Wojna domowa w Chorwacji – casus Republiki Serbskiej Krajiny (1990-1995).pdf

(1810 KB) Pobierz
Rebelia Serbów w Chorwacji , która po wielu latach wojskowych i politycznych przygotowaniach rozpczeła się w sierpniu 1990 roku na obszarze Knina tak zwana „barykadowa rewolucja” (balvan-revolucija)
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie
Wydział Nauk Historycznych i Społecznych
Marcin Jarzębski
nr albumu 44535
Wojna domowa w Chorwacji – casus
Republiki Serbskiej Krajiny (1990-1995)
Praca magisterska
napisana pod kierunkiem
prof. Janusza Odziemkowskiego
Warszawa 2010
Spis treści:
Wstęp ...................................................................................................................4
Rozdział I
Geneza i przebieg obecności Serbów na obszarze Krajiny
Od Wojennego Pogranicza po pierwszą Jugosławię .............................................8
Serbowie podczas istnienia Niezależnego Państwa Chorwackiego ............. . .......13
Ludność serbska w Socjalistycznej Republice Chorwacji ...................................17
Rozdział II
Próby pokojowego rozwiązania rodzącego się konfliktu
Dwie drogi rozwiązania konfliktu: akcja zbrojna lub rozmowy pokojowe .........21
Nowa Konstytucja Republiki Chorwacji i kwestia serbska .................................24
Deklaracja o Niepodległości Chorwacji, oraz gwarancje praw dla Serbów ........29
Decyzje Komisji Arbitrażowej Konferencji w sprawie Jugosławii .....................38
Rozdział III
Secesjonistyczne działania chorwackich Serbów
Początek secesji – dążenia do autonomii .............................................................43
Decyzje prawne formujące Republikę Serbskiej Krajiny... .................................47
Skutki secesjonistycznych decyzji chorwackich Serbów ....................................53
Proces jednoczenia Republiki Serbskiej Krajiny i Republiki Serbskiej ..............61
Rozdział IV
2
Tragedia Vukovaru
Struktura etniczna miasta i początki konfliktu ....................................................65
87-dniowe piekło .................................................................................................68
Masakra szpitala i podsumowanie walk ..............................................................75
Rozdział V
„Burza” nad Krajiną i kres istnienia RSK
Chorwackie i serbskie siły zbrojny .................................................................................78
Plan Z-4 i akcja „Błysk” ...............................................................................................84
Przygotowania do „Burzy” ...........................................................................................88
„Oluja” ...........................................................................................................................91
Efekty „Burzy” ...............................................................................................................94
Zakończenie .........................................................................................................99
Bibliografia ........................................................................................................101
3
Wstęp
Dramat rozpadu Jugosławii jaki rozpoczął się ogłoszeniem w 1991r. niepodległo-
ści ze strony Słowenii i Chorwacji zdaje się, ogłoszeniem takowej przez Kosowo dwa
lata temu dobiec końca. Historia trwającej niemal 80 lat federacji zakończyła się w brato-
bójczej wojnie, która nie dość że pochłonęła tysiące istnień ludzkich, to zbudowała mur
wrogości dzielący narody posługujące się wspólnym, zrozumiałym dla wszystkich języ-
kiem. Mur ten niestety daje się również zaobserwować w licznych na temat Jugosławii
pracach. Nie brakuje stronniczych prób ukazania przebiegu wojny, raz są to, zdawać by
się mogło echa opinii wyrażanych przez serbskich lub proserbskich historyków, innym
razem prym wiedze sympatia dla strony chorwackiej lub muzułmańskiej. Z drugiej stro-
ny, trudno oczekiwać, aby osoba wolna od osobistych przekonań poświęciła czas na ba-
danie tak trudnego pola jakim są dwudziestowieczne Bałkany.
Ostatnie echa kontrowersji związanych z ogłoszeniem przez Albańczyków z Ko-
sowa niepodległości i hasła podnoszone przez sympatyków Serbii, zainspirowały autora
do zajęcia się tematem, który jak dotychczas umykał uwadze piszących o współczesnych
Bałkanach historyków, mianowicie o powstaniu i upadku efemerycznego tworu jakim
była Republika Serbskiej Krajiny. Ktoś może zapytać, o to gdzie autor znajduje związek
między Krajiną, a Kosowem, odpowiedz natomiast jest prosta – oba przypadki dotykają
problemu praw mniejszości, która w pewnym momencie staje się na określonym teryto-
rium większością. Czy w takim przypadku uzasadniona i legalna jest próba uniezależnie-
nia i secesji? Jako historyk autor nie może odpowiedzieć na tak zadane pytanie, ale może
przedstawić historię casusu Republiki Serbskiej Krajiny podczas trwania Wojny Domo-
wej w Chorwacji.
Niniejsza praca nie jest bynajmniej opowiadaniem o wojnie, brak w niej narracji
chronologicznej. Podstawowym celem autora nie było ukazanie następujących po sobie
wydarzeń, lecz zaprezentowanie przyczyn, efektów, następstw rodzącego się, a później
zbierającego śmiertelne żniwa konfliktu. Zważywszy na fakt, iż państwo chorwackich
Serbów nigdy nie zostało oficjalnie uznane przez żadne niepodległe państwo świata,
w niniejszej pracy w odniesieniu do inspiratorów, wykonawców i liderów opisanego
buntu użyte są terminy mogące sugerować emocjonalny stosunek autora do stron kon-
fliktu. Jednakże wyrażenia typu : rebelia, bunt, buntownik są konsekwencją przyjętych
norm.
4
Przedkładana praca została podzielona na pięć rozdziałów, z których każdy jest
zamkniętą całością, nawiązującą jednak do problemu badawczego wyrażonego w tytule
pracy.
Rozdział I zatytułowany Geneza i przebieg obecności Serbów na obszarze Kraji-
ny , ukazuje początki obecności ludności serbskiej na terenie tzw. Pogranicza Wojskowe-
go, następnie napięte stosunki serbsko-chorwackie w czasie istnienia pierwszej Jugosła-
wii, a kończy się opisem wydarzeń z czasów istnienia Niezależnego Państwa Chorwac-
kiego i Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławia. Kolejny rozdział Próby poko-
jowego rozwiązania rodzącego się konfliktu jest próbą zaprezentowania zabiegów strony
chorwackiej, jak i wspólnoty międzynarodowej w pokojowe zażegnanie rodzącego się
konfliktu. Autor zajmuje się głównie omówieniem problematycznych dokumentów jak
nowa konstytucja Chorwacji, kolejne decyzje regulujące statut mniejszości narodowych
w Chorwacji, oraz decyzje Komisji Arbitrażowej Konferencji w sprawie Jugosławii.
Rozdział III - Secesjonistyczne działania chorwackich Serbów , zawiera listę decy-
zji podejmowanych przez lokalne struktury krajinskich Serbów zmierzających początko-
wo do autonomii, następnie do niepodległości. Rozdział kończy opis politycznych prób
unifikacji Republiki Serbskiej Krajiny z Republiką Serbską. Jest to jedna z pierwszych
prób zaprezentowania wysiłków zmierzających do powstania Zjednoczonej Republiki
Serbskiej, która w zamyśle twórców, miała w przyszłości wraz z Republiką Serbii two-
rzyć „kraj wszystkich Serbów” .
Rozdział IV Tragedia Vukovaru, jest opisem heroicznej niemal trój miesięcznej
obrony miasta przed serbskimi paramilitarnymi formacjami jak i regularnej Jugosłowiań-
skiej Armii Ludowej. Oblężenie i zdobycie przez Serbów miasta z uwagi na niespotyka-
ne barbarzyństwo atakujących stało się ikoną wydarzeń z trwającej wojny o chorwacką
niepodległość.
Ostatni rozdział „Burza” nad Krajiną i kres istnienia RSK jest ukazaniem wyda-
rzeń, które doprowadziły do reintegracji okupowanego przez chorwackich Serbów obsza-
ru Republiki Chorwacji. Pierwsza część tytułu rozdziału jest tytułem dokumentalnego fil-
mu, który wyemitowany jesienią 2001r. wywołał dosłowną „burzę” chorwackiej opinii
publicznej. Problem chorwackich zbrodni na ludności serbskiej podczas trwania wojen-
no-policyjnej operacji „Oluja”, kwestia wypędzeń kończy ostatni rozdział.
Wojna w Chorwacji nie tylko terminologicznie 1 różni Serbów i Chorwatów, ale
przede wszystkim charakter konfliktu. Dla Chorwatów wydarzenia z początku lat 90’
były walką o niepodległość i niezależność. Stały się także okazją do odwrócenia histo-
1 Wydażenia z Chorwacji z okresu 1991-1995, w języku chorwackim określa się jako Domovinski rat
(Wojna ojczyźniana) , w języku serbskim natomiast jako građanski rat (wojna domowa).
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin