Aktywnoÿå polityczna KW4.doc

Aktywność polityczna KW4 (cz.1)

Formy aktywności politycznej.

Aktywny udział w polityce to inaczej uczestnictwo polityczne.

Polityczne zaangażowanie jest pojęciem szerszym niż aktywność w polityce, ponieważ ma przejawy behawioralne oraz poznawczo-emocjonalne. Os.zaangażowane politycznie interesują się polityką, mają skrystalizowane postawy wobec partii itd., mają wiedzę o polityce, znają programy partii.

Aktywność obywatelska: to dobrowolna przynależność do organizacji i stowarzyszeń, w których się uzgadnia i realizuje interesy różnych gr.społ. Przejawia się ta aktywność w uczestnictwie w różnych zebraniach, akcjach społ. ale nie jest to aktywność stricte polityczna.

Badania wśród studentów uczelni humanistycznych ( 2005r). Wyniki:
- deklarowana aktywność polityczna studentów była tym wyższa im wyższy był poziom ich optymizmu oraz im silniejsze było ich poczucie skuteczności.
-poziom aktywności jak wolontariat wiązał się z większym zaufaniem do ludzi, wyznawaniem wartości takich jak miłość, przyjaźń, tolerancją dla odmienności.

Aktywność obywatelska tworzy sieć osobistych powiązań i kształtuję właściwości psychologiczne, czyli rozwija kapitał społeczny ułatwiający zaangażowanie polityczne.

Najsilniejszymi predyktorami poziomu aktywności politycznej są zasoby „politycznie relewantnego” kapitału społecznego, mierzonego:

·         liczbą osób, z którymi jednostka rozmawia o polityce = wielkość sieci kontaktów

·         częstością rozmów o polityce

·         poziomem wiedzy politycznej

Udział w dobrowolnych stowarzyszeniach a także charakterystyki indywidualne (wykształcenie, wiek, dochody, poczucie skuteczności => kapitał ludzki) odgrywały rolę słabszą niż rozmowy o polityce.


Aktywność skierowana na wywieranie wpływu politycznego:

4 główne wymiary wg których możemy charakteryzować aktywność polityczną jednostek i gr.społ.:
1) Realny wpływ na politykę versus symboliczny charakter podejmowanych działań
2) konwencjonalność versus niekonwencjonalność działań
3) Intensywność uczestnictwa
4) Poziom kolektywności i poczucia, że działa się dla dobra jakiejś grupy

Aktywność polityczna, ukierunkowana na wywieranie wpływu politycznego jest częściej podejmowana w społeczeństwach indywidualistycznych.

Poczucie skuteczności też jest istotnym predyktorem aktywności politycznej.

Typy ról poselskich ( Irena Jackiewicz):
- specjalista: spostrzega swoją działalność jako profesjonalną, aktywnie działa w różnych komisjach sejmowych , pełni rolę eksperta dla innych posłów, nie chce być zawodowym politykiem bo twierdzi ,że polityka niszczy ludzi :P  np. Bielecki
- polityk: on chce uprawiać politykę, realizować celę/interesy swojego ugrupowania politycznego. Może być wojowniczy. Np. Cimoszewicz
- wojownik: stara się doprowadzić do założonego celu, nie zgadza się na kompromisy i ustępstwa, raczej będzie bić się, walczyć, bronić.
- reprezentant: reprezentuje własne środowisko. Jest albo działaczem lokalnym albo społecznikiem reprezentującym indywidualnych wyborców. Np. Gosiewski
- negocjator: poszukuję możliwości realizacjo różnych interesów, polityka wg niego nie musi być grą o sumie zerowej. Np. J. Kuroń


Aktywność konwencjonalna i niekonwencjonalna:
Konwencjonalna-> aktywność zgodna z porządkiem konstytucyjnym i mieszcząca się w ramach demokratycznych instytucji. Np. wybory na prezydenta, uczestnictwo w partiach politycznych.
Niekonwencjonalna-> bezpośrednie uczestnictwo w polityce, podejmowanie działań by wpłynąć na decyzję rządzących bez pośrednictwa instytucji. Np. manifestacje, strajki.

Legalne, niekonwencjonalne działania-> podpisywanie petycji, nagłośnienia spraw, manifestacje.

Nielegalne, niekonwencjonalne-> dzikie strajki, okupowanie fabryk/urzędów, blokowanie ruchu, zaburzenie ciszy wyborczej.

Przemoc polityczna-> niszczenie cudzej lub publicznej własności albo słowna/fizyczna agresja skierowana na innych ludzi.


Intensywność aktywności:

Intensywność przejawia się liczbą sposobów i form aktywności polit., ilością zużytej energii, czasu oraz wielkością zasobów poznawczych poświęconych tej aktywności. Intensywność jak i forma politycznego uczestnictwa zależy od zakresu i rodzaju wpływu jaki system polit.,wywiera na jednostkę. 3 procesy będące przejawami tego wpływu:
a) uleganie
b)identyfikacja
c) internalizacja

Ad a)
jednostka spełnia wymagania przywódców polit.,ponieważ ma nadzieję osiągnięcia dzięki temu korzyści osobistych lub uniknięcia grożących jej sankcji i kar. Wiara w sens tego co ona robi nie ma tu znaczenia. (Np. płacenie podatków)

Ad b)
Jednostka chce wyrazić akceptację rządzących/ panującego systemu polit. Jej działanie np. pójście na wybory ma dla niej sens, bo wyraża sympatie dla ludzi ,którzy rządzą.

Ad c)
Jednostka podejmuję działanie bo jest ono zgodne z jej potrzebami, wartościami czy celami polit., jest to dla niej „samo przez się nagradzające”.

Kolektywność aktywności politycznej.

Czynniki kulturowe i społeczne determinują rodzaj wspólnoty dla której chce się działać (współczesne ruchy społeczne odwołują się do szerszej tożsamości społ np. ruchy kobiece, ruchy ekologiczne.) W ustabilizowanych demokracjach jest to uniwersalna, ponadgrupowa wspólnota ludzi, natomiast w społ.przechodzących od autorytaryzmu do demokracji obiektem działań obywatelskich i politycznych jest gr.os, które są bliskie.

Bezpośrednia obserwacja działań politycznych i pogłębione badania jakościowe działaczy angażujących się w różne formy aktywności niekonwencjonalnej są prowadzone rzadko ponieważ:
- os., takie są zajęte, rzadko mają czas żeby uczestniczyć w takich bad.
- fakt, że ktoś obserwowałby ich zachowanie zmieniłby ich sposób zachowania-> wyiki były nietrafne
- potrzebny jest do analizy materiał z większych prób reprezentatywnych a o to trudno.

Psychologiczne uwarunkowania aktywności politycznej:

Mamy 2gr.czynników które mają wpływ na wyjaśnienie aktywności polit.os.:
- indywidualne właściwości os.
-charakterystyka gr. I procesów grupowych

Wartości i motywy związane z aktywnością polityczną:

Aktywność polit.może być atrakcyjna i cenna a dla pewnych os., dlatego,że jest pobudzająca, ekscytująca. Z tego samego powodu dla os.,o małym zapotrzebowaniu na stymulację polityka może być nieatrakcyjna. Wartość politycznej partycypacji może polegać też na tym, że jest ona środkiem realizacji innych ważnych potrzeb jednostki:
ekspresji siebie, pozytywnej samooceny, skuteczności, dominacji, władzy. Pozwala realizować problemy i zadania oraz ogólne programy czy wartości społ.

Są dwa wymiary orientacji wartościującej która wpływa na wartośc działań polit.:
- indywidualizm ( inaczej idiocentryczna; niezależność) -kolektywizm ( inaczej alocentryczna; współzależność)
-nastawienie na przetrwanie i bezpieczeństwo (materializm) – nastawienie na ekspresję własnego Ja i rozwój

Ludzie współzależni mają tendencję do silniejszego faworyzowania własnej gr., bardziej równościowego traktowania swoich, podkreślania dążeń do harmonii wewnątrzgrupowej i wyższego wartościowania celów grupowych niż indywidualnych, są oni bardziej skłonni do angażowania się w działania zbiorowe na rzecz grupy własnej, angażują się w akcje polityczne. Do tego są nastawione na porównania międzygrupowe bardziej niż os.idiocentryczne, dlatego chętniej będą dążyć do polepszenia złej syt.grupy.

(Inglehart): zainteresowanie polityką jest związane z wartościami postmaterialistycznymi lub związanymi z ekspresją Ja. Badania pokazały silny związek aktywności politycznej z takimi wartościami jak sukces, indywidualne osiągnięcia, wpływ i władza.

Rozwój moralny a aktywność polityczna:

Poziom wyrafinowania myślenia o wartościach nazywany jest poziomem rozwoju moralnego.
 

Os.bardziej wyrafinowane moralnie częściej angażują się w różne rodz.aktywności polit. Poziom rozwoju moralnego koreluje z indeksem politycznego aktywizmu znacząco silniej niż inne zmienne psychologiczne.

Ludzie mogą się angażować politycznie ze wzgl.na szeroki zakres dóbr jakie mogą osiągnąć przez udział w polityce, czyli mogą działać ze względu na nagrody zewnętrzne. Ale mogą też uczestniczyć ze wzgl.na spostrzeganą moralną wartość gr.politycznej lub konkretnej aktywności samej w sobie ( tu: nagrody wewnętrzne).

Os.z wyższym wykształceniem, z wyższych klas społ, lepiej położone w społ.strukturze częściej angażują sę w działania grupowe, na rzecz publicznego interesu, natomiast os.gorzej wykształcone, niżej ulokowane w strukturze społ.częściej angażują się w sporadyczną aktywność polit., zwłaszcza w manifestacje protestu.

Gorzej wykształceni przejawiają większą motywację do uczestnictwa w takich działaniach politycznych które przynoszą nagrody zewnętrzne.

Os.lepiej wykształcone i wyrafinowane moralnie działają wtedy, gdy czują moralną obligację do politycznej aktywności, bez wzgl.na zewnętrzne nagrody.

Potrzeby realizowane przez aktywność polit.a sposób działania w polityce:

Ludzie są politycznie aktywni bo przynosi im realizację osobistych potrzeb:
-potrzebę znaczenia, prestiżu, władzy, kontroli, osiągnięć , sukcesu, afiliacji, przyjaźni, zakorzenienia w grupie, nowych doświadczeń, silnych wrażeń, lojalności.

Potrzeba władzy ma różne oblicza, może mieć charakter :
->osobisto-egoistyczny ( os.chce dominować, mieć kontrolę, wywierać wpływ na innych).
Jest niebezpieczny ten typ bo:
- os takie są agresywnę, uprzedmiotowiają innych
-mają tendencję by rywalizować w grze o sumie zerowej: jedna str.wygrywa i zabiera wszystko. To utrudnia współpracę w taką os.
- podejmują ryzykowne zachowania
->władzy uspołecznionej ( działanie na korzyść innych, nie traktują polityki jako gry o sumie zerowej, potrafią negocjować, iść na kompromis).

Osobista potrzeba władzy prowadzi do preferowania w polityce rozwiązań siłowych.

Badania prezydentów na podstawie przemówień inauguracyjnych ( David Winter): prezydenci charakteryzujący się silną potrzebą władzy wplątują USA w konflikty zbrojne, rzadko podpisują traktaty pokojowe.

W Polsce podobne badania robiła Grażyna Madeja. Wyniki:
Najwyższa potrzeba władzy u premiera: Tadeusza Mazowieckiego i Jana Olszewskiego