SEMINARIUM  05-  ZESPOŁY  RUCHOWE I KORZENIOWE

Zespoły ruchowe :

1.     Zespół piramidowy

2.     Zespół wiotki

3.     Zespoły móżdżkowe

4.     Zespoły pozapiramidowe

AD. 1 Zespół piramidowy = spastyczny= kurczowy= ośrodkowego neuronu ruchowego

a)    przyczyna : uszkodzenie dróg piramidowych

b)    objawy

1.     niedowład / porażenie globalne (rozlane) – hemi /para –plegia/ pareza całej grupy mięsni

2.     wygórowanie odruchów ścięgnistych i okostnowych ( z mięśnia dwugłowego i trójgłowego, okostnowego promieniowego, kolanowego , skokowego )

3.     rzepkotrząs, stopotrząs

4.     scyzorykowe wzmożenie napięcia mięsni

5.     zniesienie/ osłabienie odruchów skórnych ( odruch brzuszny, nosidłowy, podeszwowy- fizjologicznie odruch podeszwowy jest, patologicznie go nie ma )

6.     obecność odruchów patologicznych ( odruchów obcych nie występujących w zdrowiu)

Odruchy w zespole piramidowym :

1.     objaw Babińskiego- drażnienie bocznego brzegu stopy powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

2.     Objaw Oppenheima- silne przeciągnięcie palcami po krawędzi łydki powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

3.     Objaw Gordona – ucisk/ drażnienie łyki powoduje wyprostowanie palucha i rozczapierzenie palców.

4.     objaw Rossolimo- uderzenie dłonią w palce stóp powoduje podeszwowe zgięcie palców.

Jednostronny brak odruchu Mayera- zgięcie palca środkowego wywołane przywiedzeniem i wyprostowaniem kciuka.

Ocena niedowładu/ porażenia – skala Loverda :

0-    brak ruchu i napięcia mięsni

1-    ślad napięcia mięsni

2-    ślad ruchu, bez przezwyciężenia siły ciążenia

3-    ruch przeciążający siłę ciążenia, nie pokonujący oporu

4 (-) – ruch pokonujący niewielki opór

4 – ruch pokonujący umiarkowany opór

4 (+) – ruch pokonujący submax opór

5- prawidłowa siła mięsni

Lokalizacja uszkodzenia a rozległość niedowładu w zespole piramidowym :

1.     kora mózgowa- monopareza ( niedowład 1 kończyny), monoplegia, niedowład twarzy, niedowład ręki

2.     istota biała podkorowa – porażenie twarzowo- ramienne

3.     torebka wewnętrzna- niedowład połowiczy ( hemipareza) ew. z niedoczulicą połowiczą, niedowładem ośrodkowym n. VII, XII, niedowidzenie połowicze

4.     pień mózgu- tripareza ( porażenie 3 kończyn ), tetrapareza ( porażenie 4 kończyn) , zespół naprzemienny ( porażenie n. Czaszkowego po stronie uszkodzenia, porażenie połowicze po stronie przeciwnej)

5.     rdzeń kręgowy- bez porażenia nn. Czaszkowych, tetrapareza ( uszkodzenie w obrębie odc. Szyjnego), parapareza ( niedowład kończyn dolnych)

AD.2 –Zespół wiotki= obwodowy= obwodowego neuronu ruchowego

a)    przyczyna : uszkodzenie nerwu , korzenia

b)   objawy :

1.     niedowład / porażenie ograniczone

2.     osłabienie / zniesienie odruchów ścięgnistych i okostnowych

3.     zaniki mięśniowe ( ograniczone do porażonych mięsni )

4.     spadek napięcie mięsni

W zespole wiotkim wywołanym uszkodzeniem rogów przednich obserwuje się także drżenie pęczkowe ( fascykulacje) – cecha SLA .

Badaniem pomocniczym w ocenie zespołu wiotkiego jest elektromiografia. W zapisie EMG obserwujemy „ zapis neurogenny „ –wzrost liczby potencjałów wkłucia; potencjały odnerwienia, wydłużenie i wzrost amplitudy jednostki ruchowej. 

Udar mózgu powoduje zespół spastyczny przedstawiając obraz nietypowy – spadek napięcia mięśniowego, słabe odruchy = zespół piramidowy z niskim napięciem . Po pewnym czasie napięcie wzrasta, odruchy stają się wygórowane.

AD.3 Zespoły móżdżkowe

1) zespół robaka móżdżku :

a)    objaw Romberga – chory pada do tyłu / boku przy zamkniętych oczach, rękach przed siebie, palce i pięty razem

b)    chód marynarski- chód o szerokiej podstawie , zataczanie się na boki

c)     asymetria tułowia- tułowie nie nadąża za kończynami dolnymi

2) zespół półkul móżdżku :

a)    oczopląs poziomy grubofalisty w kierunku uszkodzenia

b)    niezborność kończyn ( ataksje)

c)     dyzmetria – przy próbie palec- nos palec mija wyzanczony cel lub nawet nie osiąga go ( palec trafia za ucho )

d)    drżenie zamiarowe- przy próbie palec- nos palec drży przy nosie

e)    objawy z odbicia – przy siłowaniu się z pacjentem i nagłym puszczeniu ręki, chory nie potrafi zatrzymać ręki i uderza się nią

f)      adiadochokineza- niemożność wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych ( np. odwracanie i nawracanie rąk)

g)    spadek napięcia mięśniowego

h)    chód kompasowy- przy chodzeniu w miejscu z zamkniętymi oczami chory skręca w stronę uszkodzenia

i)       mowa skandowana – brak koordynacji mięsni związanych z mową

j)      ( +) próba mijania – kończyna górna po stronie uszkodzenia „ ucieka w górę i w bok

Zespół móżdżkowy- różnicowanie :

1)    zawroty głowy pochodzenia błędnikowego

2)    Uszkodzenie sznurów tylnych ( zależne od wzroku , zespoły móżdżkowe –       nie zależne od wzroku )

AD. 4 – Zespoły  pozapiramidowe !!! :

1.     parkinsonizm

2.     pląsawica

3.     atetoza

4.     hemibalizm i balizm

5.    

dystonia

6.     drżenia samoistne

7.     tiki

8.     mioklonie , miorytmie, miokimie

Atetoza- ruchy mimowolne, powolne, arytmiczne, dotyczące przeważnie dystalnych części kończyn, przesadne, eksteramalne wygięcie w stawach.

§         Uszkodzenie : skorupy, j. Ogoniaste , gałki bladej

§         Najczęściej : uraz okołoporodowy, uwarunkowane genetyczne, choroby naczyniowe.

(Hemi ) balizm – gwałtowne i obszerne, mimowolne ruchy kończyn , też tułowia , twarzy, szyi.

§         Uszkodzenie : j. Podwzgórza

§         Uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa.

Mioklonie – mimowolne, nieregularne skurcze grup mięśniowych –

a)    rogów przednich rdzenia, j. Zębatego, dolnej cz. Oliwki, j. Czerwiennego

b)    SLA- stawrdnienie zanikowe, uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa, toksyczna

Miorytmie – ruchy mimowolne, rytmiczne drgania jednych i tych samych grup mięsni          1-3/ s

§         Uszkodzenie dróg centralnych nakrywki

§         Uraz okołoporodowy , zapalenie mózgu, choroba naczyniowa 

Drżenia samoistne :

-          drżenia rak i głowy

-          drżenia rąk przy utrzymaniu jednej pozycji

-          alkohol łagodzi objawy

Dystonie

§         Uszkodzenie prązkowia

§         Objawy :

2.     mimowolne skurcze toniczne mięsni

3.     zaburzenie koordynacji antagonistów i agonistów

4.     obroty głowy, torsyjne ruchy tułowia

5.     atetotyczne ruchy palców

6.     torticollitis

7.     kurcz pisarski

8.     blepharosmasmus

Dystonia – zespół chorobowy cechujący się trwałymi kurczami mięsni, kręczem, powtarzającymi się ruchami mimowolnymi i nieprawidłowa postawą ciała.

Klasyfikacja ze względu na etiologię :

1)    pierwotne – wrodzona, sporadyczna

2)    wtórna- pourazowe, poinfekcyjne, polekowe, toxyczne, w chorobie Parkinsona

Klasyfikacja w zależności od lokalizacji :

1)    ogniskowy

2)    odcinkowy

3)    wieloogniskowy

4)    uogólniony

5)    połowicze

Dystonia ogniskowa :

1)    kurcz powiek = blepharosmasmus

2)    kurcz żuchwowo- szczękowy

3)    kurczowy kręcz karku

4)    kurczowa dysfonia

5)    kurcz pisarski

6)    kurcz stopy

Tiki :

1)    krótkie , nagłe, powtarzające się nierytmiczne ruchy obejmujące pojedyncze mięsnie lub wiele grup mięsni

2)    tiki proste : częste mruganie, zrywanie głowy, szarpania ramienia i inne

3)    tiki złożone : kopanie, skakanie, przykucanie

4)    towarzyszy im zjawisko wokalizacji – echo, koprofobia, pociąganie nosem, chrząkanie

5)    zespół Gillesa de la Tolirette’a – zespół neuropsychiatryczny, tiki + natręctwa ( zaburzenia obsesyjno- kompulsacyjne) + zaburzenia koncentracji + uwagi z nadpobudliwości ruchiowej

Leczenie :

1)    trudne, specyficzne

2)    leki : klonidyna, haloperidol, pimozyd, blokery kanałów wapniowych, clonazepam, toxyna botulinowa

Parkinsonizm :

-          uszkodzenie prążkowia i istoty czarnej

-          spowolnienie ruchowe ( hipokineza, akineza)

-          drżenia spoczynkowe rąk, daszkowate ułożenie palców

-          sztywność typu „ koła zębatego „

-          propulsja, retropulsja- padanie do przodu/ tyłu

-          brak współruchów fizjologicznych

-          chód drobnymi krokami

-          nipomimia- brak mimiki

-          przygarbiona postawa ciała

-          ściszona i monotonna mowa

-          drobne pismo = mikrografia

Osiowe objawy choroby Parkinsona :

-          spowolnienie ruchowe

-          wzrost napięcia mięśniowego – sztywność

-          drżenia 4-6 Hz spoczynkowe/ stałe

Objawy pomocnicze w chorobie Parkinsona :

-          zaburzenia chodu i postawy

-          jednostronny początek objawów

-          utrzymująca się asymetria objawów

-          postepujący przebieg

-          dobra reakcja na lewodopę

-          objawy pozaruchowe ( zaburzenia wegetatywne , czuciowe, psychiczne)

Czynniki ryzyka choroby Parkinsona :

1.     wiek

2.     płeć męska

3.     narażenie na przewlekły stres

4.     osobowość intrawertyczna

5.     kontakt z toxynami mogą predysponować

6.     spadek objawów choroby – tytoń, picie kawy

Parkinsonowskie objawy pozaruchowe :

1.     objawy psychiczne – depresja, bradyfrenia, zespół psycho- organiczny o różnym nasileniu

2.     zaburzenia snu

...