Filozofia 28. 11.11.doc

Filozofia – cesarstwo

Symboliczną datą powstania jest 30 r. pn. e Oktawian zwycięża Marka Antoniusza w Bitwie morskiej pod Akcjum . Jest to data Umowna. Oktawian przejmuje całą władzę w Rzymie. Okres stabilizacji w czasie rządów Oktawiana Augusta.  Ważne jest : 313r. Konstantyn Wielki – Edykt Mediolański, czyni Chrześcijaństwo religią legalną. 325r. Sobór w nice ( pierwszy) by ukrócić spory dogmatyczne, ogłoszony symbol nicejski. 4 w. jest przełomowy, ostatnia ofensywa pogaństwa, legalizacja chrześcijaństwa, znanym wystąpieniem pogaństwa był cesarz Julian Apostata, podjął próbę uczynienia Religi pogańskiej czegoś na wzór  Religi chrześcijańskiej , by wprowadzić hierarchie i uczynienia jednej księgi , wprowadzającej ortodoksję. Nie udało mu się to , rządził dwa lata.496 upadek cesarstwa . 529 r. cesarz Justynian zamyka szkoły pogańskie.

Filozofia wykazuje się wspólnymi cechami , że istnieje rzeczywistość pozamaterialna, - określa się to  jako okres religijny.

Medioplatonizm i neoplatonizm .

Medioplatonizm – stadium pośrednie między Platonem a neoplatonizmem. Filozofia która najlepiej oddaje nurt tej epoki. Nurt bardzo szeroki, z wieloma przedstawicielami  nie zajmującymi wielkich stanowisk.

Filon Z Aleksandrii -  ur. Między 15 a 10 r, p.n.e w Aleksandrii. Stolica kulturalnego świata i nurtów ezoterycznych i pitagorejskich. Rozwijały się tam szkoły chrześcijańskiej. Był Żydem i otrzymał staranne wykształcenie. Wykształcony w kulturze greckiej. Diaspora w Egipcie posługiwano się greką , dla nich przetłumaczono pierwszy raz Biblię ( Septuaginta ) .
Jego komentarze do pisma Świętego są jego najciekawszymi dziełami.  Korzysta z całej filozofi greckiej i głównie platonizmu. –To co tworzy zalicza się do medioplatonizmu.

Alegoreza biblijna -  polega na interpretowaniu pisma Świętego , usiłuje się odkryć sens ukryty poza sensem dosłownym . Symbole zdarzeń i postaci , prawda ukryta za tym co jest powiedziane wprost.

Filon odnosi Siudo filozofi hellenistycznej , odnosi się do podziału na etyke i logike,teologie. Teologie przenosi z fizyki do etyki.  Medioplatonizm i Filon dochodzi do przekonania że słuszna była idea Platona że jest coś poza materią , coś poza nami. Za światem materialnym istniej coś niematerialnego, dla Filona jest tym Bóg,  który stwarza świat. Filona jako pierwszy stwierdza że świat został stworzony.
Bóg jest czymś zupełnie innym niż to co nas otacza , nie można go sobie wyobrazić na kształt tego co nasz otacza - transcendencja - Bóg jest nie poznawalny. Człowiek nie może poznać istoty Boga.
Nie możemy objąć go swoim umysłem , bo jest nieskończony. Bóg jest niecielesny, niezniszczalny, prosty.
Filon rozgranicza , nie możemy poznać istoty Boga ale możemy poznać, że Bóg istnieje. Poznajemy to poprzez stworzenie, dzieła Boga. Patrząc na celowość świata ,możemy stwierdzić ,że Bóg istnieje.

Filon łączy platońską koncepcję absolutu z arystelesowską . Idee z myślą myślącą o sobie.  W umyśle Boga istnieją idee , wzór wszystkich rzeczy.

Odrzucenie intelektualizmu greckiego . Grecy twierdzili że do postępowania dobrze lub źle jest do tego potrzebna wiedza, co jest dobre albo złe. Filon wprowadza wolną wolę i grzech . Filon dostrzega to poprzez tworzenie w kontekście biblii. Wiemy co jest dobre a jednak robimy źle, wiedza nie wystarcza żeby dobrze robić , trzeba jeszcze tego chcieć; chcieć dobrze czynić.

Człowiek jest stworzony przez Boga i jego życie zależy od Boga. Człowiek bez łaski nie jest wstanie go poznać. Celem życia człowieka jest ponowne zjednoczenie z Bogiem , powrót do Boga.

Pierwszym etapem jest odwrócenie się świata zewnętrznego , po to żeby poznać lepiej siebie ,swoje zmysły i ciało. Ta wiedza jest potrzebna by móc się odwrócić od siebie , głównie swojego ciała. Wtedy należy się skupić na swojej duszy.  Zwrócenie się do własnej  duszy. ma pomóc człowiekowi wyjście poza dusze i zjednoczenie się z Bogiem .

Cechy :

- niematerialne rzeczy

- Bóg transcendentny

- Bóg stwarza świat

Plotyn  , .  – 205 Nikopolis. Uczył się w Aleksanddrii u Amoniusza. Uczniowie zmówili się że nie będą przekazywać nauki Amoniusza.  234 r. przyłączył się do wyprawa Gordiana gdyż chciał się dostac do Indii, Plotyn ledwo przeżył. Udał się do Rzymu , miał 40 lat kiedy tam założył szkołę.   Jest uważany za twórcę neoplatonizmu. Był szanowanym  obywatelem , przez cesarza. Był opiekunem wielu dzieci zamożnych ludzi. Wiele osób czyniło go wykonawcą testamentów. Wstydził się że ma ciało, dlatego nigdy nie pozwalał stworzyć swoich wizerunków.  Miał słaby wzrok.  Porfiriusz jego uczeń  uporządkował jego księgi – Enneady – dziewiątki ( po dziewięć ksiag ).
268 r, wybucha zaraz i umiera w niej prawdopodobnie Plotyn w 270r.

Jest autorem który długo czekał  żeby go naświetlić. Kontynuuje odkrycie medioplatonizmu , czyli świat niematerialny. Podstawowym elementem jest absolut , Plotyn nazywa to jako „ jedno „ absolutna jedność. Jest czymś transcendentnym czyli czymś całkowicie innym niż to co nas otacza oraz znaczy to że jest niepoznawalne. Dlatego Plotyn unika mówienia o jednie byt. Bo byt kojarzy mu sięz tym co nas otacza , Jedno nie jest bytem ale nie jest niebytem. Jedno jest ponad bytem , ponad podziałem na byt i nie byt. Stąd termin określający coś materialnego to – hipostaza – czyli to co istnieje naprawdę. Pierwszą hipostazą jest „ jedno „ , pierwsze coś co istniej naprawdę.

Plotyn zmienia patrzenie greków na nieskończone, bo grecy uważali  że jak coś jest nieskończone to jest niedoskonałe. Plotyn mówiąc o nieskończoności jednego ma nam myśli nieskończoność mocy twórczej. To jest nieskończoność jakościowa nie materialna. „Jedno” jest dobre.

Plotyn – dobrem jest „ jedno „ , czyli udzielanie siebie innym. Dobre jest to co udziela siebie innym , co tworzy.

„Jedno „ nie jest życiem , bo Zycie kojarzy siez tym co żyje obok nas. Nie można o nima powiedzieć że ono nie zyje. „ Jedno „ jest poza podziałami.  „ Jedno „  jest ponad myślenie, ponad zyciem , i ponad bytem.  Istota jednego polega na tworzeniu, działaniu , aktywność dlatego jest dobre . Jeje aktywność sprawia że powstaje świat.

Plotyn jest przedstawiany jako panteista, że Bóg jest tożsamy ze światem ,ale z tego wynika że Plotyn nie był panteistą . Bo bóg jest nieokreślony. Stwarzanie świata jako wypływ z jednego.

W neoplatonizmie „ jedno „ stwarza świat z niczego. Jedno jest centrum światła z którego wychodzą kręgi o coraz słabszym świetle, są one coraz niższymi bytami.

Jedno jest transcendentne. Ten schemat mówienia o Bogu przejmuje chrześcijaństwo.

Pierwszym dziełem Jednego jest Umysł , druga Hipostaza . Umysł jest blisko Jednego ,ale jest ono na tyle transcendentne  wiec Umysł nie może poznać go wprost.

Gdy Jedno pragnie myśleć , to jest to Umysł.  Jedno jest Umysłem w którym są wzory wszystkich rzeczy. Umysł jest absolutną jednością ale przez to że znajdują się w nim zwory oznacza także wielość.

Trzecią hipostazą  , Dusza. To co naprawdę istnieje, tworzy ją Umysł. Jej zadaniem jest nieustanna kontemplacja Jednego. Wpatruje sięw Jedno za pośrednictwem Umysłu. Istotą Duszy jest tworzenie i kierowanie światem , formowanie świata, dawanie życia. Dusza tworzy świat materialny, to jest jej istotą. W jej obrębie wytwarzają się :

Dusza najwyższa – która cały czas kontempluje Jedno, Dusza całości , czyli dusza świata , kieruje całością,  sprawuje nad nim opiekę i kontrolę. Dusze ożywiające Ciało , czyli dusza każdego człowieka jest częścią Duszy jako hipostazy. Dusza jako byt niematerialny jest niepodzielna. Tylko Dusza kontaktując siez ciałem materią, nadaje jej różnych cech. Dusza tworzy materię. Platon mówił że materia istnieje od zawsze a Plotyn mówi że Materia jest również tworem Jednego. Materia powstaje jako twór Jednego ,a le ponieważ materia nie może sam nic tworzyć , więc jest czymś najbardziej niedoskonałym . W tym sensie nie jest dobra , bo nie może dalej tworzyć. Jest dobra jako twór Jednego , jest zła jako brak dobra. Świat materialny według Platona nie jest tak źle oceniany jak Platona, bo cały świat materialny jest również tworem całego absolutu, czyli musi być czymś dobrym. Świat która nas otacza nie jest czymś złym .

Materia jest pierwotnie czymś nieokreślonym , dopiero Dusza nadaje materii formę . Dusza korzystają z wzorów w Umyśle tworzy rzeczy. 

Dusza człowieka należała na początku do Duszy całości, ale otrzymała ciało  i stała się czymś jednostkowym Połączenie Duszy z ciałem nie jest karą , ale jest procesem wynikającym z logiki procesu twórczego. Dla Duszy byłoby lepiej gdyby siez ciałem nie połączyła , ale lepiej dla neij gdy się oderwie od ciała i powróci do Dzuszy całości .
Plotyn utrzymuje wędrówkę dusz – metem psychoza. Celem człowieka jest powrót do Jednego jak i całego świata.

Poznanie - działanie zmysłowe jest działaniem duszy a nie ciała. Dusza tworzy obraz jeśli dziąła on na ciało.

Powrót rzeczywistości do Jednego . Człowiek może wrócić na kilka sposobów.  Droga cnót, poszczególne cnoty ,1. cnoty obywatelskie,2. cnoty oczyszczające ( z namiętności ) i pozwalają zjednoczyć się z umysłem. Odwrócić się od tego co cielesne. Droga oszukiwania miłości , jako umiłowanie piękna , poszukiwanie piękna, droga która odkrywa  to co piękne cielesne a później duchowe. Droga dialektyki , jako droga poznania , która od  tego co cielesne do tego co niecielesne, twór prowadzi do jego twórcy. Celem człowieka jest powrót do Jednego.

Wystąpienie Plotyna miała bardzo duży wpływ na teologie chrześcijańską. 

FILOZOFIA CHRZEŚCIJAŃSKA

Dyieje europejskiej myśli klasycznej – książka.

Chrześcijaństwo jest religią księgi.  Septuaginta ( 70  tłumaczenie) – tłumaczenie na grecki. Nowy Testament w całości został napisany w języku greckim.  Pierwotnym językiem liturgi był język grecki. Tam gdzie była greka  kościół rozwijał się bardziej intelektualnie.
Na łacinę zostało  przetłumaczone na początku wieku 5. To tłumaczenie Św. Hieronima – Wulgata.

( kirie Eleison – po grecku ) .

Do wieku chrześcijan prześladowano grupy chrześcijan , np. arystokracje. Dopiero 3 wiek , to powszechne prześladowanie chrześcijan. Chrześcijanie bardzo szybko stanęli przed poważnym problemem , jak ustosunkować Siudo kultury pogańskiej , czy będzie pomocna . Koło 2 wieku chcąc dyskutować z poganami będzie musiało sięgnąć po filozofie. Atanagoras broniąc chrześcijan odwołuje się do filozofii. Tylko filozofia może dostarczyć teologi  pewne narzędzia  do stworzenia jej podwalin.

Starożytność  chrześcijańska nazywa się -  patrystyką – czas ojców Kościoła .
Ojciec kościoła to ci myśliciele co tworzyli w tym czasie. Ojcem kościoła jest ten kto żyje w starożytności,  oraz jego nauka jest ortodoksyjna i ta nauka musi być zatwierdzona przez Kościół. Ojcem Kościoła jest ktoś kto się charakteryzował Świętością życia – czyli przeważnie Święci. W przeciwieństwie doktorów kościoła  którzy ogłaszani są przez papieża w różnych czasach. Czyli Św. Hieronim , i inni.
Patrystyka kończy się koło 7, 8  wieku. Czas na podział myśli na wschodnią  i zachodnią.

Zagadnienia:

Obrona chrześcijańska – Apologeci ( apologeo – bronić ) . – Atenagoras, broni chrześcijan przed zarzutami : o Kazirodztwo ( bo zwracali się do siebie , siostro , bracie ) , Kanibalizm ( eucharystie) i Ateizm.