Borges Jorge Luis-Alef.pdf

SPIS RZECZY

Nieśmiertelny (przel. A. Sobol-Jurczykowski) 5

Nieboszczyk (przeł. Z. Chądzyńska) . . . 31

Teologowie (przeł. A. Sobol-Jurczykowski) .

Historia wojownika i branki (przeł. A. Sobol-

-Jurczykowski).......................................................... 54

Biografia Tadea Isidora Cruz (przeł. A. Sobol-

-Jurczykowski).......................................................... 61

Emma Zunz (przeł. Z. Chądzyńska) . . . . 67

Dom Asteriona (przeł. Z. Chądzyńska) . . . 76

Powtórna śmierć (przeł. Z. Chądzyńska) . . 80

Deutsches requiem (przeł. Z. Chądzyńska) . 91

Dociekania Awerroesa (przeł. Z. Chądzyńska) 102

Zahir (przeł. Z. Chądzyńska)............................ . . . 116

Pismo boga (przeł. Z. Chądzyńska) . . . . ..... 131

Ibn Hakam al-Buchari, zabity w swym labi-

ryncie (przeł. A. Sobol-Jurczykowski) . . .............. 140

Dwaj królowie i dwa labirynty (przeł. A. So-

bol-Jurczykowski) ........................................................ 155

Oczekiwanie (przeł. Z. Chądzyńska) . . . . ......... 157

Człowiek w progu (przeł. A. Sobol-Jurczy-

kowski) ......................................................................... 164

Alef (przeł. Z. Chądzyńska) ....................................... 173

Epilog (przeł. A. Sobol-Jurczykowski) . . .

199

2 Nieśmiertelny

NIEŚMIERTELNY

Salomon saith. There is no new thing

upon the earth. So that as Plato had an

imagination, that all knowledge was but

remembrance; so Salomon giveth his sen

tence, thai all novelty is but oblivion 1 .

F r a n c i s B a c o n : ,,Essays" LVIII.

Londynie, w początkach lipca 1929

roku, antykwariusz Joseph Cartaphi

lus ze Smyrny zaoferował księżnej de

Lucinge sześć woluminów in quarto (1715—

1720) „Iliady" Pope'a. Księżna je nabyła; od

bierając je zamieniła z nim parę zdań. Mówi,

że był człowiekiem zniszczonym i ziemistym,

o szarych oczach i szarej brodzie, o wyjątko

wo nie sprecyzowanych rysach. Posługiwał

się ze swobodą i ignorancją kilkoma języ

kami; w ciągu niewielu minut przeszedł

z francuskiego na angielski i z angielskiego

na tajemnicze połączenie hiszpańskiego z Sa

lonik i portugalskiego z Makao. W paździer

niku księżna usłyszała od pewnego pasażera

„Zeusa", że Cartaphilus zmarł na morzu,

w drodze powrotnej do Smyrny, i że pocho

wano go na wyspie los. W ostatnim tomie

„Iliady"

znalazła

ten

rękopis.

Oryginał zredagowany jest po angielsku

1 Salomon powiada: . Nie ma na świecie nowej rzeczy.

Tak więc jak Platon wyobrażał sobie, że wszelkie po

znanie jest tylko przypomnieniem, tak przeciwnie Salo

mon powiada, że wszelka nowość jest tylko zapomnie

niem. (Przeł. Cz. Znamierowski).

Nieśmiertelny 3

i obfituje w latynizmy. Podajemy jego do

słowne tłumaczenie.

O ile pamiętam, moje trudy rozpoczęły się

w pewnym ogrodzie w Te bach Hekatompy

loi, kiedy cesarzem był Dioklecjan. Walczy

łem' (bez chwały) w niedawnych wojnach

egipskich, byłem trybunem legionu, który

stacjonował w Berenice, na wprost Morza

Czerwonego: gorączka i magia trawiły wielu

ludzi, którzy pożądali wielkodusznie stali.

Maurowie zostali zwyciężeni; ziemia, którą

dawniej zajmowały buntownicze miasta, zo

stała wiekuiście poświęcona plutonicznym

bóstwom. Aleksandria, pokonana, daremnie

błagała o miłosierdzie Cezara; nim upłynął

rok, legiony odniosły triumf, ale mnie udało

się zaledwie dostrzec oblicze Marsa. To po

minięcie bolało mnie i być może stało się

przyczyną, dla której rzuciłem się na poszu

kiwanie,

poprzez

zuchwałe

rozległe

pusty

nie, tajemniczego Miasta Nieśmiertelnych.

Trudy moje rozpoczęły się, jak powiedzia

łem, w pewnym ogrodzie w Tebach. Przez

całą ową noc nie mogłem zasnąć, gdyż coś

walczyło

moim

sercu.

Wstałem

niewiele

przed

świtem;

moi

niewolnicy

spali, księżyc

miał ten sam kolor, co nieskończony pia

4 Nieśmiertelny

sek. Jakiś jeździec, wyczerpany i zakrwa

wiony, przybywał ze wschodu. O kilka kro

ków ode mnie zwalił się z konia. Słabym,

zachłannym głosem spytał mnie po łacinie

0 nazwę rzeki, która omywała mury miasta.

Odpowiedziałem mu, że jest to Egipt, który

żywią deszcze. Innej rzeki poszukuję — od

parł smutno — tajemnej rzeki, która oczysz

cza ludzi ze śmierci. Ciemna krew broczyła

mu z piersi. Powiedział, że jego ojczyzną jest

góra, która znajduje się po drugiej stronie

Gangesu, i że na tej górze wieść głosi, iż

jeśli ktoś będzie podążał na zachód, gdzie

kończy się świat, dotrze do rzeki, której wo

dy dają nieśmiertelność. Dodał, że na jej

drugim brzegu wznosi się Miasto Nieśmier

telnych, bogate w bastiony i amfiteatry,

1 świątynie. Zanim wzeszła jutrzenka, umarł,

ale postanowiłem odkryć miasto i jego rzekę.

Kilku mauretańskich więźniów, przesłuchi

wanych przez kata, potwierdziło relację po

dróżnego; ktoś wspomniał pola elizejskie, na

krańcu ziemi, gdzie życie ludzi jest wieczno

trwałe; ktoś inny— szczyty, na których ro

dzi się Paktol i których mieszkańcy żyją

wiek. W Rzymie rozmawiałem z filozofami,

którzy uważali, że przedłużanie życia ludzi

jest przedłużaniem ich agonii i zwielokrot

nianiem ich śmierci. Nie wiem, czy uwie

rzyłem

istnienie

Miasta

Nieśmier

telnych; sądzę, że wystarczył mi wówczas

kiedyś

Nieśmiertelny 5

zamiar

poszukiwania

go.

Flawiusz,

prokonsul

Getulii,

przydzielił

dwustu

żołnierzy

przedsięwzięcie.

Zwerbowałem

również

najemników,

którzy

mówili,

że

znają

drogi,

i którzy później pierwsi zbiegli.

Wydarzenia późniejsze zdeformowały

w sposób nie do rozwikłania wspomnienie

naszych pierwszych dni wyprawy. Wyruszy

liśmy z Arsinoe i weszliśmy w rozpaloną pu

stynię. Przebyliśmy krainę Troglodytów, któ

rzy pożerają węże i nie umieją posługiwać

się mową; krainę Garamantów, u których

kobiety są wspólne i którzy żywią się lwa

mi; krainę Augilów, którzy czczą jedynie

Tartar. Nużyliśmy inne pustynie, gdzie pia

sek jest czarny, gdzie podróżny musi ucie

kać się do godzin nocy, gdyż żar dnia. jest

nie do zniesienia. Z dala ujrzałem górę, któ'

ra dała imię Oceanowi: na jej zboczach ro

dzi się ostromlecz, który neutralizuje truciz

ny; jej szczyt zamieszkują Satyrowie, naród

krwiożerczych i dzikich ludzi, którzy oddają

się rozpuście. Wszystkim nam wydało się

niepojęte, że te barbarzyńskie okolice, gdzie

ziemia jest matką potworów, mogły kryć

w swym łonie sławne miasto. Posuwaliśmy

się dalej, gdyż zawrócenie byłoby hańbą.

Niektórzy śmiałkowie spali z twarzą wysta

wioną na działanie księżyca; strawiła ich go

rączka; w skażonej wodzie cystern inni wy

pili szaleństwo i śmierć. Wówczas rozpoczęły

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: