1) Cel ćwiczenia
Celem badania jest wyznaczenie ciepła właściwego oleju (olej parafinowy) i sprawności grzejnika elektrycznego (grzałka zasilana prądem stałym). Podczas doświadczenia zamieniana jest praca prądu elektrycznego na energię cieplną. Zmiana energii wyrażana jest wzorem Qo=U I t. Rośnie temperatura ogrzewanej cieczy, dzięki czemu, znając ciepło właściwe cieczy oraz zmianę temperatury, można wyznaczyć sprawność grzejnika. Znając sprawność grzejnika, można wyznaczyć ciepło właściwe oleju.
2) Tabele z pomiarami
Mk
[kg]
Mw
Mo
T1
[K]
T2
T1’
T2’
U
[V]
I
[A]
t
[s]
83,57*10-3
232,8*10-3
153*10-3
295,55
298,45
299,25
307,65
12,6
0,57
900
Tabela 1. Wartości pomiarów
Gdzie:
Mk – masa kalorymetru
Mw – masa wody
Mo – masa oleju
T1 – temperatura wody po ogrzewaniu przez 5 minut
T2 – temperatura wody po ogrzewaniu przez kolejne 15 minut
T1’ – temperatura oleju po ogrzewaniu przez 5 minut
T2’ – temperatura oleju po ogrzewaniu przez kolejne 15 minut
U – napięcie podawane na grzałkę
I – natężenie podawane na grzałkę
t – czas między pierwszym a drugim pomiarem temperatury cieczy
pojemność cieplna mieszadła wynosi 1±0,1 JK
∆I [A]
∆U [V]
∆m [kg]
∆T [K]
∆t [s]
0,01
0,1
0,001
Tabela 2. Błędy bezwzględne przyrządów pomiarowych
3) Obliczenie współczynnika sprawności i ciepła właściwego
W czasie przepływu prądu przez spiralę grzejnika wydziela się ciepło, które można obliczyć wzorem:
Q0=U I t (1)
Gdzie U – napięcie przyłożone do końców spirali, I – natężenie prądu, t – czas ogrzewania. Wydzielone ciepło przekazywane jest cieczy w kalorymetrze, kalorymetrowi oraz mieszadełku. Ciepło pobrane przez ciecz, naczynie i mieszadełko jest mniejsze, niż ciepło wydzielone przez grzejnik. Współczynnik sprawności jest zatem równy stosunkowi ciepła oddanego cieczy i kalorymetrowi do całkowitego wydzielonego ciepła przez grzejnik i wyraża się wzorem:
ŋ=QQ0 (2)
Chcąc obliczyć ciepło właściwe oleju należy zbadać najpierw współczynnika sprawności grzejnika. Znając ciepło właściwe wody możemy tego dokonać wykonując odpowiednie pomiary i podstawiając do wzoru:
Q=cw mwT2-T1+ck mkT2-T1+CT2-T1 (3)
gdzie cw , ck to ciepło właściwe wody i kalorymetru, mw , mk to masa wody oraz kalorymetru, C – pojemność cieplna mieszadełka, T1 , T2 – temperatura początkowa i końcowa. Korzystając z zależności (1) i (2) wyprowadzamy wzór:
Q= ŋ U I t (4)
Co w połączeniu z zależnością (3) daje wzór:
ŋ=cwmw+ckmk+ C(T2-T1)UIt (5)
ŋ=4190*232,8*10-3+455*83,57*10-3+ 1(298,45-295,55)12,6*0,57*900= 0,4629
Znając współczynnik sprawności grzejnika oraz stosując zasadę bilansu cieplnego dla badanego oleju, można wyznaczyć jego ciepło właściwe:
co=ŋUIt-ckmk+C(T2'-T1')mo(T2'-T1') (6)
c0=0,46*12,6*0,57*900-455*83,57*10-3+1(307,65-299,25)153*10-3(307,65-299,25)=2058,4683Jkg*K
4) Obliczanie błędów bezwzględnych współczynnika sprawności i ciepła właściwego oleju
Błąd bezwzględny współczynnika sprawności wyznaczany jest metodą różniczki zupełnej. Korzystamy z zależności:
∆ŋ=∆ŋm+∆ŋT+∆ŋUIt (7)
Zatem błąd bezwzględny współczynnika wynosi:
∆ŋ=0,05+0,03+0,01=0,09
Błąd bezwzględny ciepła właściwego również wyznaczamy metodą różniczki zupełnej zgodnie ze wzorem:
∆Co=∆CŋUIt+∆CT+∆CC+∆Cmk+∆Cmo (8)
Błąd bezwzględny ciepła właściwego wynosi:
∆Co=511,62+55,08+0,65+2,97+13,45=583,77Jkg*K
5) Wyniki końcowe:
ŋ=0,46±0,09
c0=2058,46 ±583,77Jkg*K
...
bartek8809