okaże się, że po zdjęciu klamry paznokieć nadal wrasta, należy nałożyć kolejną.
VHO Osthold
Zakładanie klamry drutowej VHO
Odmianą klamry VHO Osthold jest 3TO. Klamry tego typu przynoszą najlepsze efekty terapeutyczne. Z powodzeniem mogą być stosowane u diabetyków, chroniąc ich w ten sposób przed operacją, a czasem nawet przed amputacją kończyny. Także stan zapalny wału okołopaznokciowego nie jest tu przeciwwskazaniem. W czasie leczenia chory może normalnie funkcjonować, nie ma konieczności pozostawania w domu, czy długiej rekonwalescencji. Wysoka jest również skuteczność tej metody jeśli chodzi o zapobieganie nawrotom. Zgodnie z informacjami, jakie można znaleźć w materiałach prasowych, w 90 % przypadków kierunek wzrostu paznokcia jest trwale skorygowany.
Przeciwwskazaniami do użycia klamry drutowej są łamliwe i kruche paznokcie, brak ich wzrostu a także, co najważniejsze, brak współpracy ze strony klienta. Jeśli nie będzie on stosował się do zaleceń, cała praca nie ma sensu. Tylko ściśle współpracując ze specjalistą pielęgnacji stóp ma on szansę wygrać walkę z tą bolesną dolegliwością.
W 1985 roku Helmut Ruck wynalazł złotą klamrę. Jest ona alternatywą dla wszystkich rodzajów klamer ponieważ może pełnić funkcje każdej z nich. Jest bardzo cienka, dzięki czemu praktycznie niewyczuwalna. Poza estetycznym wyglądem dodatkową zaletą jest również lecznicze i antyalergiczne działanie samego złota.
Każda z przedstawionych metod ma swoje wady i zalety. Niezwykle ważne jest by były dobierane indywidualnie, po wnikliwej diagnozie stopnia wrastania i do potrzeb danego klienta. Tylko wtedy terapia przynieść może właściwe efekty.
Stare porzekadło mówi, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Oczywiście bywa i tak, że czynniki osobnicze wpłyną na rozwijanie się takich czy innych dolegliwości, podobnie z wrastaniem paznokci.
Można jednak przedsięwziąć kilka kroków, by do wrastania nie dopuszczać, a jeśli już się pojawiło, by nie pogłębiać patologicznego stanu:
· paznokcie należy obcinać prosto, bez wycinania kątów;
· paznokci nie należy obcinać zbyt krótko;
· ostre brzegi paznokcia przypiłować delikatnie pilnikiem;
· właściwie dobierać obuwie, zarówno pod względem rozmiaru jak i szerokości;
· buty sportowe dobierać zgodnie z rodzajem uprawianego sportu, ważne by nie były zbyt luźne;
· systematycznie odwiedzać gabinet pielęgnacji stóp, dotyczy to szczególnie osób chorych na cukrzycę;
· w przypadku nagłego wzrostu wagi (np. w ciąży) stosować profilaktycznie tamponadę;
· stosować odpowiednie preparaty pielęgnacyjne, także te, które zmiękczają płytę paznokcia;
· nigdy nie czekać na zaostrzenie stanu, udać się po pomoc po zauważeniu pierwszych objawów.
Przestrzeganie tych paru zasad może ustrzec przed nieprzyjemnymi dolegliwościami, pogłębianiem się stanu patologicznego, a w konsekwencji leczeniem chirurgicznym. Czasem niestety jest ono niezbędne, jednak w przeważającej większości przypadków dobrze przygotowany specjalista pielęgnacji stóp potrafi poradzić sobie z problemem wrastania paznokcia, a stosowanie się do zasad profilaktyki ustrzeże pacjenta przed nawrotami choroby, która potrafi dać się we znaki na tyle dotkliwie, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
11
kosmetologia_umed