1.przedmiot kryminologii
jest nauka o fenomenie przestępstwa, o przestępcy, o objawach i przyczynach przestępczości, o ofiarach przestępstwa oraz o zjawiskach ze sfery patologii życia społecznego i o ich zapobieganiu. Kryminologia koncentruje się na człowieku i jego środowisku. Rozpatruje indywidualne zachowania przestępne oraz przestępczość jako zjawisko społeczne. Podejście do problematyki patologii społecznej i przestępczości wyznacza kryminologię jako naukę dominującą w rozpoznawaniu obszarów zagrożeń, które stale rosną. W ostatnich latach rozszerza się przestępczość zorganizowana, stanowiąca wielkie niebezpieczeństwo dla państwa i społeczeństwa, w tym narastający terroryzm. Powiązania przestępcze istnieją w każdej dziedzinie aktywności kryminalnej od prania brudnych pieniędzy i fałszerstw środków płatniczych, do nielegalnego handlu narkotykami i materiałami nuklearnymi. Kryminologia jest nauką empiryczną (opartą na doświadczeniu). Kryminologia jako nauka powstała w XVIII wieku, ale przestępczość pojawiła się wraz z tworzeniem się grup ludzkich.
2.Stosunek kryminologii do Innych nauk
kryminologia w aspekcie Innych dziedzin naukowych:
Prawo karne zajmuje się kwestią istnienia przesłanek, zachowań, które możemy uznać za niezgodne z prawem, zajmuje się przestępstwem, dotyczy fazy przygotowania poznawczego, przesłuchanie. Prawo karne to szukanie rozwiązań, za pomocą których można ocenić konkretne zachowanie jako przestępne. Kryminologia zaś zajmuje się osobą przestępcy, zapobieganiem przestępstwom, prawomocnym skazaniem a także działaniami zapobiegającymi ponowne popełnienie przestępstwa.Kryminologia odpowiada na pytanie jakie czynniki leżą u źródła przestępstwa, co warunkuje przestępstwo oraz jaka jest struktura i dynamika przestępstwa.Psychologia jako sprawdzenie procesów psychicznych, określenie celów psychologicznych przestępstwa, motywacja czynu, kwestia podłoża procesów psychicznych, osobowość i środowisko człowieka, w którym przebywa. socjologia - socjologia kryminalna - zrozumienie procesów i zjawisk społecznych umożliwiających analizę przestępstw; bada patologie społeczne (np. alkoholizm, narkomania).Pedagogika w stosunku do kryminologii jest resocjalizacją - pomocą osobom nieprzystosowanym społecznie, pomoc w powrocie do normalnego życia po odbyciu kary.Medycyna, neurologia (ukł. nerwowy) - bada czy dana osoba nie przeszła jakichś urazów czaszki, mózgu, zwyrodnień, uszkodzeń, które mogły by spowodować zmiany w osobowości człowieka.Kryminalistyka -zajmuje się śladami przestępstwa, czym X popełnił przestępstwo, daje możliwość postawienia konkretnej osobie zarzutu. Nauka o śladach przestępstw i metodach stosowanych przez przestępców. Kryminologia interesuje się społecznymi uwarunkowaniami przestępczości znajdującymi się w otoczeniu jednostki:Struktury l stopnia - rodzina, grupa rówieśnicza, inne grupy pierwotne, Struktury II- sąsiedztwo, społeczność lokalna, Społeczeństwo globalne – państwo. Nie każda dewiacja jest patologią choć zazwyczaj patologie są dewiacjami.Problem społeczny • zjawiska niepożądane, do których eliminacji społeczeństwo dąży takie jak ubóstwo czy dyskryminacja. Socjologia prawna - bada genezę, mechanizmy działania i postrzeganie norm prawnych-przez-społeczeństwo.
3. Zagadnienie ciemnej liczby.
(przestępstwa nieujawnione, nie zarejestrowane) stanowi różnicę pomiędzy faktyczną ilością przestępstw zaistniałych we wszystkich formach stadialnych i zjawiskowych (przestępczość rzeczywista), a liczbą tych przestępstw stwierdzonych, o których informacje dotarły do organów ścigania ze źródeł własnych (czynności operacyjno-rozpoznawcze, administracyjno- służbowe, dochodzeniowe śledcze) lub ze źródeł zewnętrznych (zawiadomienie ofiary, zawiadomienia obowiązkowe, doniesienia jawne i anonimowe, samooskarżenia, publikatory). Wielkość "przestępczości rzeczywistej" i rozmiary "ciemnej liczby" można oceniać szacunkowo. Kryminologia bada także przyczyny ciemnej liczby przestępczości. Przestępstwa nieujawnione to takie o których organy się nie dowiedziały z następujących przyczyn: 1) brak ofiary przestępstwa- pokrzywdzony nie wiedział, ze go skrzywdzono albo był jedynym świadkiem i go zabito, 2) osoby miały informacje ale nie zostały one przekazane organom ścigania. 3) stopień zaufania do organów ścigania (- przekonanie o ich dyskrecji bądź jej braku, - przekonanie o skuteczności działania, - przekonanie, że ujawniając dokonanie przestępstwa wplączą się w długą i męczącą procedurę, - ujawnienie przestępstwa może ujawnić fakty kompromitujące jego samego, - obawa przed zemsta sprawcy).
4.PRzESTĘPCZOŚć-W-POLSCE.
Poziom przestępczości w Polsce wyznaczony jest przestępczością o charakterze kryminalnym (ok. 90% ma podłoże kryminalne, 10% ma podłoże gospodarcze). Dominuje w dużych aglomeracjach miejskich. Od początku lat 90 do chwili obecnej charakterystyczne w naszym kraju jest nasilenie się przestępstw o cechach agresywności i brutalności oraz przestępstw nastawionych na zabór mienia, ok. 60% ogółu przestępstw kryminalnych to kradzieże z włamaniem. Aktualnie rozwija się przestępczość przy użyciu broni palnej i materiałów wybuchowych na tle rabunkowym, a także nasilają się przestępstwa porachunkowe w postaci zabójstw, uszkodzeń ciała, uprowadzania osób, przestępczości zorganizowanej przypominającej struktury mafijne. W ciągu ostatnich 5 lat odnotowano wzrost brutalnych przestępstw popełnianych przez nieletnich, oraz przestępstw seksualnych popełnianych na nieletnich. Jednak statystyki są optymistyczne. Od stycznia do listopada 2007 roku policja zarejestrowała 958.143 przestępstw stwierdzonych czyli o 8,4%. mniej niż w 2006 r. Zmniejszyła się liczba przestępstw kryminalnych - o 9,5%. Na podobnym poziomie utrzymuje się liczba przestępstw gospodarczych, wyniosła ona 122.878 czyli była o 1,3 większa niż rok wcześniej. Znacząco poprawiła się także wykrywalność ogółu przestępstw – wzrosła o 2,7%, w tym także wzrosła wykrywalność przestępstw kryminalnych o 3,5%. Odnotowano • rekordowy spadek kradzieży samochodów – o 31% • spadek kradzieży z włamaniem - o 17,8% • spadek kradzieży cudzej rzeczy - o 12,7% • spadek przestępstw rozbójniczych - o 21% • spadek przestępstw zgwałcenia – o 1 %. Wzrosła niestety o 41 ogólna liczba zabójstw, na szczęście zmniejszyła się liczba zabójstw o motywie rabunkowym o 23,5 %. Wzrosła nieznacznie ogólna liczba bójek i pobić – o 257 przestępstw. Ujawniono 55.541 przestępstw narkotykowych – to o 5,7%. mniej. Aktywność Policji w zakresie zwalczania przestępstw korupcyjnych pozwala na coraz większe ich ujawnianie. Przestępstw tych zarejestrowano 8.548 czyli o 84,1%. więcej niż rok wcześniej. Przestępstw drogowych odnotowano 141.173, to mniej o 11,4%. niż w ubiegłym roku. Ogólna liczba podejrzanych dorosłych wyniosła 453.586. Liczba podejrzanych nieletnich wzrosła; policjanci ustalili ich 46.688 czyli o 7,4%. więcej niż w 2006 r. Straty spowodowane przestępstwami zmalały i wyniosły 3.217.057.061 zł , podczas gdy rok wcześniej była to kwota 3.854.453.653 zł.
5,Wvbrane problemy przestępczości zorganizowane! w Polsce
jest to nieformalna działalność zespołowa, członkowie połączeni więzią pozwalającą na większą skuteczność. Modele przestępczości zorganizowanej - wąski - mafijny, zespół hierarchiczny powołany do działalności ciągłej posiadający rozbudowane koneksje ze światem biznesu i polityki; szeroki - zespół o dowolnej strukturze, stworzony nawet na krótki czas, niekoniecznie posiadający koneksje. Gaberle do najbardziej typowych schematów organizacyjnych zalicza: Gwiaździsty - z centrum decyzyjnym powiązane inne osoby lub zespoły; Siatkowy - nie istnieje centrum dyspozycyjne, lecz pewna liczba współpracujących zespołów; Liniowy - między centrum decyzyjnym, a osobami najniżej w hierarchii nie ma kontaktu bezpośredniego lecz istnieje jeden lub kilku pośredników. Zorganizowana przestępczość grupowa poprzez podział zadań osiąga lepsze efekty, niedostępne dla jednostek. Wew. system ochrony jej członków pozwala na lepsze zabezpieczenie sprawców przed wykryciem i osądzeniem. Zwiększa możliwości wciągania do współpracy funkcjonariuszy publicznych poprzez ich korumpowanie. Rodzaje przestępczości zorganizowanej: Gospodarcza - łamanie lub interpretacja prawa na swoją korzyść. Polityczna- kwestionowanie istniejącej władzy państwowej lub sposobu jej wykonywania; O charakterze politycznym - działalność organizacji terrorystycznej; Hedonistyczna - dla satysfakcji lub rozrywki; Sekty religijne. W Polsce istnieje około 350 zorganizowanych grup przestępczych, w których działa ok. 4,5tys osób 61 gangów ma powiązania międzynarodowe. Straty z ich tytuły to ok 151mld złotych. Główne obszary działań grup przestępczych to haracze, handel ludźmi, kradzieże i przerzut samochodów, produkcja i sprzedaż narkotyków, alkoholi i papierosów, wyłudzanie kredytów i podatków, pranie brudnych pieniędzy, fałszowanie kart kredytowych, oszustwa internetowe. Dużo środków przeznaczana jest na umocnienie struktur przestępczych, budowanie zaplecza, drogich i najlepszych adwokatów, na zakup nowoczesnego sprzętu, mieszkania, samochody oraz pensję dla żołnierzy.
6. Tendencje przestępczości zorganizowanej w Innych krajach europejskich
Przestępczość zorganizowana jest coraz silniejsza i w ramach swoich działań rozszerza się za pomocą europejskich lub międzynarodowych sieci. Terroryści pokazali już, że potrafią brutalnie uderzać w dowolnym miejscu na świecie Z tego powodu stworzono System Informacyjny Schengen (SIS). Jest to złożona baza danych, która umożliwia wymianę informacji między funkcjonariuszami organów ścigania i władzami sądowymi na temat poszukiwanych osób i mienia (na przykład skradzionych samochodów lub dzieł sztuki). Dlatego też UE chce w ramach legislacji przeciwdziałać praniu brudnych pieniędzy, aby odciąć organizacje przestępcze od ich źródeł finansowania. Najbardziej udanym krokiem ostatnich lat w zakresie współpracy między funkcjonariuszami organów ścigania było utworzenie Europolu. Ten organ UE tworzą funkcjonariusze policji i celni, których zadaniem jest zapewnienie przestrzegania prawa w całej Unii Europejskiej. Zajmuje się on zwalczaniem rozmaitych rodzajów przestępczości międzynarodowej, przemytem narkotyków, handlem kradzionymi pojazdami, nielegalną imigracją, seksualnym wykorzystywaniem kobiet i dzieci, pornografią, fałszerstwami, przemytem materiałów radioaktywnych i nuklearnych,terroryzmem, praniem brudnych pieniędzy i fałszowaniem euro. Aby działania mogły stać się skuteczne, Unia wprowadza stopniowo wspólną politykę w sprawach karnych. Celem UE jest ustanowienie wspólnych ram prawnych dla zwalczania terroryzmu, aby zapewnić swoim obywatelom wysoki poziom ochrony i włączyć się do międzynarodowej współpracy w tym obszarze Do 1997 r zagadnienia azylowe i (migracyjne, sprawy kontroli na granicach zewnętrznych i współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych były przedmiotem bezpośredniej współpracy miedzy rządami UE Traktat z Amsterdamu przesunął te zagadnienia z pola działania międzyrządowego w zakres kompetencji Wspólnoty, .To przesunięcie zostało jednak objęte pewnymi warunkami: pięcioletni okres przejściowy; prawo inicjatywy podzielone między Komisję i Państwa Członkowskie, decyzje podejmowane jednomyślnie, konsultacja Europejskiego Parlamentu; ograniczone kompetencje Trybunału Sprawiedliwości Jeden obszar pozostał natomiast wyłącznie w kompetencjach międzyrządowych: obszar współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych Zgodnie z Traktatem z Maastrkrht, Rada koordynuje działania rządów UE w tym zakresie, który jest obszarem wrażliwym dla suwerenności narodowej.
7.zagrożenie przestępczością nuklearną
Sprawy przestępstw nuklearnych można podzielić na następujące kategorie: - oszukańcze oferty sprzedaży substancji radioaktywnych i sprzedaż substancji nieradioaktywnych (często ziem rzadkich); - nielegalny handel lub manipulacja substancjami radioaktywnymi. Konfiskaty substancji radioaktywnych zawsze następują po nielegalnym handlu lub manipulacji substancjami radioaktywnymi. Jako nielelegalny handel lub manipulacja materiałami radioaktywnymi są sygnały, że przestępcy mają aktualnie dostęp do materiałów radioaktywnych.Analiza skonfiskowanych dokumentów sugeruje, że działalność brokerów nic graniczą się tylko do handlu metalami rzadkimi, lecz obejmuje również legalne i/lub nielegalne transakcje związan...
cezarfirst