Kostno-stawowy (4)
UKŁAD KOSTNO-MIĘŚNIOWY
( trzy typy stawów)
1. WŁÓKNISTY
- one nie poruszają się, znajdują się jako szwy głowowe u dorosłych, zbudowane są z tkanki włóknistej albo chrzęstnej
- u dzieci otwarte, pozwala na powiększenie czaszki
2. CHRZĘSTNY
- jest w stanie poruszać się, spotykamy w kręgosłupie. Nie mają dużego zakresu ruchów, mogą się poruszać, zginać.
3. MAZIOWY
- duży zakres ruchów
Stawy utworzone są z połączeń dwóch kości. Torebka stawowa łączy te dwa stawy, pozwalając na wykonywanie ruchów tych stawów ( dzięki temu nie ścierają się kości)
Trzy rodzaje stawów maziowych
1. GŁÓWKA I PANEWKA
- ruchomość, aż do 360°, np. staw ramienny, biodrowy
2. ZAWIASOWY
- maksymalny zakres 90°, czasami przerost nadmierny, przykładem stawy palców, łokieć, kolano
3. STAW KŁYKCIOWY
- zwykle więcej niż dwie kości w takim stawie ( kolanowy, żuchwowo-szczękowy, nadgarstkowy), zakres ruchów różny.
TERMINOLOGIA RUCHÓW STAWÓW
- odwodzenie
- przywodzenie
- wyprostowanie
- zginanie
- pronacja i sublinacja ( pronacja-, kiedy dłonie skierowane w dół, sublinacja – dłonie skierowane do góry) = czyli nawracanie i odwracanie
- zginanie boczne
- skręcenie, rotacja
- zginanie i prostowanie kręgosłupa ( skłon i wyprost)
- skręcanie stawów ( rotacja biodra), stopy dośrodkowo, rotacja w stawie biodrowym, rotacja zewnętrzna w stawie biodrowym, ruch wewnętrzny stóp, stopy na zewnątrz, główka skręca dośrodkowo = wewnętrzna rotacja biodra.
WYWIAD wg. OLD CART
- czy doświadcza bólu w stawie
- czy obrzęk
- zaczerwienienie
- uczucie gorąca
- czy ruchy stawu ograniczone
- czy zniekształcenie
- czy kiedykolwiek doświadczył urazu stawu, czy bliskich kości
- czy doświadczył bólu kręgosłupa, kiedy on się pojawił, w jakiej sytuacji poraz pierwszy np. podczas zginania
- czy rozwinął się, trwa
- czy jest stały, powracający
- czy zmniejszył się, od chwili pojawienia
- czy pacjent zastosował jakieś zabiegi, leczenie
- czy ból powoduje ograniczenie aktywności życiowej ( sprzątanie, gotowanie)
- czy pojawił się wcześniej
- czy był leczony, jak był leczony
- czy ból pogarsza się w zależności od pory dnia np. ból artretyczny (najgorszy rano, zmniejsza się po rozchodzeniu pacjenta)
OGLĄDANIE PACJENTA
- w pozycji siedzącej lub stojącej ( obserwacja czy ciało symetryczne), dwie części ciała porównujemy je do siebie ( np. ręka do ręki )
- oglądamy pacjenta, czy ramiona na tej samej wysokości, jeżeli może chodzić, prosimy o przejście ( ruchy stawów)
- najpierw badamy górną część ciała ( wyprostowanie ramion nad głową, wyprostowanie boczne na plecy
- staw barkowy, ruchomość, siła, płynność ruchów
- wyprostowanie ramion, nawrócenie, odwrócenie, ruchy w nadgarstkach, przewodzenie, odwodzenie w łokciach, pięść – otworzyć dłonie = zaobserwować ruchy kończyny górnej
- kończyny dolne, gdy chodzi, paluchy do środka i na zewnątrz, zgięcie kolana , zgięcie stawu kolanowego i skokowego, skręcenie stopy, przykucnąć = ćwiczenia dostosować do wieku pacjenta
- sprawdzamy szyję, kręgosłup, zgięcie, wyprostowanie odcinka szyjnego, skręcanie, wyprostowanie, skręcanie doboczne ( uchem do ramienia)
- zginanie, prostowanie kręgosłupa boczne, rotacja kręgosłupa
SIŁA MIĘŚNIOWA
-pacjent na krześle ( siła mięśniowa i zakres ruchów można badać razem)
- siła kończyn górnych:
komenda-
- odepchnąć moją rękę
- przycisnąć moją rękę
- górna część ramienia
- kolano do góry, w dół siła przeciwstawna
- stopą pacjent pcha o rękę badanego
- miesień kapturowy, mięśnie szyi
SIŁA MIĘŚNIOWA – ZAKRES RUCHÓW
- siła mięśniowa na skali na skali 1-5
- 0 – nie występuje żaden ruch ( paraliż kompletny)
- + 1 – jeżeli pacjent jest w stanie poruszać kończyną, nie przeciwstawiając się sile grawitacji np. cześć ciała przemieszcza się nie walcząc z siłą grawitacji
- + 2 – wizualny skurcz, nie powoduje przemieszczenia ciała
- + 3 – ruch przeciwstawiający się sile grawitacji 9 pacjent leżący, oderwanie od podłoża)
- + 4 – gdy potrafi oderwać od podłoża, napotyka mały opór
- + 5 – pełen zakres ruchów, przeciwstawić się większej sile
KRĘGOSŁUP
- w normalnym kręgosłupie gdy mierzymy od ostatniego szyjnego do I piersiowego
( C 7 - Th 1) , rysujemy linię na dół, powinna przejść przez szparę pośladkową
- normalnie krzywizna lędźwiowa i wypukłość klatki piersiowej kończąca się na szyi, normalna krzywizna = spłaszczone S
DWIE PATOLOGIE
KIFOZA
- nadmierne zaokrąglenie odcinka piersiowego, pogłębienie krzywizny piersiowej często w geriatrii = fizjologiczna zmiana ( „ wdowi garb”, kobiety – osteoporoza)
LORDOZA
- zaakcentowana lordoza odcinka lędźwiowego ( nadmierne wygięcie)
- osoby otyłe, by utrzymać brzuch, również w ciąży, 2-3 letnich dzieci)
SKOLIOZA
- nienormalna krzywizna kręgosłupa ( boczne skrzywienie kręgosłupa) = zawsze patologia,
- od odcinka piersiowego do lędźwiowego
dwa rodzaje:
1. ANATOMICZNA
- gdy pacjent ma zmiany anatomiczne w kręgosłupie ( pierwotne), to powoduje asymetrie w postawie ciała
2. NIE ANATOMICZNA
- np. gdy jedna noga krótsza, ciało dostosowuje postawę ciała, przekręca się w drugą stronę, = skolioza funkcjonalna
OBSERWUJEMY CZTERY OKOLICE BY SPRAWDZIĆ, CZY MA SKOLIOZĘ:
1. Nakreślamy linię od wyrostka kolczastego do szpary pośladkowej
2. Ręce na biodrach pacjenta, stojąc za nim, zgięcie do przodu, aby zaobserwować ( obniżyć poziom oczu do bioder )
- pacjent powolnie rozprostowuje się , palcem wzdłuż kręgosłupa = wyczuć zmiany
3. Ułożenie dłoni na ramionach pacjenta, czy wysokość ramion równa ( gdy skolioza jedno ramie niżej)
4. Ręce do łopatek pacjenta, czy dolny kąt na tej samej linii
- sprawdzamy wysokość talerzy biodrowych
- wgięcia podkolanowe – bruzdy, czy na tej samej linii
- wraz z przesunięciem struktur kostnych przesunięcie narządów przy skoliozie
( wyczuwalne drżeń głosowych przy osłuchiwaniu płuc)
PALPACJA STAWÓW
- wyczuć czy trzeszczenia,
- asymetria
- ból, czy tkliwość podczas badania
- wykryć zaburzenia temperatury stawu ( np. zapalenia stawu)
- palpacyjnie: ramię, łokieć, nadgarstek, delikatnie ściskamy śródręcze,
- zniekształcenie
- badamy: kończyny górne, dolne, stopy, paluch, kręgosłup
- obserwujemy skórę podczas badania ( np. plamki, skóra pleców, pośladków, włosy...)
- płyn w kolanie – torebka stawowa produkuje dodatkowy płyn = zanik wybulwienia
( zróżnicować obecność płynu, wewnątrz od zgromadzonego na zewnątrz oraz zróżnicuj
z tkanką tłuszczową
I test NORMALNE WKLEŚNIĘCIE
- ponad kolanem ( nad kolanowy zachyłek, za pomocą głaskania płyn do zachyłka rzepki, = część kolana gładka, popukujemy cześć górną rzepki, rzepka wykonuje ruchy + płyn droga – powrót na pierwotne miejsce, zniknie wklęsłość, płyn- a nie obrzęk
II test
- dwa palce ( podrzepkowe wgłębienie, jeżeli płyn w okolicy podrzepkowej, nadrzepką, druga ręka nad rzepką, ku dołowi, ruch ściskający – płyn przepchnięty do torebki stawowej (objaw balonowy = wybadam przepływ płynu)
- oceniamy kolano :
· ból, uszkodzenie chrząstki stawu kolanowego
· skręca prawą rękę do dolnej części nogi, kolano + stres na boczną część kolana, w drugą stronę stres w drugą stronę
- Jeżeli test wywołuje ból = zniszczenie stawu kolanowego
Film „ UKŁAD RUCHU”
- od stawu szczękowo-żuchwowego
- obserwacja szyi
- tkliwość odcinka szyjnego z tyłu
- mięśnie szyjne i kapturowy
- ...
Blackkalia