Przewodnik po traktacie z lizbony.pdf

PRZEWODNIK

PO TRAKTACIE

Z LIZBONY

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

UNIA NA MIARĘ XXI WIEKU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

GŁÓWNE POSTANOWIENIA TRAKTATU Z LIZBONY . . . . . . . . . . 4

WIĘCEJ O TRAKTACIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Droga do Lizbony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Zmiany dotyczące instytucji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Kilka pojęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Niniejsza broszura wraz z innymi krótkimi wyjaśnieniami dotyczącymi UE jest dostępna na stronie internetowej

ec.europa.eu/publications

Komisja Europejska

Dyrekcja Generalna ds. Komunikacji

Publikacje

B-1049 Bruksela

Tekst ukończono w lipcu 2009 r.

Prawa autorskie: okładka Grupa © Getty Images – Uścisk ręki © Corbis, s.1 iStockphoto, s.2 iStockphoto (Joerg

Reimann), s.4 iStockphoto, s.6 iStockphoto (Emrah Turudu), s.7 Komisja Europejska/ECHO, s.8 Komisja Europejska,

s.10 Reporters, s.12 Parlament Europejski, s.15 iStockphoto (Mikael Damkier).

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2009

Stron 16 — format 16,2 cm x 22,9 cm

ISBN 978-92-79-12944-5

doi: 10.2775/17357

Zezwala się na powielanie niniejszej broszury. Wykorzystywanie lub powielanie pojedynczych zdjęć wymaga

bezpośredniej zgody posiadaczy praw autorskich.

Printed in Belgium

D RUK NA PAPIERZE BIAŁYM BEZCHLOROWYM

WPROWADZENIE

Po dziesięcioleciach wojen, które pochłonęły miliony istnień ludzkich, powstanie Unii

Europejskiej wyznaczyło początek nowej epoki, w której kraje europejskie pokojowo

rozwiązują swoje problemy.

Członkowie UE korzystają dziś z jej licznych osiągnięć, takich jak wolny rynek ze

wspólną walutą, ułatwiającą i usprawniającą handel, powstanie milionów miejsc pracy,

wysoki poziom ochrony praw pracowniczych, swobodny przepływ osób i czystsze

środowisko naturalne.

Obowiązujące ramy prawne zostały jednak skrojone dla znacznie mniejszej Unii,

w czasach, gdy nie musiała ona borykać się z takimi globalnymi wyzwaniami, jak

zmiana klimatu, ogólnoświatowa recesja czy międzynarodowa przestępczość. Unia

ma potencjał i wolę, by uporać się z tymi problemami, lecz może to osiągnąć tylko

wtedy, gdy udoskonali swój sposób działania.

Taki jest właśnie cel traktatu z Lizbony. Traktat wnosi do Unii więcej demokracji,

poprawia jej skuteczność i przejrzystość. Umożliwia obywatelom i parlamentom

krajowym większy wpływ na to, co dzieje się na szczeblu europejskim, a także pozwala

Europie na przemawianie na zewnątrz wyraźniejszym i silniejszym głosem, chroniąc

przy tym interesy narodowe.

W traktacie przewiduje się nową instytucję o nazwie inicjatywa obywatelska, czyli

możliwość złożenia podpisanej przez milion osób petycji do Komisji Europejskiej, by

ta wysunęła nowy projekt.

Wzrośnie rola krajowych parlamentów państw członkowskich: będą one kontrolować

projekty aktów prawa UE pod kątem ewentualnego

przekroczenia kompetencji Unii w sprawach,

które powinny być rozstrzygnięte na poziomie

krajowym lub lokalnym.

Szersze uprawnienia otrzyma Parlament

Europejski, dzięki czemu

wybierani przez obywateli

posłowie będą mieli więcej

do powiedzenia w większej

liczbie kwestii.

Inaczej niż przewiduje to

obowiązujący traktat z Nicei,

na mocy traktatu z Lizbony

w skład Komisji nadal

będzie wchodzić po jednym

komisarzu z każdego państwa

członkowskiego.

Celem niniejszej broszury jest

przybliżenie obywatelom,

co oznacza dla nich traktat

z Lizbony.

lament

e na poziomie

UNIA NA MIARĘ

XXI WIEKU

Traktat z Lizbony został podpisany przez 27 państw członkowskich Unii Europejskiej

w dniu 13 grudnia 2007 r.

Wejdzie on w życie po zatwierdzeniu go przez wszystkie kraje UE zgodnie z ich

własnymi procedurami.

Dlaczego potrzebujemy nowego traktatu?

Od momentu swojego powstania Unia bardzo się zmieniła. Liczba

jej członków wzrosła czterokrotnie, a tylko w ciągu ostatnich 5 lat

niemal się podwoiła.

Szybko zmienia się także cały świat. Przed Europą stoją wielkie

wyzwania XXI wieku, takie jak kryzys gospodarczy, zmiana

klimatu, zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo energetyczne

i zwalczanie międzynarodowej przestępczości.

Wspólnie tworząc traktat z Lizbony, państwa członkowskie

uznały, że obecne traktaty nie wyposażają Unii

Europejskiej w narzędzia niezbędne do stawienia

czoła tym problemom i dostosowania się do

zachodzących zmian.

• Traktat z Lizbony zmienia i uaktualnia dotychczasowe

traktaty unijne.

• Dostosowuje je do liczby członków Unii, która wzrosła z

6 do obecnych 27, oraz do wielu innych zmian, jakie miały

miejsce w ciągu ostatniego półwiecza.

• Jeżeli wszystkie 27 krajów UE przyjmie traktat, usprawni on metody

działania Unii, umożliwiając jej skuteczne i sprawne funkcjonowanie na miarę

XXI wieku.

• Dzięki traktatowi Unia będzie mogła lepiej służyć swoim obywatelom, którzy za

sprawą nowej inicjatywy obywatelskiej zyskają bezpośredni wpływ na sprawy

europejskie.

• Poprzez Kartę praw podstawowych traktat chroni prawa obywateli.

• Wzrośnie rola Parlamentu Europejskiego, a parlamenty krajowe otrzymają

nowe uprawnienia.

• Usprawniony zostanie proces podejmowania decyzji na szczeblu europejskim.

• Traktat ułatwi Unii przemawianie na świecie jednym głosem.

• Wprowadzone zostaną nowe środki pozwalające na rozwiązanie palących problemów,

wpływających na jakość życia obywateli, takich jak zmiana klimatu, międzynarodowa

przestępczość czy kwestie energetyczne.

• Jednocześnie traktat chroni prawa wszystkich państw członkowskich, w szczególności

w takich wrażliwych dziedzinach, jak podatki i obrona.

Cele i wartości UE

Traktat z Lizbony jasno określa cele i wartości Unii Europejskiej, do których należy

pokój, demokracja, poszanowanie praw człowieka, sprawiedliwość, równość,

praworządność i zrównoważony rozwój.

Zgodnie z postanowieniami traktatu Unia Europejska:

• zapewnia ludziom przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic

wewnętrznych;

• działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą

jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność cen,

społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności

zmierzająca do pełnego zatrudnienia i postępu społecznego

oraz wysoki poziom ochrony środowiska naturalnego;

• zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera

sprawiedliwość i ochronę socjalną;

• wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz

solidarność między państwami członkowskimi;

• utrzymuje unię gospodarczo-walutową, której walutą jest euro;

• w stosunkach zewnętrznych umacnia i propaguje swoje

wartości, przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, zrów-

noważonego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego

szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego

handlu oraz do wyeliminowania ubóstwa;

• przyczynia się do ochrony praw człowieka, w szczególności

praw dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa

międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów

Zjednoczonych.

Są to główne cele Unii, których osiągnięcie będzie możliwe z pomocą narzędzi

stworzonych przez traktat z Lizbony.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: